Gdzie uzyskać informacje o gospodarce przestrzennej? System wymiany informacji przestrzennej.

Wbrew pozorom nie jest to próbka futurologicznego opowiadania, lecz całkiem realny pomysł, mający silne przełożenie w praktyce, przynajmniej na poziomie prawodawstwa unijnego czy polskiego ustawodawstwa. Chodzi tu przede wszystkim o Dyrektywę 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 roku ustanawiającą infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej, określaną w skrócie INSPIRE.

To nic innego jak system wymiany informacji przestrzennej, pozwalający na nieograniczony (w założeniu) dostęp do wszelkich, elektronicznych danych przestrzennych zgromadzonych nie tylko przez organy administracji publicznej, ale również przez osoby trzecie.

- Trzeba wyjaśnić, że poprzez dane przestrzenne rozumiemy dane odnoszące się do określonego obszaru geograficznego. Zatem chodzi tutaj o bardzo szeroki wachlarz informacji, jakie potencjalny petent mógłby uzyskać od różnych organów administracji publicznej, oczywiście w tradycyjny sposób, tj. osobiście udając się do ich siedziby i spędzając spory kawałek czasu na załatwienie tych spraw. - mówi Anna Macina, specjalista ds. marketingu firmy architektonicznej ARCHETON Sp. z o.o. - Mówiąc krócej, dane przestrzenne to niezbędna wiedza odnosząca się do interesującego nas w konkretnym momencie wycinka obszaru geograficznego, na którą mogą się składać informacje o rodzaju działki, jej charakteru geologicznego, informacje o jej zasobach mineralnych, klasie, dane o rozmieszczeniu skał i osadów, zasobach energetycznych takich jak energia wiatrowa, rozmieszczeniu siedlisk i gatunków roślin oraz zwierząt czy obszarów chronionych.  

Jednak prezentacja takich informacji bez ich opisania przedstawiałaby się jako słupki nic nie mówiących cyferek, a wtedy takie dane byłyby zupełnie bezwartościowe. Dlatego też oprócz danych przestrzennych wprowadzono tzw. metadane, czyli informacje opisujące zbiory danych przestrzennych, które umożliwiają ich odnalezienie, inwentaryzację i przede wszystkim ich praktyczne zastosowanie. Dopiero dane przestrzenne i opisujące je metadane tworzą infrastrukturę informacji przestrzennej rozumianą jako zbiór nie tylko informacji przestrzennej, ale również usług, środków technicznych, procedur, procesów, które dotyczą tych danych i są stosowane przez organy administracji publicznej.

Potrzeba stworzenia takiego systemu pojawiła się w momencie, gdy organy Unii Europejskiej spostrzegły problemy związane z korzystaniem z informacji przestrzennej jakie miały organy państw członkowskich na różnych szczeblach. Problemy dotyczyły możliwości uzyskania informacji, ich jakości, organizacji i dostępności.

Rozwiązanie tych problemów wymaga wspólnych działań  nastawionych na wymianę i łączenie danych przestrzennych na różnych poziomach ich tematyczności i dostępności. U podnóża jednak tkwi polityka unijna zmierzająca do podejmowania działań mających bezpośredni lub pośredni wpływ na środowisko. Stąd też pojawiła się wyżej wspomniana Dyrektywa jako kolejna cegiełka w budowaniu spójności w państwach członkowskich.

Polski ustawodawca natomiast, uchwalił ustawę z dnia 4 marca 2010 roku o infrastrukturze informacji przestrzennej, która została podpisana przez Marszałka Sejmu, pełniącego obowiązki Prezydenta i weszła w życie w połowie czerwca tego roku.

Ustawa ta jest wiernym przeniesieniem założeń rozwiązań zawartych w unijnej Dyrektywie, wprowadza oczywiście dodatkowe konstrukcje, aby dostosować się do polskich uwarunkowań. Organy administracji publicznej, prowadzące rejestry publiczne, mają za zadanie nie tylko tworzyć i rozporządzać infrastrukturą informacji przestrzennej, ale również obsługiwać sieć usług dotyczących tej infrastruktury. Chodzi tutaj o dość oczywistą kwestię, a mianowicie usługi wyszukiwania zbiorów danych, pobierania kopii tych zbiorów, wyjaśniania symboli kartograficznych czy zawartości metadanych.

- Co ważne, organy administracyjne będą mogły swobodnie wymieniać między sobą potrzebne informacje, co na pewno skróci czas oczekiwania na nie. Poza tym ustawa przewiduje możliwość włączenia do infrastruktury zbiorów danych przestrzennych tych danych, które należą do osób trzecich. - dodaje Anna Macina, specjalista ds. marketingu firmy architektonicznej ARCHETON Sp. z o.o.

Praktyczną postać jaką przybiera ta infrastruktura informacji przestrzennej, to portal internetowy umożliwiający bezpłatny i powszechny dostęp do rejestrów publicznych. Zadanie stworzenia takiego geoportalu zostało powierzone Głównemu Geodecie Kraju – wprawdzie od paru lat funkcjonuje www.geoportal.gov.pl, lecz do tej pory serwis ten nie miał odpowiedniej, pełnej podstawy prawnej dla swego funkcjonowania i w tym ujęciu wejście w życie ustawy na pewno przyczyni się do polepszenia jakości usług, jakie on oferuje.