Ogrzewanie podłogowe - przygotowanie podłoża

Charakter ogrzewania podłogowego - przede wszystkim wyższe temperatury działające na drewno, i będąca ich wynikiem niska wilgotność powietrza tuż nad powierzchnią podłogi - w krótkim czasie ukazuje błędy wykonawcze i wady źle dobranych materiałów. Dlatego też układanie drewnianych podłóg na ogrzewaniu podłogowym wymaga doświadczenia, zachowania reżimu technologicznego oraz wiedzy na ten temat.

Przygotowanie podłoża

Przed przystąpieniem do prac należy sprawdzić twardość, równość, spójność oraz wilgotność podkładu. W razie nierówności powierzchnie jastrychu należy wyrównać masą wyrównawczą. Pęknięcia trzeba zlikwidować przy pomocy klamer i żywic poliuretanowych, a słabe i pylące posadzki wzmocnić gruntówkami epoksydowymi lub poliuretanowymi. Jedyna metoda pozwalająca w warunkach budowlanych określić dokładnie wilgotność podłoża to tzw. metoda karbidowa, która wymaga pobrania materiału z głębi posadzki. Protokół z takiego badania nie daje nam jednak żadnej pewności, gdyż prawidłowa wilgotność resztkowa (przy ogrzewanym podkładzie cementowym max. 1,8% CM, a przy anhydrytowym max 0,3% CM) może być po włączeniu ogrzewania niszczycielska dla parkietu. Z tego powodu konieczne jest wygrzewanie podkładów przez 21 dni przed układaniem. Dlaczego? Ponieważ w podkładach ogrzewanych, pod wpływem wydobywającego się ciepła rośnie ciśnienie, a wilgoć przenika od elementów grzewczych ku powierzchni podkładu.

Na powierzchni wyparowująca wilgoć zostaje pochłaniana przez powietrze. Im wyższa temperatura, tym bardziej wzrasta ciśnienie, które parę wodną wypycha na zewnątrz podkładu. Gdybyśmy zaniechali takiego wygrzewania to wilgoć resztkowa (prawidłowa ok. 1,8 % CM) szybko przedostałaby się do parkietu. To samo zjawisko wystąpi, jeśli montaż parkietu nie odbędzie się zaraz po wygrzaniu podkładu. Charakterystyczną wadą posadzki drewnianej ułożonej na niewygrzanym podkładzie jest wzrost wilgotności drewna i powiększanie się wymiarów liniowych posadzki. Powoduje to odklejanie się klepek, a w najlepszym wypadku wystąpienie znacznych szczelin. Jak widać podłogi ogrzewane wykazują całkiem inną zależność czy stosunek do wody, niż konstrukcje nieogrzewane, a różnice występują nawet pomiędzy różnymi systemami grzewczymi. Parkieciarze niemieccy już cztery lata temu wprowadzili obowiązek dwukrotnego wygrzewania podkładów, w których element grzewczy umieszczony jest na pewnym poziomie podkładu.

W tego typu ogrzewaniu jednokrotne wygrzanie powoduje, że ciśnienie wypychające wilgoć na zewnątrz, również spycha ją i stłacza w dolnych partiach podkładu. O ile część górna wysycha prawidłowo, o tyle dolna jest nadal wilgotna. Po oziębieniu i ponownym, już krótszym (ok. 7 dni) wygrzaniu możemy przypuszczać, że pozbyliśmy się wilgoci. Należy to sprawdzić prostym testem, polegającym na przyklejeniu taśmą do ciepłego podkładu folii paroszczelnej o wymiarach 1x1 mb i obserwacji (najlepiej po nocy przy uchylonych oknach) czy nie skrapla się wilgoć.

Wybór odpowiednich parkietów i gatunków drewna

Zasada podstawowa, którą należy się kierować to wybór gatunku drewna z niskim współczynnikiem skurczu i długim czasie osiagania równowagi higroskopijnej. Do takich drzew należą np. merbau, iroko, afromosia, doussie africa, jatoba czy z krajowych dąb i akacja, a nie zaleca się buku czy klonu. Również ma znaczenie kolor ułożonego drewna, ponieważ jasne gatunki (klon, buk, jesion) przez kontrast dodatkowo uwidaczniają szczeliny.

Podstawowym parametrem wpływającym na skuteczność ogrzewania jest oporność przewodzenia ciepła podłogi drewnianej.

Ogólna zasada mówi, że materiał o oporności przewodzenia ciepła równej 0,1 m2K/W powoduje stratę ciepła odpowiadającą 4 st. C.

Uwzględniając oporność przewodzenia ciepła w pomieszczeniu, wynoszącą średnio ok. 0,17 m2K/W (strata 6,8 st. C) łatwo obliczyć, że po ułożeniu na ogrzewaniu podłogowym dębowej klepki parkietowej grubości 22 mm ogólna strata ciepła wyniesie 11,2 st. C, co oznacza konieczność rozgrzania jastrychu do 31,2 st. C w celu utrzymania w pomieszczeniu temperatury 20 st. C. Wykorzystanie zaś dębowej mozaiki o grubości 8 mm (oporność przewodzenia ciepła 0,040 m2K/W) wymaga rozgrzania jastrychu jedynie do 28,4 st. C. Jak widać wybór grubszych elementów niż 15 mm obniży skuteczność ogrzewania, a tym samym podniesie koszty.

Poza tym działanie wyższej temperatury powoduje obniżenie względnej wilgotności powietrza nad powierzchnią podłogi do ok. 25-30%. Niska wilgotność otaczająca drewno w połączeniu z wpływem wysokiej temperatury powodują po pewnym czasie zmiany wilgotności drewna, a co za tym idzie wymiarów poszczególnych elementów parkietu. Układając parkiet na ogrzewaniu podłogowym należy liczyć się z dwukrotnie większymi zmianami wymiarów elementów drewnianych w cyklu lato/zima, niż to ma miejsce w przypadku tradycyjnego ogrzewania.

Zakładając intensywniejszy skurcz drewna, o wiele lepiej zdecydować się na układanie cieńszych parkietów o wąskich elementach, jak mozaika czy lamparkiet, niż klepka parkietowa o szerokości 7-8 centymetrów. Rozwiązaniem, które dobrze funkcjonuje na ogrzewaniu podłogowym, są podłogi wielowarstwowe (dwu- lub trójwarstwowe; fabrycznie lakierowane, olejowane lub przeznaczone do dalszej obróbki), ponieważ krzyżowe ułożenie poszczególnych warstw drewna wyraźnie ogranicza jego pracę i zapobiega powstawaniu szczelin pomiędzy nawet bardzo szerokimi elementami.

Odpowiedni sposób montażu posadzki drewnianej

Ogrzewanie podłogowe wymaga określonego sposobu montażu parkietu. Parkiety tradycyjne i mozaiki należy zawsze kleić klejami poliuretanowymi, które nie starzeją się pod wpływem wyższej temperatury. Oczywiście prawie każdy producent określa swój klej jako nadający się do tego celu, ale jak pokazuje praktyka po 2-4 latach klej nie trzyma i poszczególne lamelki rozluźniają się.

Jeśli zaś chodzi o Barkiet trójwarstwowy to można go układać tylko na tekturze niekarbowanej (twardej, zbitej), na klej poliuretanowy hybrydowy o wysokiej elastyczności i dużej sile uchwytu klepek.

Do parkietów tradycyjnych i mozaiki należy stosować odpowiednie lakiery. O ile rozmiary szczelin powstających w wyniku skurczu drewna pomiędzy elementami są niewielkie, to w wypadku zastosowania nieodpowiednich materiałów do pokrycia powierzchni mogą powstać tzw. pęknięcia blokowe. Lakiery do drewna zawierają składniki, które swoimi właściwościami przypominają kleje. Dlatego materiał dostający się podczas lakierowania w szczeliny pomiędzy poszczególnymi elementami parkietu powoduje ich sklejenie - powstanie bloków parkietu. Wybierane środki nie mogą powodować sklejania poszczególnych elementów i powinny charakteryzować się wysoką elastycznością. Najbardziej godne polecenia są tu lakiery na bazie żywic syntetycznych głównie uretanowo-alkidowe oraz systemy olejowo-woskowe lub oleje. Zdecydowanie niewskazane jest stosowanie lakierów poliuretanowych lub wodorozcieńczalnych.

Podsumowanie

 
Jak wynika z powyższej analizy fachowe układanie parkietu na ogrzewaniu podłogowym wymaga uwzględnienia wielu czynników związanych z pracą samego systemu grzewczego, charakterem drewna jako materiału budowlanego oraz właściwościami zastosowanych materiałów pomocniczych. Niewłaściwy wybór rodzaju parkietu pociąga za sobą w najlepszym wypadku tylko podniesienie kosztów ogrzewania, dlatego decyzja o wyborze danej wykładziny powinna być poprzedzona planowaniem (w którym pomocne powinny być zawarte w tym artykule zestawienia i obliczenia), a wykonawca nie może unikać rzetelnego poinformowania inwestora o problemach wynikających z połączenia naturalnego materiału, jakim jest drewno, ze specyfiką ogrzewania podłogowego. Wcześniejsze wyjaśnienie procesów zachodzących w drewnie pod wpływem zmian temperatury i wilgotności powietrza z pewnością uwrażliwi inwestora na przestrzeganie zaleceń dotyczących eksploatacji parkietu na ogrzewaniu podłogowym.

Mam nadzieję, że sugestie i informacje zawarte w tym artykule - choć są tylko cząstkowe i nie wyczerpują tematu - ułatwią planowanie i układanie różnego rodzaju parkietów na ogrzewaniu podłogowym i pozwolą uniknąć najczęstszych błędów.

Czytaj również: Ogrzewanie podłogowe - jaki materiał wykończeniowy będzie najlepszy?