Budowa domu na obszarze Natura 2000 a plan zadań ochronnych.

Dynamiczny rozwój urbanistyczny miast powoduje, że człowiek coraz częściej zapomina o otaczającej go przyrodzie, która zdaje się być coraz bardziej przygniatana przez opary dwutlenku węgla, związków ciężkich metali, śmieci, pływających w rzekach czy leżących na dzikich wysypiskach. Tym bardziej wydaje się być konieczne prowadzenie określonych działań prawnych czy kampanii społecznych, mających na celu podniesienie świadomości ekologicznej osób, którzy niestety w znacznej mierze mają obojętny stosunek do otaczającego ich środowiska.

Odpowiedzią Unii Europejskiej jest przyjęcie specjalnego programu Natura 2000 powołującego do życia Europejską Sieć Ekologiczną. Celem programu jest ochrona tych składników różnorodności biologicznej, które są uznane za zagrożone lub niezwykle cenne. Podstawą prawną  Natury 2000 są dwie dyrektywy: pierwsza - Dyrektywa Rady 79/409/EWG, zwaną „Ptasią”, tworząca obszary specjalnej ochrony ptaków; druga - Dyrektywa Rady 92/43/EWG, zwana „Siedliskową”, tworząca specjalne obszary ochrony siedlisk. Warto zaznaczyć, że Polska jeszcze przed wejściem w struktury europejskie została zobowiązana do wyznaczenia na jej terytorium obszarów, mających podlegać szczególnej protekcji.

- Ogólne zasady funkcjonowania tego programu polegają na obowiązku wyznaczania przez poszczególne kraje członkowskie i przedstawiania Komisji Europejskiej listy obszarów ochrony ptaków oraz specjalnych obszarów ochrony siedlisk, na których będą obowiązywać inne, ochronne regulacje prawne. Kluczowym polskim aktem prawnym w tej materii jest ustawa z 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody, która wymaga, aby określony organ, sprawujący nadzór nad obszarem Natura 2000, sporządzał projekt planu zadań ochronnych. - mówi Monika Baran specjalista ds. marketingu firmy ARCHETON Sp. o.o.

Plan ten ma ogromne znaczenie, gdyż jest swoistego rodzaju strategią działania, określającą, jakie rodzaje przedsięwzięć należy podjąć, aby wypełnić zobowiązania dotyczące ochrony danego obszaru. Jak czytamy w ustawie plan zadań ochronnych sporządzany jest na okres 10 lat przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w formie zarządzenia, co nie oznacza, że przez to pozbawia się go waloru prawnego. Nic bardziej mylnego, gdyż plan jest aktem prawa miejscowego, a zatem jest źródłem prawa obowiązującym na danym obszarze. Wydając zarządzenie, wyżej wymieniony organ kieruje się koniecznością utrzymania i przywracania do właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszar Natura 2000. W planie zawiera się m.in. takie informacje jak opis granic obszaru ochrony, identyfikację istniejących i potencjalnych zagrożeń dla zachowania właściwego stanu ochrony, cele działań ochronnych, określenie podmiotów odpowiedzialnych za wykonanie tych działań.

Warto wspomnieć, że aby organ dysponował pewnymi wskazówkami odnośnie tworzenia planu zadań ochronnych, Minister Środowiska wydał 17 lutego 2010 roku rozporządzenie w sprawie sporządzania projektu planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000, które zaczęło obowiązywać 23 marca tego roku. To rozporządzenie określa tryb wykonywania projektu planu zadań ochronnych, zakres prac koniecznych dla sporządzenia tego projektu oraz tryb dokonywania zmian.

W kontekście ochrony środowiska dla osób pragnących wybudować dom na obszarze Natura 2000 może się on jawić jako swoista katusza. Harmonijne współistnienie „zielonej architektury” wraz z otoczeniem nie jest jednak niemożliwe do osiągnięcia.

Budowa domu na terenie Natura 2000 lub w jej sąsiedztwie będzie wymagać kilku koniecznych działań od inwestora. Konserwator przyrody może życzyć sobie przygotowania oceny oddziaływania inwestycji na środowisko i uzyskanie tzw. decyzji środowiskowej, w której organ upoważniony do jej wydania (wójt, burmistrz, prezydent miasta) potwierdzi jako legalne realizowanie inwestycji w danej lokalizacji.

Architektura ma istotne znaczenie na terenach Natura 2000. Wybierając projekt domu powinno się wziąć pod uwagę stopień wpływu inwestycji na stan przyrody i stanu siedlisk przyrodniczych. Projekt domu przyjazny środowisku naturalnemu możemy odnaleźć wśród projektów pracowni architektonicznej ARCHETON Sp. z o.o. Jako jedyne biuro projektowe stworzyło Kolekcję Natura, dedykowaną szczególnym warunkom inwestycyjnym, co może ułatwić spełnienie warunków stawianych budynkom jednorodzinnym w obszarach objętych ochroną. Specjalnym elementem tej kolekcji są domy w technologii bala drewnianego. Te „eko-projekty domów” charakteryzują się rzutami budynków w kształcie wydłużonego prostokąta, a dachy są bardzo proste o kącie nachylenia nie mniejszym niż 35°. Najczęściej są dwuspadowe, zaś czterospadowe mają długość kalenicy przekraczającą 1/3 długości całego dachu. Okna bywają niewielkie, często z podziałem na mniejsze kwatery. Całości dopełniać mogą detale w klimacie rustykalnym: drewniane słupki i balustrady, okiennice, ganki.

Projekty domów dedykowane bioróżnorodności terenu inwestycyjnego w szczególny sposób współgrają z cennymi przyrodniczo obszarami, co pozwala również na stosowanie nowoczesnych technologii takich jak na przykład technologia szkieletu prefabrykowanego. Cechą domów wybudowanych w tej technologii jest lekka i zarazem energooszczędna konstrukcja. Ponadto nowoczesne budownictwo przyjazne dla środowiska może także nawiązywać do stylizacji regionalnych, doskonale komponując się z naturalnym krajobrazem przyrodniczym. Idealnym tego przykładem jest nagradzany projekt domu z kwaterami na wynajem „Lasowiak” z pracowni architektonicznej ARCHETON Sp. z o.o.

- Nie mogliśmy pozostać obojętni na potrzeby inwestorów i idące za tym dyrektywy unijne. Projekty domów z Kolekcji Natura to nie tylko nieinwazyjny styl architektoniczny, ale ekologiczny budulec, jakim jest drewno. – dodaje Monika Baran specjalista ds. marketingu firmy ARCHETON Sp. o.o.

Plan zadań ochronnych ma być instrumentem, poprzez który będzie można skutecznie zarządzać zasobami przyrody, objętymi programem Natura 2000. Trzeba mieć nadzieję, że cele w nim zawarte zostaną spełnione i poprzez to chociaż w pewnej części uda się uratować szczególnie cenne składniki przyrody.