Jak wytwarzane są firanki? Sztuka wytwarzania firanek dawniej i dziś.

Gdyby nie pomysłowość Egipcjan, którzy ok. XXII wieku p.n.e. opanowali sztukę wytwarzania delikatnego, niemal przejrzystego materiału ze lnu, nasi starożytni przodkowie mieliby do dyspozycji jedynie tkaniny z traw, włókien i pasków skór zwierzęcych. Len z czasem ustąpił miejsca innym, bardziej praktycznym materiałom, a wiedza na temat sporządzania i wykańczania tkanin znacznie się rozwinęła.

Postęp dokonał się także w dziedzinie produkcji firanek, która zawsze była mocno związana z przemysłem włókienniczym. Pojawiły się nowe maszyny i technologie, które umożliwiły przede wszystkim zwiększenie produkcji, a tym samym upowszechnienie zasłon w przystępnej cenie. Komputeryzacja i powstanie mechanizmu żakardowego stworzyły z kolei możliwość otrzymywania ażurowych wzorów, które niegdyś były mozolnie szydełkowane. Wszelkie nowości technologiczne w zakresie produkcji tkanin i dzianin pilnie śledziły i stale wdrażały firmy w Polsce, w tym jedna z najstarszych i największych firma Wisan SA z siedzibą w Skopaniu, przedsiębiorstwo o 60-letniej tradycji.

Choć produkcja uległa licznym przeobrażeniom, surowce, z których wytwarzamy tkaniny, w większości pozostają niezmienne. Mamy do wyboru włókna otrzymywane z roślin, takich jak len lub bawełna, sizal czy też włókna pochodzenia zwierzęcego, np. jedwab, wełna. W branży firanek największe znaczenie mają jednak włókna syntetyczne. Fabryka Wisan wprowadziła do produkcji włókno poliestrowe już w latach 60. Doskonała jakość firanek z tego materiału zapewniła firmie uznanie w krajach zachodnich, co przełożyło się na wysoki dochód z eksportu przeznaczany na kolejne inwestycje. Poliester z uwagi na możliwość uzyskania różnej grubości przędzy ma szeroki wachlarz zastosowań i idealnie sprawdzają się przy wytwarzaniu pięknych, lejących się  materiałów.

Rewolucja przemysłowa zapoczątkowana w Anglii w XVIII w. przyniosła zmiany w wielu branżach i nie ominęła również produkcji firanek. Głównym osiągnięciem tego okresu stała się częściowa automatyzacja tkania za sprawą krosna mechanicznego, które całkowicie wyparło krosno ręczne. Od tamtego momentu technologia wytwarzania tkanin była wielokrotnie udoskonalana za sprawą licznych wynalazków. Fabryka Wisan, która stale wdrażała innowacje, w latach 70. sprowadziła pierwsze w kraju maszyny żakardowe. Ich konstrukcje są dziś na tyle zaawansowane, że pozwalają projektantowi na nieograniczoną dowolność wzorniczą, dzięki czemu nic nie hamuje jego wyobraźni.

Produkcja zyskała również dużo dzięki programom komputerowym. Ich zastosowanie znacznie przyśpiesza i ułatwia projektowanie firanek. – Niegdyś plastycy rysowali wzory na specjalnych kalkach technicznych. Projekty musiały przebyć długą drogę do Łodzi, która jako jedyna w tamtym czasie dysponowała maszynami do wybijania perforowanych kart żakardowych. Po powrocie do fabryki w Skopaniu nośniki informacji montowane były w maszynach żakardowych. Nietrudno sobie wyobrazić, jak długi był to proces i jak ograniczało to możliwości wdrażania nowych rozwiązań – mówi Jolanta Dąbrowska-Iskra, kierownik działu wzornictwa w fabryce firanek Wisan. – Teraz wszyscy projektanci tworzą swoje wzory w programach graficznych. Projekt jest komputerowo przetwarzany na wzór techniczny w postaci kodu, który zostaje zapisany na nośniku cyfrowym i trafia do wybranej wcześniej maszyny. Program wprowadzony w ten sposób do pamięci urządzenia steruje parametrami jego działania, zapewniając nam w efekcie pożądaną fakturę firanki – dodaje.

Przemiany, do których doszło w kraju po 1989 r., wiązały się z większą dostępnością materiałów i technologii. Fabryka Wisan śledzi trendy, uczestnicząc co roku w największych Międzynarodowych Targach Heimtextil we Frankfurcie. Ma tam okazję wymieniać się z innymi producentami doświadczeniami i czerpać inspiracje do nowych projektów.

– W ciągu ostatnich dwudziestu lat tradycyjne wzornictwo zaczęły wypierać odważne, nowatorskie rozwiązania, do których realizacji wykorzystujemy nowoczesne maszyny tkackie i dziewiarskie. Wciąż znajdujemy jednak miłośników klasycznych zasłon i firan, także tych podstawowych modeli, jak różnobarwne siatki z prostymi wzorami. Na potrzeby ich produkcji nasza fabryka jako jedyna w Polsce wciąż korzysta z tradycyjnych maszyn raszlowych – mówi Jolanta Dąbrowska-Iskra.

Etap przekształcania przędzy w dzianinę to nie koniec skomplikowanego procesu wytwarzania firanek. W każdej fabryce niezbędny jest również dział wykańczalnictwa, gdzie surowy materiał z elektronicznych krosien przechodzi obróbkę termiczną i chemiczną, który wygładza nierówno skręcony materiał i nadaje mu połysk, miękkość oraz barwę.

Sztuka wytwarzania firanek rozwijała się wraz z udoskonalaniem mechanizmów dziewiarskich. Bodźcem do rozwoju technologicznego były również zmiany w mentalności odbiorców. Niegdyś wystarczały nam proste firany z dopasowanymi do nich zasłonami, a dziś preferujemy odważne eksperymenty. W odpowiedzi na nasze potrzeby projektanci prześcigają się w innowacyjnych pomysłach, dzięki czemu możemy się cieszyć wymarzoną stylizacją wnętrz.