Spowolniony rozwój centrów handlowych

Gdyby wszystkie centra handlowe planowane na ubiegły rok zostały ukończone w terminie, podaż w Europie wzrosłaby o prawie 6,8 mln mkw., co oznaczałoby wzrost o 15% w porównaniu z 2010 r. Jednak opóźnienia na kilku rynkach, zwłaszcza w Rosji, Turcji i we Włoszech, spowodowały, że w 2011 r. oddano do użytku łącznie 5,9 mln mkw. nowej powierzchni, czyli prawie tyle samo, co w 2010 r. Na 19 z 34 badanych rynków odnotowano spadek podaży nowej powierzchni w centrach handlowych w porównaniu z 2010 r. Największy wystąpił w Czechach, Austrii, Chorwacji, na Słowacji oraz w Bułgarii, gdzie po rekordowym wzroście podaży powierzchni w centrach handlowych w 2010 r. nie ukończono żadnych nowych inwestycji. W Niemczech w ubiegłym roku oddano do użytku najmniej powierzchni od 1989 r.

Czytaj również: Wzrost apetytu na globalnych rynkach finansowych

W 2011 r. powstało w Europie 197 centrów handlowych, z czego 117 w drugim półroczu. Na Europę Środkowo-Wschodnią przypadło ponad dwie trzecie (65%) nowej podaży. Tak jak w poprzednich kwartałach, bardzo dużą aktywność deweloperską na rynkach centrów handlowych odnotowano w Rosji i Turcji, gdzie nowa powierzchnia stanowiła 42% wszystkich inwestycji ukończonych w Europie. Po spowolnieniu w 2010 r. aktywność deweloperska wzrosła także w Polsce, Francji i Finlandii. Największymi obiektami ukończonymi w Europie były: Westfield Stratford City w Londynie (176 500 mkw.), Marmara Forum w Stambule (156 000 mkw.) i Marineda City o powierzchni 146 000 mkw. w mieście A Coruña (Hiszpania).

Według stanu na dzień 1 stycznia 2012 r. łączne zasoby powierzchni GLA w Europie wyniosły 139,9 mln mkw. Średnia podaż powierzchni w centrach handlowych na 1000 mieszkańców w państwach Unii Europejskiej wyniosła 246,6 mkw. W latach 2012-2013 może powstać na terenie Europy 10,9 mln mkw. powierzchni w centrach handlowych, z czego 6,4 mln trafi na rynek w bieżącym roku. Możliwe są jednak kolejne opóźnienia, a liczba przygotowywanych obiektów może się zmniejszyć wskutek opóźnień lub wstrzymania realizacji inwestycji. Najwięcej (61%) nowej powierzchni jest w przygotowaniu w Europie Środkowo-Wschodniej. Na Rosję i Turcję przypada 32% planowanej nowej podaży powierzchni w centrach handlowych. W Europie Zachodniej w czołówce krajów pod względem liczby przygotowywanych projektów są nadal Francja i Włochy.

Czytaj również: Nieruchomości w europejskim wymiarze

Spośród największych obiektów, jakie mogą powstać w latach 2012-2013, na uwagę zasługują: OZ Mall w Krasnodarze o powierzchni 169 000 mkw. w Rosji, Mall of Istanbul (135 000 mkw.) oraz Puerto Venecia w hiszpańskiej Saragossie (123 500 mkw.). W 2011 r. wartość transakcji inwestycyjnych na rynku nieruchomości handlowych wyniosła prawie 40 mld euro, co stanowi wzrost o 3,5% w porównaniu z rokiem poprzednim. Udział rynku nieruchomości handlowych w łącznej wartości transakcji inwestycyjnych zmniejszył się z 33% w 2010 r. do poziomu 32%. Na mapie aktywności inwestycyjnej nadal dominowały Niemcy i Wielka Brytania, na które przypadło 57% wolumenu inwestycji w Europie. Pomimo spadku wartości inwestycji o 15% w porównaniu z 2010 r. Wielka Brytania jest nadal najatrakcyjniejszą lokalizacją, w której wartość transakcji na rynku nieruchomości handlowych wyniosła prawie 12 mld euro.

Mike Rodda, dyrektor działu ds. inwestycji transgranicznych w nieruchomości handlowe w firmie Cushman & Wakefield, powiedział: „Najlepsze nieruchomości handlowe na silnych rynkach europejskich nadal przyciągają agresywny kapitał z całego świata. W 2011 r. odnotowaliśmy szereg transakcji o dużej wartości z udziałem globalnych inwestorów, między innymi zakup części CentrO Oberhausen w Niemczech przez CPPIB. Rosja, Niemcy oraz kraje skandynawskie i Europy Środkowo-Wschodniej należą do najbardziej atrakcyjnych rynków, ponieważ inwestorzy z grupy core są zainteresowani bezpiecznymi inwestycjami w obiekty handlowe o sprawdzonej jakości”.

Kristina Gorkovskaya, analityk z europejskiego działu badań firmy Cushman & Wakefield, powiedziała: „Prognozę na najbliższy rok można najlepiej określić jako zróżnicowaną. Dzięki większej podaży wzrośnie aktywność na rynkach, ale ograniczony dostęp do źródeł finansowania i słaby popyt najemców mogą wpłynąć na poziom ryzyka tolerowanego przez inwestorów w niektórych krajach. Utrzymuje się także niepewność co do obiektów w przygotowaniu i nie można wykluczyć dalszych opóźnień” Katarzyna Michnikowska, Starszy Analityk z działu Wycen i Doradztwa Cushman & Wakefield w Polsce, powiedziała: „2011 był dobrym rokiem dla rynku centrów handlowych w Polsce.

Odnotowano wzrost podaży, zadowalający popyt ze strony głównych międzynarodowych i krajowych sieci handlowych oraz poziom stawek czynszowych. Mimo trudności z uzyskiwaniem finansowania rozpoczęto budowę kilkunastu nowych inwestycji, a ożywienie na handlowym rynku inwestycyjnym zaowocowało kilkoma dużymi transakcjami. Wśród największych obiektów oddanych do użytku w 2011 roku należy wymienić Millenium Hall w Rzeszowie i Galerię Kaskada w Szczecinie. Warto również wspomnieć o wznowieniu budowy II fazy centrum handlowego Wzgórze w Gdyni oraz wzroście aktywności deweloperskiej na Śląsku, gdzie realizowane są dwie największe inwestycje handlowe w Polsce – Europa Centralna Park w Gliwicach i Galeria Katowicka w Katowicach. Szacujemy, że rok 2012 będzie zbliżony do ubiegłego pod względem podaży, popytu, stawek czynszowych oraz aktywności na rynku inwestycyjnym”.