Jak upłynął październik w segmencie zamówień publicznych?

W dziesiątym miesiącu roku pojawiło się o ponad 80 procent ogłoszeń przetargowych z zakresu dostawy samochodów osobowych niż jeszcze miesiąc wcześniej i o ponad 127 procent więcej niż rok temu. Jeszcze wyższy wynik zanotowały ogłoszenia na dostawy… talonów. Cykl pogodowy jest nieubłagany, to on od zawsze wyznacza rytm prac budowlanych. Nie inaczej jest i w tym roku – z nastaniem jesieni zaczyna poważnie spadać liczba ogłoszeń przetargowych na wykonanie różnorakich prac budowlanych, osiągając swoje minimum w szczycie zimy, czyli styczniu i lutym.
To właśnie poważny spadek liczby ogłaszanych postępowań o udzielenie zamówień publicznych na roboty budowlane odpowiada za zmniejszenie się liczby wszystkich ogłoszeń, które pojawiły się w październiku w Biuletynie Zamówień Publicznych. W pozostałych dwóch kategoriach – dostawach towarów oraz usług – zanotowano wprawdzie przyrosty liczby ogłoszeń względem miesiąca poprzedzającego, jednak nie były one w stanie skompensować negatywnego wpływu „budowlanki”.

Analiza struktury zamówień przetargowych pokazuje, że jednostki sektora publicznego nadal kontynuują przygotowania do okresu chłodów. Po silnym wrześniowym przyroście nadal zwiększa się liczba ogłoszeń na typowo „zimowe” usługi czy dostawy towarów – dostawy opału (węgla, oleju opałowego), wykonywanie usług odśnieżania, usuwania lodu.
Bardzo wysoki przyrost względny - i to zarówno w ujęciu miesięcznym jak i rocznym - zanotowały ogłoszenia na dostawę samochodów osobowych. Czyżby administracja szykowała się do wymiany swojej floty motoryzacyjnej?

„Budowlanka” matką spadków

Dane, opracowane na podstawie ogłoszeń pochodzących z Biuletynu Zamówień Publicznych publikowanych w serwisie www.Przetargi.eGospodarka.pl, pokazują, że w październiku 2010 roku liczba ogłaszanych zamówień publicznych spadła względem poprzedniego miesiąca o 5,2 procent. Za wynik ten odpowiedzialny jest segment budowlany, w którym jako jedynym wystąpił w relacji miesięcznej znaczny, bo aż 30,8 procentowy spadek. To już widoczny znak końca sezonu budowlanego i początek zimowego zastoju w tym sektorze zamówień publicznych. Wzorem lat wcześniejszym odbicia w „budowlance” oczekiwać należy dopiero za kwartał, późną zimą – w lutym i marcu.
 
W październiku w Biuletynie Zamówień Publicznych pojawiły się 17 tys. 124 ogłoszenia, wobec 18 tys. 63 miesiąc wcześniej, 15 tys. 942 ogłoszeń w sierpniu, 18 tys. 161 ogłoszeń w lipcu i 16 tys. 817 w czerwcu. Od początku roku ogłoszono o ponad 23,7 procent więcej postępowań o udzielenie ZP niż rok wcześniej – w okresie styczeń-październik 2009 roku w BZP pojawiły się łącznie 121 tysięcy 422 ogłoszenia, w analogicznym okresie bieżącego roku było to 150 tys. 225 ogłoszeń.
 

Pod koniec roku można pokusić się już o pierwsze podsumowania. Te są zaś jednoznaczne – w bieżącym roku w segmencie zamówień publicznych doszło do wyraźnego odbicia względem poprzedniego. Po bardzo złym ubiegłym roku, budżet wyraźnie złapał oddech i już pod koniec pierwszego kwartału 2010 ponownie ruszyły publiczne zakupy oraz inwestycje.
W tle jednak ciągle pozostaje pytanie o perspektywy na najbliższe miesiące i lata. W przyszłym roku polityka fiskalna ulegnie zaostrzeniu, wzrosną obciążenia podatkowe, nie ma jednak gwaranci, że nie zostaną przekroczone progi ostrożnościowe. Znaczna skala zadłużenia finansów publicznych, i to zarówno budżetu Państwa jak agend rządowych oraz jednostek samorządu terytorialnego oznacza ograniczenie wydatków w przyszłości. Kwestią otwartą jest tylko pytanie, jak głębokie będzie to nadchodzące zaciskanie pasa. Niestety przyszły rok jest również rokiem wyborczym, więc wprowadzenia bardziej radykalnych zmian oczekiwać nie należy. Rządzące ugrupowania przyjmą raczej taktykę doraźnego rolowania potencjalnych zagrożeń, co za cenę „spokoju społecznego” niestety znów pogorszy sytuację finansów publicznych.

W otoczeniu gospodarczym Polski również wybuchają coraz to nowe ogniska zapalne. Stawiana przez rządzące obecnie ugrupowanie jako wzór sukcesu gospodarczego Irlandia dziś stoi na krawędzi finansowej przepaści, Europa zaś znaleźć musi odpowiedź na pytanie o kierunek zmian na najbliższe dekady. Wiele wskazuje, że czas beztroskiej konsumpcji już się kończy i nadchodzi czas zapłaty zaciąganych wcześniej lekką ręką zobowiązań. Oznacza to tylko jedno – finanse publiczne kolejnych krajów będą stawać przed koniecznością cięć. Sektor publiczny w całej Europie będzie więc dysponował coraz mniejszymi środkami do wydawania na bieżące zakupy i inwestycje. Polska raczej nie będzie wyjątkiem.

Usługi i dostawy towarów w górę

W październiku przyrost liczby ogłoszeń względem września zanotowano w dwóch z trzech klasyfikowanych kategorii zamówień publicznych. Jak wspomniano wcześniej, koniec sezonu budowlanego przełożył się już na spadek liczby zamówień w tej kategorii, jednak w zakresie dostaw usług oraz towarów w dziesiątym miesiącu roku mieliśmy już do czynienia ze wzrostami względem września. W relacji miesięcznej, w październiku 2010 roku najpoważniejszy przyrost względny zanotowano w kategorii dostaw towarów. W październiku ukazały się 7 tys. 794 ogłoszenia, wobec 5 tys. 659 we wrześniu, co oznacza przyrost o ponad 20 procent. Wzrost względny liczby ogłoszeń o ZP w październiku zanotowano również w kategorii dostaw usług. W październiku 2010 zamówień z tej kategorii dotyczyło 5 tys. 340 ogłoszeń, o 2,9 procent więcej niż miesiąc wcześniej. Wspomniana już „budowlanka” zanotowała miesięczny spadek o 30,8 procent, do poziomu 4 tys. 990 ogłoszeń.

– "Wrzesień, tradycyjnie już okazał się ostatnim miesiącem sezonu budowlanego. W październiku bowiem liczba ogłoszeń przetargowych dotyczących prac budowlanych znacząco spadła. Na budowy wkracza już zimowy spokój, we wnętrzach trwają jedynie prace wykończeniowe, które można wykonywać w warunkach niesprzyjającej, jesienno-zimowej aury" – mówi Beata Szkodzin, wydawca serwisu eGospodarka.pl. –  "W pozostałych kategoriach, czyli dostawach usług oraz towarów wyniki są wyraźnie nad kreską. Szczególnie w przypadku dostaw towarów. Cóż, również i w tym przypadku mamy do czynienia ze zjawiskiem typowym dla całej sfery budżetowej. Zbliżający się koniec roku oznacza przecież zamknięcie bieżących budżetów, więc przed końcem roku środki powinny być wydane, w przeciwnym wypadku bowiem na ogół „przepadają”. Stąd właśnie wzrost ogłoszeń na dostawy dość charakterystycznych towarów – jak zazwyczaj instytucje publiczne w ostatnich 2-3 miesiącach roku zaopatrują się w samochody, komputery, notebooki, drukarki, oprogramowanie czyli dobra, których zakup był odkładany we wcześniejszej części roku. To już stała, cykliczna tendencja, obserwowana od wielu lat" – dodaje Beata Szkodzin.

Spośród 17 tysięcy 124 ogłoszeń o postępowaniu o udzielenie ZP opublikowanych w październiku 2010 roku w serwisie przetargi.eGospodarka.pl, większość tradycyjnie już realizowana była w trybie przetargu nieograniczonego. Na tę formę obsługi zamówienia publicznego zdecydowano się w 93,89 procentach ogłoszeń o zamówieniu publicznym.

Duże miasta: jedne na wozie, inne pod wozem

W październiku 2010 roku, spośród klasyfikowanych 60 dużych i średnich ośrodków miejskich, wzrost liczby ogłoszeń o udzielenie zamówienia publicznego odnotowano w 32 miastach, w jednym mieście liczba ogłoszeń względem września się nie zmieniła (Bielsko-Biała), w pozostałych – zanotowano spadki. Miesięczne zmiany względne (październik względem września) liczby ogłoszeń o postępowaniu w ramach ZP wykazały się bardzo znaczną rozpiętością i wahały się od +68 proc. (Wejherowo) do -72,9 proc. (Zakopane).

W liczbach bezwzględnych pozycję lidera tradycyjnie zajmuje Warszawa. W październiku 2010 roku ze stolicy pochodziło 1 tys. 765 ogłoszeń o postępowaniu w sprawie ZP, o 16,12 procent więcej niż we wrześniu.

Z zajmującego w październiku drugie miejsce Krakowa pochodziło 731 ogłoszeń. Stolica Małopolski zanotowała tym samym miesięczny spadek o 2,27 procent.  Z Wrocławia, zajmującego trzecią lokatę w rankingu, pochodziło w październiku 547 ogłoszeń. Stolica Dolnego Śląska może pochwalić dodatnim miesięcznym bilansem w wysokości 6 procent. Czwarty w zestawieniu Poznań, w październiku osiągnął poziom 504 ogłoszeń, co oznacza miesięczny wzrost o 17,21 procent.

Na dalszych miejscach znalazły się Łódź (415 ogłoszonych postępowań o ZP, miesięczny spadek o 0,72 proc.), Katowice (400 ogłoszeń, wzrost o 1,27 proc.), Szczecin (321; +18,45 proc.), Lublin (311;  -8,8 proc.), Rzeszów (289; -4,93 proc.), Gdańsk (281; +1,44 proc.), Olsztyn (256; -7,58 proc.). Rekordzistami zmian względnych po stronie dodatniej zostały w październiku wspomniane wcześniej Wejherowo (+68 proc.) a także Inowrocław (+58,6 proc.), Jarosław (+33,33 proc.), Chrzanów (+32,26 procent), Sosnowiec (+29,69 procent) oraz Toruń (+27,68 proc.).
Na przeciwległym, spadkowym biegunie znalazły się takie miasta jak Zakopane (-72,92 proc.), Ostrów Wielkopolski (-52 proc.), Jarocin (-46,51), Biała Podlaska (-44,23 proc.) oraz Jelenia Góra (-33,33 proc.).

 
Województwa: spadki prawie wszędzie

W październiku 2010 roku liczba ogłoszeń o postępowaniach o udzielenie ZP spadła w czternastu spośród szesnastu województw. Nad kreską znalazły się województwa mazowieckie oraz zachodniopomorskie, w których w październiku liczba ogłoszonych postępowań o ZP wzrosła odpowiednio o 5,72 procent i 4,84 procent względem września.W pozostałych województwach największe spadki wystąpiły w woj. świętokrzyskim (-25,82 procent), opolskim (-19,25 proc.), lubelskim (-15,92 proc.), lubuskim (-12,06 proc.), warmińsko-mazurskim (-10,92 proc.) oraz łódzkim (-10 proc.). W ogłoszonych postępowaniach o ZP w liczbach bezwzględnych pozycję lidera zajęło woj. mazowieckie (2 tys. 958 ogłoszeń). Za nim uplasowało się małopolskie (1 tys. 704), śląskie (1 tys. 689) i wielkopolskie (1 tys. 357).

Koniec roku: eldorado biurowych informatyków

W październiku 2010 roku w Biuletynie Zamówień Publicznych najczęściej pojawiały się zamówienia na roboty budowlane (937 ogłoszeń; o  22,7 procent mniej niż we wrześniu). Występowało duże zapotrzebowanie na typowo sezonowe, ale już „zimowe” usługi - odśnieżania czy usuwania oblodzeń. Najciekawsze informacje niesie jednak analiza miesięcznych zmian względnych liczby zamówień na konkretne towary czy usługi. Wyraźnie zarysowało się wspomniane na wstępie zjawisko charakterystyczne dla ostatniego kwartału roku – zwiększonych zakupów sprzętowych.

Przyczyna takiego trendu jest w istocie dość prosta – koniec roku to czas wydawania przez instytucje publiczne ostatnich środków finansowych z ich budżetów. Jak wiadomo, na ogół środki niewykorzystane w jednym roku nie mogą być przesunięte na rok następny, w związku z tym są wydawane na bieżąco – najczęściej właśnie na proste zakupy sprzętu komputerowego oraz samochodów. Nie inaczej było i w tegorocznym październiku – w dziesiątym miesiącu roku liczba ogłoszeń na dostawę samochodów osobowych wzrosła względem września o 80,82 procent, na urządzenia medyczne o 61,18 proc. Realizacji przynajmniej części zgłoszonego zapotrzebowania doczekali się zatrudnieni w instytucjach publicznych informatycy. W październiku bowiem liczba ogłoszeń na zakup sprzętu komputerowego wzrosła względem września o kilkadziesiąt procent.

 Zapotrzebowanie na komputery przenośne wzrosło w ciągu miesiąca o 60,53 procent, na urządzenia komputerowe o ponad 57 procent, na komputery osobiste o 47,5 proc., na drukarki laserowe o 47,13 procent, na komputery biurkowe o ponad 44 procent, na monitory ekranowe o 38,14 procent na pakiety oprogramowania i systemy informatyczne zaś o 12,39 procent. Jednak rekord miesięcznych wzrostów wystąpił w zupełnie innym obszarze. Administracja publiczna szykuje się już do okresu świąteczno-noworocznego i zamawia talony zakupowe dla swoich pracowników. W październiku liczba ogłoszeń na dostawę talonów wzrosła względem września o – bagatela – 1.200 (tysiąc dwieście) procent!