O spadku należy zawiadomić fiskusa

Generalne zwolnienie wprowadzone od 1 stycznia 2007 r. obejmuje spadki w następujących rodzinnych kręgach: małżonkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzeństwo, rodzice, dziadkowie i pradziadkowie. Bez dokonania zgłoszenia trzeba zapłacić podatek według reguł dotyczących tej grupy spadkobierców, a należą oni do tzw. I grupy podatkowej.

O prawie do zwolnienia decyduje data śmierci spadkodawcy, a nie data załatwienia formalności spadkowych. Można z niego skorzystać, jeśli spadkodawca zmarł po 1 stycznia 2007 r. Przysługuje najbliższym bez względu na wartość spadku. Nie obejmuje spadków między teściami, synowymi i zięciami.

Sześć miesięcy na zawiadomienie

Na złożenie wypełnionego SD-Z2 mamy teraz sześć miesięcy, licząc od dnia powstania obowiązku zapłaty podatku. Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy obowiązek ten powstał w 2009 r. (po 31 grudnia 2008 r.). Jeśli powstał wcześniej, to dzięki zgłoszeniu na SD-Z2 można było się uwolnić od podatku spadkowego, jeśli było złożone w ciągu miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Moment zaś jego powstania zależy od sposobu uzyskania dóbr (spadek, zapis, zachowek itp.). Przy nabyciu w drodze spadku obowiązek ten powstaje z dniem uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy podstawą dziedziczenia jest testament, jak i reguły dziedziczenia ustawowego, które obowiązują automatycznie, jeśli zmarły nie pozostawił ostatniej woli.

Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku staje się prawomocne, jeżeli nikt z uczestników postępowania spadkowego nie wniesie od niego apelacji, po upływie trzech tygodni od doręczenia go spadkobiercy albo od ogłoszenia, jeśli spadkobierca był obecny w sądzie przy ogłoszeniu postanowienia.

Ci spadkobiercy, którzy nie należą do kręgu najbliższych objętych całkowitym zwolnieniem od podatku od spadków i darowizn, muszą złożyć zeznanie podatkowe. Mają na to miesiąc. Początek tego terminu jest taki sam: rozpoczyna się od dnia, w którym postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku stało się prawomocne.

Co ważne, ani zawiadomienie, ani zeznanie podatkowe nie jest konieczne, gdy wartość udziału w schedzie spadkowej przypadającej na danego spadkobiercę nie przekracza kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn. Wynosi ona teraz dla najbliższych należących do I grupy podatkowej 9637 zł, dla należących do II grupy podatkowej, tj. dalszych krewnych – 7276 zł, a dla należących do III grupy podatkowej (obcy) – 4902 zł.

Dwa postanowienia w jednej sprawie

Niejednokrotnie w jednym postępowaniu sądowym następuje stwierdzenie nabycia spadku oraz dział spadku. Wówczas sąd najpierw wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, wskazując ułamkowe udziały przypadające poszczególnym spadkobiercom, a dopiero po jego uprawomocnieniu się – postanowienie o dziale spadku.

Co ważne, obowiązek rozliczenia się z fiskusem wiąże się z wydaniem pierwszego z tych postanowień. Od jego bowiem uprawomocnienia rozpoczyna bieg sześciomiesięczny termin złożenia w urzędzie skarbowym zawiadomienia na formularzu SD-Z2 o nabyciu spadku, a także miesięczny do złożenia zeznania podatkowego.

Niebawem pojawi się nowa droga załatwiania spraw spadkowych: uzyskanie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza. Po skorzystaniu z niej termin na złożenie zawiadomienia na formularzu SD-Z2 o nabyciu spadku, a także na złożenie zeznania podatkowego zacznie swój bieg od zarejestrowania tego aktu. Notariusz zaś będzie musiał rejestrować go niezwłocznie po sporządzeniu. Rejestracja ma polegać na wpisaniu go za pośrednictwem systemu informatycznego do centralnego rejestru takich aktów.

Obowiązek jego stworzenia ciąży na Krajowej Radzie Notarialnej. Przepisy normujące tę drogę załatwiania spraw spadkowych obowiązują od 2 października 2008 r. Jednak skorzystanie z niej nie jest jeszcze możliwe, bo system informatyczny nie jest gotowy. Według zapewnień Krajowej Rady Notarialnej ma on ruszyć 1 marca 2009 r.

Do którego urzędu skarbowego

Zawiadomienie na formularzu SD-Z2 warunkujące całkowite zwolnienie z podatku spadkowego, a także zeznanie podatkowe składamy w urzędzie właściwym wedle położenia nieruchomości, spółdzielczego prawa do lokalu, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni, jeśli w skład schedy spadkowej wchodzi choćby jedno takie dobro lub kilka takich dóbr (albo udziały w nich), ale położnych w obrębie działania jednego urzędu skarbowego.

Ich położenie decyduje o miejscu składania zawiadomienia, także gdy spadek obejmuje ponadto dobra innego rodzaju, np. wkład oszczędnościowy czy samochód.

We wszystkich innych wypadkach, tj. gdy spadkodawca nie pozostawił nieruchomości, spółdzielczego mieszkania itp. albo gdy takie dobra położone są w obrębie działania więcej niż jednego urzędu skarbowego, adresatem zawiadomienia i zeznania podatkowego jest naczelnik urzędu skarbowego właściwego według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.

czytaj więcej...