Dlaczego budujemy z opóźnieniem?

Materiały uzupełniające: 

Charakterystyka przedsięwzięć budowlanych

Podstawowymi parametrami, które nadają ramy każdej inwestycji budowlanej są czas, koszty oraz zakres i jakość wykonania prac. Każdy z tych parametrów w istotny sposób oddziałuje na pozostałe: rozszerzenie zakresu oznacza wydłużenie czasu realizacji, dłuższy czas realizacji oznacza wyższe koszty, niedoszacowanie budżetu wiąże się z wydłużeniem realizacji w czasie, itd. Parametr czasowy w tym trójkącie zależności ma szczególny wpływ na dwa pozostałe. W związku z tym, iż opóźnienia czasu realizacji budowy są zjawiskiem dość często spotykanym, warto zastanowić się dlaczego tak się dzieje, jakie są tego konsekwencje i jak można temu zapobiegać.

Realizacja prac budowlanych zgodnie z harmonogramem ma istotne znaczenie dla wszystkich stron projektu – zarówno dla inwestora jak i wykonawcy. Opóźnienie tych prac, rozumiane jako przekroczenie ustalonej daty wykonania robót, może oznaczać dla inwestora dużą stratę finansową. Ze względu na nieterminową realizację inwestycji, zyski, które miała generować, wystąpią dużo później lub wcale. Dla wykonawcy przeciągnięcie się inwestycji w czasie oznacza często poniesienie wyższych niż zaplanował kosztów pośrednich realizacji robót. W skrajnym przypadku może oznaczać stratę, zamiast zysku, nie tylko w bieżącym projekcie, ale także w kolejnych, do których realizacji zobowiązał się w dalszej kolejności. Niebagatelny jest też wpływ opóźnienia na reputację wykonawcy, postrzeganie jego wiarygodności i solidności. 

Czynniki powodujące opóźnienia

Poznanie czynników, które są powodem opóźnień projektów budowlanych, oraz określenie istotności ich oddziaływania, może ułatwić identyfikację działań, które mogą zmniejszyć ryzyko występowania opóźnień. W literaturze proponuje się między innymi podział czynników na 8 grup, związanych kolejno z: wykonawcą, projektantem, inwestorem, finansami, harmonogramem robót, relacjami pomiędzy uczestnikami, regulacjami prawnymi, warunkami nieprzewidywalnymi:

- Czynniki, za które odpowiedzialny jest wykonawca to m.in. zaplanowanie i zapewnienie odpowiedniej dostępności zasobów w czasie (ludzie, materiały i sprzęt) oraz prawidłowy nadzór i doświadczenie umożliwiające przewidywanie potencjalnych problemów.

- Druga grupa związana jest z precyzją i dostępnością założeń i dokumentacji projektowej dla wszystkich stron. Bardzo często wydłużenie czasu realizacji budowy jest wynikiem błędów konstruktorskich lub materiałowych popełnianych właśnie ze względu na ignorowanie projektu, do którego jest ograniczony dostęp.

- Podstawowe przyczyny opóźnień, leżące po stronie inwestora, to nierealne terminy narzucane wykonawcy oraz wszelkie zmiany zakresu projektu zgłaszane w trakcie jego realizacji. Modyfikacja pierwotnych ustaleń i opóźnienia w podejmowaniu decyzji mogą znacząco utrudnić pracę wykonawcy.

- Kolejna grupa to czynniki finansowe, za których wystąpienie mogą być odpowiedzialne obie strony projektu budowlanego. Jeśli inwestor opóźnia obiecane wypłaty, może to zachwiać zdolność finansową wykonawcy i spowodować opóźnienie w dostawach materiałów lub okrojenie siły roboczej. Podobnie problemy finansowe wykonawcy i brak wypłat dla podwykonawców mogą doprowadzić do opóźnienia lub całkowitego wstrzymania prac.

- Piąta grupa to czynniki związane z błędami w harmonogramie robót. Należą do nich np. niewłaściwe oszacowanie czasu realizacji poszczególnych robót, co odbija się na innych zadaniach.

- Sprawny przepływ informacji pomiędzy uczestnikami projektu budowlanego (inwestorem, wykonawcą, projektantem i kierownikiem budowy)  jest podstawą budowania dobrych relacji. Konflikty, będące wynikiem kulejącej komunikacji, mogą przyczynić się do poważnych opóźnień.

- Osobną grupę czynników stanowią regulacje prawne, obejmujące wszelkie nieprzewidziane zmiany w rozporządzeniach i ustawach dotyczących budownictwa.

- Ostatnia grupa to warunki nieprzewidywalne, na które nikt z uczestników nie ma wpływu. Mogą to być niekorzystne warunki pogodowe, otoczenie i środowisko. Jedyne, co można zrobić, to oszacować prawdopodobieństwo ich wystąpienia i zapewnić sobie bufor w harmonogramie.