Co jest lepsze, wynajem czy kupno mieszkania?

Któraś z opcji musi się bowiem bardziej opłacać, a co więcej, w dłuższym terminie dodatkowo generować istotne korzyści materialne, oszczędności czy nawet budować majątek – pisze Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com. Trudno o jednoznaczną odpowiedź na tak postawione pytanie. Wiele zależy na przykład od indywidualnych preferencji konkretnego gospodarstwa domowego, jego mobilności, uwarunkowań ekonomicznych, stopnia zaawansowania rozwoju rynku nieruchomości, czy nawet tradycji i mentalności narodowej.

Amerykanie zdecydowanie preferują zakup nieruchomości mieszkaniowych. Dlaczego? Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com, uważa, że prawdopodobnie, dlatego iż koszty kredytu hipotecznego w ramach najbardziej cywilizacyjnie zaawansowanego na świecie rynku real estate są znacząco niższe od kosztu wynajmu analogicznej nieruchomości. O ile? - Wskaźnik obciążenia dochodów dla osób decydujących się na zakup mieszkania lub domu wynosi tam 14 procent. Z kolei dla wynajmujących analogiczne lokum jest aż o 10 procent wyższy. Stąd znane z hollywoodzkich produkcji kwestie częstych przeprowadzek Amerykanów, połączone ze sprzedażą a następnie zakupem domu na okres zaledwie kilku lat, będące prezentacją znanej na całym świecie normy – mówi Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com. 

Czytaj również: Osiedle Hevelia współfinasowane

Z drugiej strony bardzo trudno, zwłaszcza z punktu widzenia realiów rodzimego rynku nieruchomości, zrozumieć naszych zachodnich sąsiadów. Pomimo nawet ponad trzykrotnie wyższej od polskiej cenowej dostępności nieruchomości mieszkaniowych, Niemcy zdecydowanie preferują wynajem mieszkań czy domów. Choć może trudno w to uwierzyć, wg danych Eurostatu, ponad połowa Niemców żyje w wynajmowanych mieszkaniach czy domach. Dla przykładu w Polsce ten odsetek wynosi zaledwie 2,5 procent.  Skąd ta diametralna wręcz różnica?

Ten problem jest przez różnych znawców tematu, choćby socjologów, tłumaczony w różnoraki sposób. Oczywiście jedną z decydujących kwestii może być narodowa mentalność, określająca większe lub mniejsze przywiązanie do faktu posiadania na własność nieruchomości, a więc czegoś, co w sposób optymalny pozwala się eksponować, dając przy okazji takie lub inne świadectwo swego właściciela.

W rodzimych warunkach najczęściej powtarzane są truizmy typu: „ potrzeba stabilizacji”, „poczucie bezpieczeństwa”, czy „konieczność posiadania”, dla wyjaśnienia wyjątkowej determinacji Polaków w dążeniu do własnego „M”. Polaków, czyli narodu raczej konserwatywnego i mało mobilnego. Według Jarosława Jędrzyńskiego, analityka rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com, daleko nam pod tym względem do społeczności krajów zachodniej Europy, o Stanach Zjednoczonych nie wspominając. Jeżeli mamy do czynienia z migracją, to raczej mieszkańców prowincji do dużych miast, gdzie ci jeśli już tam dotrą, osiedlają się zazwyczaj dożywotnio. W tej sytuacji najem na długie lata nie wydaje się najlepszym wyborem.

Czytaj również: Pierwszy budynek z oceną „outstanding"

Dlaczego? Ponieważ zakup mieszkania realizowany poprzez kredyt hipoteczny jest inną formą oszczędzania, dodatkowo skorelowanego z inwestowaniem. Jakiegokolwiek związku z tego typu pojęciami nie ma natomiast wynajem nieruchomości mieszkaniowej. Dlatego też ten rodzaj zaspokajania potrzeby zamieszkiwania jest w Polsce traktowany jako forma doraźna, okresowa, często przymusowa, pozwalająca przejściowo doczekać warunków sprzyjających zakupowi mieszkania, np. poprawy sytuacji na rynku kredytowym, czy ożywienia w gospodarce.

W ten sposób ta strona mentalności Polaków, która niejako warunkuje kult własnego „M”, wciąż pozostaje niewzruszona. - Wynika to prawdopodobnie także w dużej mierze z pewnej rodzimej cechy narodowej, polegającej na głębokiej awersji do finansowania własnymi dochodami majątku innych, obcych osób. A przecież właśnie do tego sprowadza się comiesięczny przelew bankowy kwoty czynszu najmu na konto właściciela wynajmowanego mieszkania – podkreśla Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com.

Co innego spłata kredytu hipotecznego. Tu poza należną bankowi częścią odsetkową, mamy część kapitałową, która buduje osobisty majątek dłużnika hipotecznego, z każdym miesiącem przybliżając go do pełnej własności posiadanej nieruchomości. Czy jednak rzeczywiście rachunek ekonomiczny uzasadnia preferowaną przez Polaków opcję zaspokajania potrzeb mieszkaniowych poprzez zakup mieszkania?    

Czytaj również: Finansowanie dla projektu DOMEXPO Opole

By odpowiedzieć na to pytanie posłużmy się przykładem przeciętnego, ale jednocześnie jednego z głównych polskich miast – Wrocławia oraz zlokalizowanego tu 3-pokojowego mieszkania o dość popularnej powierzchni 60 mkw., w sam raz dla przeciętnej polskiej 3-osobowej rodziny. Wg najnowszych statystyk portalu RynekPierwotny.com średnia cena ofertowa mieszkania deweloperskiego we Wrocławiu w lutym 2013 roku wyniosła 6035 zł/mkw. Zakładając, że mieszkanie zostało wykończone przez dewelopera „pod klucz” przyjmijmy cenę mkw. na poziomie 6700 zł., a całego lokum 400 tys. zł. Jeżeli dziś zaciągniemy kredyt hipoteczny na 100% wartości nieruchomości z okresem spłaty na 30 lat, to przy oprocentowaniu nominalnym na poziomie 5,7% rata kredytu wyniesie ok. 2290 zł.

Wynajem podobnego lokalu będzie nas kosztował średnio 2 tys. zł, przy założeniu jednak, że czynsz najmu zawiera już czynsz administracyjny na poziomie ok. 400 zł., który bierze na siebie wynajmujący. Jeśli zamieszkamy „na swoim”, czyli w lokum zakupionym z pomocą finansowania bankowego, owe 400 zł. czynszu administracyjnego zapłacimy sami. W ten sposób okaże się, że wynajem przykładowego mieszkania jest tańszy od opcji zamieszkiwania w lokalu zakupionym na kredyt o blisko 700 zł. Jest to jednak korzyść tylko pozornie przemawiająca za wyższością wynajmu. W każdej bowiem racie kredytowej obok części odsetkowej jest część kapitałowa, w tym przypadku średniomiesięcznie w wysokości ok. 1120 złotych, która stopniowo redukuje saldo zadłużenia wobec banku. I to jest właśnie ta „cegiełka” z której co miesiąc kredytobiorca hipoteczny buduje swój majątek. Realna korzyść jest jednak mniejsza o 700 zł. policzonej wcześniej różnicy, wynosi więc ok. 420 zł. miesięcznie. Czy gra jest warta świeczki, każdy musi ocenić sam – wylicza Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com.

Dla uzupełnienia powyższych rachunków wypada jeszcze nadmienić, że całkowity koszt podanego w przykładzie kredytu przekroczy jego wartość, a za 400 tys. pożyczonych złotych do banku oddamy po 30 latach licząc z grubsza aż  850 tys. zł. Z drugiej strony czynsze najmu płacone właścicielowi przykładowego mieszkania zwrócą mu jego wartość po niespełna 21 latach. Oczywiście nie należy też pomijać istotnego dla wybierających kupno własnego „M” faktu, o którym w dobie ostrej korekty rynkowej często zapominamy. Chodzi mianowicie o oczekiwany, istotny wzrost cen nieruchomości w czasie, zwłaszcza tak długim jak okres 30-letni.

Czytaj również: Loft w szarościach

Podany przykład jest oczywiście poglądowy, a wyliczone wartości nie muszą być i zapewne nie są reprezentatywne dla innych miast Polski, w których obowiązują rożne stawki ceny mkw. mieszkań oraz ich najmu. Na pewno jednak przybliża sedno problemu, jakim jest wybór w rodzimych realiach rynkowych sposobu zaspokojenia podstawowej potrzeby człowieka, a więc konieczności zamieszkiwania. Pytanie jakie można w tym miejscu postawić, to czy kiedyś cokolwiek będzie w stanie zmienić dość jednoznaczne nastawienie Polaków do posiadania czy wynajmowania przysłowiowego „dachu nad głową”? Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com, uważa że o odpowiedź twierdzącą będzie w tym przypadku nadzwyczaj trudno. - Obecna wstrzemięźliwość młodych ludzi w Polsce do zadłużania się w celu zakupu mieszkania jest bez wątpienia stanem przejściowym, który wynika z okresowego pogorszenia warunków makroekonomicznych, wysokiej i wciąż rosnącej stopy bezrobocia, czy też dość niepewnych perspektyw średnioterminowych.

Tymczasem ceny mieszkań w Polsce urealniają się niemal z dnia na dzień, a skala przeceny w wielu dużych aglomeracjach, nie wyłączając stołecznej, rok do roku przybiera procentowo wymiar dwucyfrowy. W dół lecą też ostro stopy procentowe NBP, co już przekłada się na wzrost zdolności kredytowej potencjalnych kredytobiorców. Ekonomiści przewidują już w perspektywie kilkumiesięcznej przesilenie koniunktury gospodarczej, wzrost PKB i istotną poprawę na rynku pracy. Z początkiem przyszłego roku ruszy kolejny rządowy program dopłat do kredytów hipotecznych „Mieszkanie dla młodych”, z którego wielu młodych Polaków z pewnością zechce, a oby mogło skorzystać. Komisja Nadzoru Finansowego już łagodzi swoje rekomendacje dotyczące kredytów hipotecznych, co pozytywnie wpłynie na nastroje bankowców. W ten sposób „koło fortuny” krajowej mieszkaniówki znów w pewnym momencie mocno przyśpieszy, dając sygnał do ożywienia w całej gospodarce – podsumowuje Jarosław Jędrzyński, analityk rynku nieruchomości portalu RynekPierwotny.com.