Budownictwo w Europie w 2005 r.

Prognozowany przez Euroconstruct wzrost budownictwa do 2008 roku ma mieścić się w granicach 1,5-2% rocznie i będzie stanowić wynik niższy o 0,2-0,6% od przewidywanego  średniego poziomu wzrostu gospodarczego w krajach europejskich. Przypuszczalnie więc budownictwo nie odegra znaczącej roli w rozwoju gospodarek Starego Kontynentu łącznie.
Europa pod względem rozwoju budownictwa w ostatnich latach nie jest jednorodna. Wyraźnie możemy zauważyć dualizm wzrostu, który przejawia się ponad 5-krotnie większą (5,3% dla roku 2004) zwyżką tempa rozwoju budownictwa w Polsce, Czechach, Słowacji i na Węgrzech, niż w 15 krajach Europy Zachodniej (1,1%). W wartościach nominalnych jest to odpowiednio wzrost o 2,3 i 12,9 mld euro.
Mamy tu przypuszczalnie do czynienia ze zjawiskiem niskiej oraz wysokiej bazy, ale nie tylko. Na przykład w Niemczech od kilku lat zauważyć można stagnację całej gospodarki, co ma oczywisty wpływ na budownictwo, którego wartość produkcji w ciągu trzech lat spadła o 18 mld euro (8,5%). Na drugim biegunie znajduje się Hiszpania z jej imponującym wzrostem - w tym samym okresie – oscylującym w granicach 14%. Znaczny popyt w tym kraju napędza sektor budownictwa, czego dowodem są choćby ceny mieszkań i apartamentów należące w ostatnim czasie do jednych z najwyższych w Europie (ceny przeciętnej wielkości mieszkania w wybranych miastach europejskich - w tys. euro - plasują naszą stolicę na ósmej pozycji, tj. za Londynem, Paryżem, Madrytem, Berlinem, Atenami, Brukselą, Budapesztem). Nie bez znaczenia pozostają również środki z Unii Europejskiej przeznaczone na budownictwo. Mimo tego w sąsiednim kraju – Portugalii – budownictwo przeżywa załamanie (w ostatnim roku spadek o 2,1%), choć jeszcze w latach 90. tendencja w tym państwie była odwrotna. Może wynikać to ze zmiany preferencji inwestycyjnych na południu kontynentu.
Mimo kryzysu, nadal największy udział w wartości produkcji budowlanej w Europie posiadają Niemcy (spadek z 29% do 16%) oraz kraj, w którym budownictwo, podobnie jak u naszych zachodnich sąsiadów, zawsze było ważnym sektorem, czyli Wielka Brytania (prawie 15%).
Wspomniana wyżej dychotomia w tempie rozwoju budownictwa w Europie, przejawia się również w jego strukturze. Spójrzmy na poniższy wykres.

W Europie Zachodniej, prawie 50% produkcji budowlanej „pochłania” budownictwo mieszkaniowe, z czego znaczący udział stanowią remonty budynków mieszkalnych (24,5%), które lekko przeważają nad odsetkiem nowego budownictwa mieszkaniowego. Prawdopodobnie tak duży wkład „mieszkaniówki” do budownictwa ogółem świadczy o zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa, które osiągnęło wysoki poziom rozwoju. Konsumpcjonizm kreuje duży popyt na nowe mieszkania i apartamenty wysokiej jakości, a chęć do jej podnoszenia, podążanie za trendami mody może w znaczący sposób wyjaśniać duży procent remontów budynków mieszkalnych.

Z kolei podsektor mieszkaniowy w Europie Środkowej jest, można by rzec, we wcześniejszej fazie rozwoju niż na Zachodzie. Oczywiście trendy przenikają, ale nie zawsze istnieją  możliwości, by się do nich dostosować. Póki co, w tym regionie, mamy do czynienia raczej z ilościowym wzrostem w budownictwie mieszkaniowym, który ma na celu zaspokoić popyt na nowe lokale. Widać to szczególnie wyraźnie na przykładzie Polski, która boryka się z blisko 1,6 mln deficytem mieszkań.
Łączne dane dla Polski, Czech, Słowacji i Węgier wskazują na połowę mniejszy udział budownictwa mieszkaniowego niż na Zachodzie Europy. Remonty stanowią przy tym zaledwie 8,4%.
„Przewagę” Europy Środkowej nad zachodnią częścią kontynentu możemy zauważyć, jeżeli przyjrzymy się pozostałym składowym tworzącym produkcję budowlano-montażową. Boom na komercyjne inwestycje niemieszkaniowe oraz budownictwo inżynieryjne w centralnej Europie jest swoistym znakiem czasu w rozwoju tego obszaru. Zachód przeżywał to kilkadziesiąt lat temu. Dominacja usług w gospodarce, duży udział handlu i co się wiąże z poprzednimi – rozwój transportu mają swój wpływ na budownictwo i jego kierunek rozwoju. Tak więc w Europie Środkowej, celem budownictwa staje się stworzenie odpowiedniej infrastruktury dla celów komercyjnych, w Europie Zachodniej w większości już ona istnieje. Doskonale przemawiają za tym dane ukazujące prawie 2-krotną przewagę udziału nowego budownictwa niemieszkaniowego ponad 1,5-krotną budownictwa inżynieryjnego w produkcji budowlanej Europy Środkowej nad Zachodnią.

Euroconstruct prognozuje wzrost produkcji budowlanej w 19 krajach członkowskich na poziomie ok. 6% w 2008 roku w porównaniu z rokiem 2004. Ten średni poziom „zawyżają” przewidywane dane dla 4 krajów Europy Środkowej, gdzie ma on wynieść od 18% na Słowacji do prawie 40% na Węgrzech! Kraje Europy Zachodniej w tym czasie, poza kilkoma przypadkami (m.in. Hiszpanii i Szwecji) będą odnotowywały niski poziom wzrostu lub nawet spadek produkcji (Niemcy, Portugalia).
Generalna tendencja co do rodzajów budownictwa ma polegać na dynamicznym wzroście budownictwa inżynieryjnego (nawet o 20%) i stabilizacji budownictwa mieszkaniowego. W krajach Europy Środkowej wszystkie segmenty budownictwa powinny odczuwać dość duży wzrost. Spowoduje to zmniejszenie dystansu w budownictwie jaki dzieli w tym momencie „stare” i „nowe” kraje „wspólnej Europy”. A do nadrobienia jest sporo. Wystarczy przytoczyć dane dotyczące wartości produkcji budowlanej na 1 mieszkańca (2005 rok). Dla Europy Zachodniej wynosi on 3026 euro, podczas gdy dla Europy Środkowej zaledwie 720 euro, a dla samej Polski jeszcze mniej, bo 545 euro. Można przypuszczać, że procesy „wyrównawcze” zajmą długi okres czasu.