Cegła w architekturze miejskiej: miejskie realizacje

Wiele polskich miast i miasteczek może pochwalić się architekturą o wielowiekowej historii. Najstarsza część miasta, gdzie powstawały pierwsze budowle, obecnie najczęściej stanowi centrum. Jest to najdroższa, a zarazem najbardziej przyciągająca inwestorów strefa, gdzie chętnie wznosi się nowe hotele, centra handlowe lub inne nowoczesne obiekty. Często znajdują się one tuż obok zabytkowych kamienic czy kościołów. To zjawisko stawia przed projektantami zadanie wkomponowania nowych budynków w pejzaż miasta. Największym sprzymierzeńcem w tym przedsięwzięciu jest cegła.

Pomost między tradycją a współczesnością

Cegła, wykorzystywana w budownictwie już od setek lat, pozostaje synonimem ciągłości stylów architektonicznych. Żaden inny materiał nie może się z nią równać pod względem tradycji budowlanych - wypalane z gliny prostopadłościany można znaleźć zarówno w budowlach starożytnych, jak i tych dziewiętnastowiecznych, industrialnych. Zatem bez względu na to, czy chodzi o plombę między starymi kamienicami, nowy obiekt otoczony zabytkami, czy też rekonstrukcję przestrzeni starego miasta, cegła jest niezastąpionym materiałem. Powiązania cegły z wieloma epokami i stylami architektonicznymi zagwarantują budynkom z ceglaną elewacją harmonijne wpasowanie się w strukturę urbanistyczną otoczenia. Z drugiej strony, cegła zapewni też uniwersalność i ponadczasowość, a odpowiedni wybór koloru oraz kształtu samej bryły pozwoli na osiągnięcie pożądanego efektu – obiekt będzie nowoczesny i oryginalny, a jednocześnie idealnie dopasowany do już istniejącej zabudowy.

(fot.Röben)

Harmonia kształtu i koloru
O ile decyzja o zastosowaniu cegły podyktowana jest często specyfiką miejsca, w którym powstaje obiekt, o tyle wybór rodzaju cegły, jej koloru, struktury i wymiarów zależy od koncepcji architekta. Dzięki nowym technologiom wypalania gliny projektanci mogą wybierać spośród szerokiej gamy barw cegieł klinkierowych lub licowych ręcznie formowanych. Mimo ogromnych możliwości doboru koloru elewacji, we współczesnym budownictwie można zauważyć tendencję, która uzależnia kolor cegły elewacyjnej od kształtu bryły. Jeśli bryła ma proste linie i jej forma jest raczej tradycyjna, nowoczesność obiektu podkreśla właśnie kolorystyka elewacji. Architekt może się wtedy zdecydować na cegły o chłodnych barwach, takich jak biel, czerń lub szarość, jak również na kombinacje tych kolorów. Bardziej tradycyjne, ciepłe odcienie wybierane są najczęściej wtedy, kiedy sama bryła jest niekonwencjonalna lub gdy na jej elewacji łączone są różne materiały, np. cegła ze szkłem, drewnem czy metalem. W takiej sytuacji właśnie zastosowanie cegły o tradycyjnym kolorze gliny stanowi pomost między teraźniejszością a historią.

(fot.Röben)

 

Sąsiedzi bydgoskiej bazyliki i toruńskiej starówki
Ze względu na opisany charakter cegły, w centrach większości polskich miast można spotkać nowe realizacje z ceglaną elewacją. Ciekawy przykład stanowi Galeria Focus Park, nowy kompleks handlowo-rozrywkowy w Bydgoszczy. Obiekt jest położony w sercu miasta, sąsiaduje więc z zabytkową bazyliką oraz ponad stuletnimi kamienicami. Ponadto, tuż przy wejściu znajduje się wieża wybudowana z tradycyjnej, czerwonej cegły. Dzięki zastosowaniu cegły klinkierowej Röben czerwona gładka, obiekt doskonale wpisał się w otaczającą go infrastrukturę miejską. Wykorzystanie cegły na elewacji umyślnie koresponduje również ze stylem budynków pofabrycznych, ponieważ architekci chcieli uszanować historię obiektu, na miejscu którego wzniesiono Focus Park – dawnej siedziby zakładów przetwórstwa mięsnego.
Inny obiekt doskonale komponujący się z otaczającą go zabudową to oddane niedawno do użytku Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu. Znajduje się ono nie tylko w pobliżu słynnej toruńskiej Starówki, pełnej zabytkowych gotyckich budowli, ale również niedaleko neogotyckiego Collegium Maius Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Nieprzypadkowo więc na elewację budynku architekt wybrał cegłę. Czerwony, cieniowany klinkier z oferty firmy Röben pozwolił Centrum Sztuki Współczesnej idealnie wtopić się w zabytkowe otoczenie. Efekt końcowy wzbogacają też rzadko spotykane skośne dachy, nawiązujące do architektury toruńskiego Starego Miasta. Z kolei elementem nadającym bryle nowoczesności, tak by współgrała ze swoim przeznaczeniem galerii sztuki współczesnej, jest niewątpliwie szklany cylinder, osłaniający centralną klatkę schodową.

(fot.Röben)

 

Nowy wymiar sprawiedliwości
Kolejny obiekt, łączący w ciekawy sposób tradycję z nowoczesnością, to nowa siedziba Sądu Okręgowego w Katowicach. Jest to budynek w kształcie prostopadłościanu o olbrzymich wymiarach. Zastosowanie na dłuższych bokach gładkiej, jednolitej elewacji z szarej cegły Röben FARO w połączeniu z ogromnymi wymiarami obiektu daje wrażenie powagi, surowości i monumentalizmu, co z kolei współgra z postrzeganiem instytucji, której budynek jest siedzibą. Nowy Sąd Okręgowy w Katowicach wyróżnia jednak nie tylko genialna harmonia stylistyki obiektu z jego przeznaczeniem. Bardzo ciekawe jest jego położenie, które nie było bez znaczenia dla projektu. Budynek sądu wzniesiono w eleganckiej części miasta, która, według planów urbanistycznych, ma pełnić rolę katowickiego city. Sąsiedztwo z zabytkowymi budynkami, takimi jak gmach Sejmu Śląskiego, oraz nowoczesnymi bryłami Biblioteki Śląskiej i będącego jeszcze w budowie Centrum Biurowego „Francuska” sprawiło, że cegła klinkierowa była najodpowiedniejszym materiałem na elewacje. Z jednej strony cegła, kojarzona z tradycyjnym budownictwem, pozwoliła nowemu sądowi znakomicie wkomponować się w starszą zabudowę, natomiast szara barwa klinkieru oraz jego gładka powierzchnia sprawiły, że elewacja świetnie wpisuje się w najnowsze trendy współczesnej architektury.