Pałac ,,Pod Baranami” kolejny obiekt, konserwowany materiałami firmy Baumit

W 1939 po zajęciu przez Niemców zostały częściowo przebudowane wnętrza i dziedziniec. Po wojnie w budynku mieścił się Wojewódzki Dom Kultury  a od 1956 w piwnicach miał siedzibę słynny kabaret. W 1990 budynek został zwrócony właścicielom, w tym samym roku wnętrza oraz środkowa cześć fasady zostały uszkodzone przez pożar.

Jak widać z tego krótkiego opisu historycznego Pałac ,,Pod Baranami” cały czas miał właścicieli, którzy dbali o bieżące  remonty i jego stan techniczny. Mimo tego upływający czas, zanieczyszczenie powietrza  i warunki atmosferyczne widać dokładnie na zniszczeniach elewacji. Nie można było dłużej czekać gdyż niezwiązane z podłożem elementy wystroju i tynków  zagrażały przechodnią. Obecnie zabezpieczone są siatkami.

Dobre historyczne przygotowanie prac, sprawdzony wykonawca oraz pewny materiał, to przepis na konserwację, która zapewni trwałość elewacji na kolejne lata.

Rys historyczny na której oparto dokumentację wykonał dr. Zbigniew Beiersdorf,  wykonanie prac konserwatorskich  powierzono Firmie Budowlano-Konserwatorskiej mgr inż. Ryszarda Cichosza. Zdecydowano o wyborze technologii i materiałów firmy Baumit, która po rozszerzeniu  oferty materiałami marki Bayosan jest jednym z wiodących producentów materiałów do konserwacji obiektów zabytkowych. Szeroka oferta od tradycyjnych materiałów wapiennych, poprzez tynki renowacyjne, certyfikowane przez  WTA i elewacyjne materiały sztukatorskie, pozwala na kompleksowe renowacje materiałami jednego producenta nawet tak różnorodnych i bogatych elewacji. Zwłaszcza, że zakładany zakres prac renowacyjnych elewacji Pałacu ,,Pod Baranami” jest bardzo szeroki. Wiele fragmentów tynków trzeba wymienić na nowe, w miejscach zwiększonego zawilgocenia wykonane będą  tynki renowacyjne. Bogaty detal sztukatorski wymaga w większości oczyszczenia, wzmocnienia i uzupełnienia, ale części  których nie ma  lub te po demontażu, które  okażą  się znacznie zniszczone trzeba będzie wykonać na nowo.  Konieczne jest także wymienienie wszystkich opierzeń blacharskich, które w znaczący sposób chroniąc przed wodą opadową, przedłużają trwałość elementów wystających z lica elewacji oraz samej elewacji. Wymagania stawiane obecnym materiałom konserwatorskim są bardzo wysokie. Poza tradycyjną odpornością głównie na wody opadowe, muszą wytrzymać przemysłowe zanieczyszczenia powietrza, tworzące kwaśne deszcze i te powodowane ruchem kołowym. Powszechne użycie cementów w formie mocnych i szczelnych tynków lub nakrapianych baranków, którymi pokrywano materiały wapienne i porowaty kamień powodowało ich destrukcję. Obecnie prace często rozpoczynają się od usunięcia tych szczelnych warstw, które często są dużo mocniejsze niż warstwy podkładowe. Jest to zabieg konieczny, ale często pociągający za sobą zwiększenie pierwotnego zakresu planowanych prac, zwłaszcza tynkarskich. Sprawdzenie przyczepności tynków do podłoża, poprzez opukanie i skucie wszystkich tzw.,,głuchych” tynków, gwarantuje trwałość elewacji na kolejne lata. Naprawa elewacji zwłaszcza tak bogatych gdzie poza detalem architektonicznym występuje także zróżnicowanie samego tynku poprzez stosowanie boni, wymusza scalenie fakturowe pozostawionych pierwotnych materiałów z nowymi uzupełnieniami.

Wapna romańskie- historyczne zaprawy, współczesne zastosowanie.

Stosowanie tynków wapiennych do nowych uzupełnień, poza odpornością wapna romańskiego na wodę, zabezpiecza przed uszczelnieniem oraz skurczami i spękaniami nawet grube warstwy tynków. Elewacyjne szpachle kontaktowe scalają powierzchnie różnych materiałów o różnej chłonności i grubości ziarna. Możliwość stosowania szpachli o różnym uziarnieniu MC 55W (ziarno 0-1,2mm), RK 70 N wapienna (ziarno 0-0,6mm) umożliwia uzyskiwanie różnych faktur. Powierzchnie tynkowane powinny mieć  widoczna fakturę, elementy detalu architektonicznego powinny być gładsze. Najlepszym przykładem do naśladowania są XIX wieczne kamienice.  Załamanie światła na różnych fakturach powoduje, że elewacje ,,żyją” i są czytelne nawet wtedy, gdy kolory z czasem stają się niewidoczne. Stosowanie  elewacyjnych szpachli  poza,  ujednoliceniem faktury, wyrównuje chłonność i zwiększają  przyczepność powłoki malarskiej. Jest to bardzo ważne zwłaszcza na   pozostawionych starych fragmentach tynków z resztkami farb, które w znaczny sposób zmniejszają chłonność i przyczepność. Prace na elewacji Pałacu ,,Pod Baranami”  dopiero się rozpoczęły, w kolejnych artykułach przedstawimy efekty pracy konserwatorów i pokażemy zmieniający się wygląd przedstawionych obecnie fragmentów.

Dziękuję za udostępnienie materiałów oraz zdjęć Panom:
dr Zbigniewowi Beiersdorfowi oraz mgr inż. Ryszardowi Cichoszowi.

Autor