Co z windą w budynku?

Wymieniać czy modernizować?

W Polsce nie istnieją żadne programy wspierające wymianę wind w budynkach mieszkalnych. Z tego powodu właściciele i zarządcy nieruchomości nie mogą liczyć na żadne dopłaty lub kredyty preferencyjne wynikające wyłącznie z tego tytułu. Nic więc dziwnego, że wielu z nich z powodu oszczędności lub braku środków od lat zajmowało się wyłącznie doraźną naprawą dźwigów pamiętających nie raz lata 80-te ubiegłego stulecia. Tymczasem według Polskie Stowarzyszenie Producentów Dźwigów podaje, że blisko połowa zamontowanych w kraju wind wymaga wymiany lub gruntownej modernizacji.

Które z tych rozwiązań jest jednak lepsze? Odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta. Do podjęcia właściwej decyzji należy zanalizować szereg czynników, wśród których należałoby wymienić takie jak: wiek i stan techniczny urządzenia, możliwość inwestycji długoterminowej, bezpieczeństwo czy walory estetyczne. Modernizacja wind najczęściej obejmuje wymianę napędów czy systemów sterowania, coraz częściej jednak montowane są dodatkowe systemy alarmowe, awaryjne zasilanie czy zabezpieczenia przed niekontrolowanym ruchem kabiny. W przypadku wind zamontowanych po 1990 roku tego typu inwestycja może być wystarczająca dla zapewnienia optymalnej i bezpiecznej pracy dźwigu. Warto jednak podkreślić, że stare urządzenia charakteryzują się niskim stopniem energooszczędności, dlatego w długoterminowej analizie droższa od modernizacji wymiana dźwigu, na nowoczesny, który będzie zużywał mniej prądu może okazać się prawdziwą oszczędnością.

Jaką windę wybrać?

Wśród dostępnych na rynku nowoczesnych, energooszczędnych urządzeń wyboru można dokonać pomiędzy windami o napędzie elektrycznym lub hydraulicznym. Windy zasilane silnikiem hydraulicznym są tańsze, ale wolniejsze i dłużej się na nie czeka. Z tego powodu nie opłaca się instalować ich w budynkach wyższych, np. siedmiokondygnacyjnych, w których koszt eksploatacji wynikający z większej potrzeby siły elektrycznej potrzebnej do napędzania agregatu sterującego pompą hydrauliczną.

Czytaj również: System centralnego odkurzania coraz popularniejszy

Dla wyższych konstrukcji zaleca się więc wybór dźwigu o napędzie elektrycznym, który co prawda jest o ok. 25 proc. droższy od hydraulicznego, ale stanowi rozwiązanie dużo bardziej wydajne pod względem ekonomicznym. W przypadku budynków o innym od mieszkalnego przeznaczaniu warto wziąć pod uwagę również czynniki estetyczne. Nowoczesna winda z klimatyzacją, ekranem ciekłokrystalicznym, ścianami pokrytymi stalą nierdzewną i awaryjnym oświetleniem panelu z pewnością będą właściwym wyborem dla biurowców, które oprócz szybkości dźwigu powinny uwzględniać również przesłanie prestiżu związanego z miejscem. Prywatni właściciele biurowców z zasady mają mniejsze trudności ze zgromadzeniem środków przeznaczonych na zakup i montaż nowego dźwigu, inaczej wygląda sytuacja wspólnot mieszkaniowych, które muszą szukać oszczędności na każdym kroku.

– Wymiana dźwigu to inwestycja wiążąca się z wysokimi kosztami początkowymi, wynikającymi z zakupu i montażu windy. W ogólnym rozrachunku energooszczędność eksploatacji urządzenia przynosi jednak wymierne oszczędności. Zarządcy najstarszych nieruchomości mogą uzyskać środki na wymianę dźwigu za sprawą połączenia tej inwestycji z pracami związanymi z termomodernizacją budynku, do której przysługuje możliwość ubiegania się o premię remontową od państwa – tłumaczy Andrzej Kincel z ZIIED Lublin. 

Czytaj również: Nowoczesny sterownik czasowy

Tanio nie znaczy bezpiecznie

Cena windy uzależniona jest od wielu czynników, takich jak użyte materiały oraz jakość technologii wykonania czy zastosowanych systemów bezpieczeństwa pracy dźwigu. Zastanawiając się  nad wyborem windy do nieruchomości mieszkalnej lub komercyjnej warto się więc zapoznać z ofertą różnych producentów. Najważniejszym czynnikiem, który powinniśmy brać pod uwagę zawsze będą kwestie bezpieczeństwa. Szukanie oszczędności na siłę, poprzez modernizację poszczególnych elementów urządzeń pracujących od dziesięcioleci stwarza ryzyko dla każdego użytkownika dźwigu. Modernizowane urządzenia o niskim stopniu energooszczędności przysparzają również dodatkowe koszty związane z poborem energii. W takim przypadku wzrastają również opłaty za przegląd dźwigu, które decydują o ocenie jego stanu technicznego odpowiadającego za bezpieczeństwo użytkowania. Każda winda powinna być konserwowana zgodnie z instrukcją konserwacji opracowaną przez producentów.

Rozróżniamy dwa typy przeglądów konserwacyjnych: przegląd bieżący, dokonywany raz na 30 dni, chyba że producent zaleca krótszy okres, oraz przegląd roczny. Przegląd bieżący ma za zadanie określić prawidłowość funkcjonowania takich zabezpieczeń jak ogranicznik prędkości, chwytacze, zamki bezpieczeństwa drzwi przystankowych, kontakty, a także elementów konstrukcyjnych takich jak rama kabinowa, przeciwwaga, zespół napędowy, tablica sterowa oraz sprawdzenie stanu technicznego pomieszczeń w których dźwig jest zlokalizowany. Podczas przeglądu rocznego sprawdzane są wszystkie elementy dźwigu, które są jednocześnie konserwowane i smarowane lub w razie potrzeby wymieniane.

Czytaj również: Sterownik do regulacji temperatury

– Monitorowanie stanu technicznego wind powinno być przeprowadzane przez profesjonalną firmę posiadającą komplet uprawnień konserwatorskich i montażowych, które regulują kwestie bezpieczeństwa. Jeżeli po przeglądzie okaże się, że dźwig potrzebuje wymiany lub gruntownej modernizacji środków do tej inwestycji warto poszukać w programach rozwoju regionalnego. Niestety w takim źródle konieczny jest udział w konkursie, więc nie mamy pewności, że go wygramy – mówi Andrzej Kincel ZIIED Lublin.

Serwis i konserwacja wind powinny być zawsze przeprowadzane przez specjalistów. Nie powinno się również szukać na tym procesie nadmiernych oszczędności. Spółdzielnie czasem próbują wykorzystywać do tych prac tzw. „złote rączki” lub innych pracowników nie posiadających kompletu uprawnień i gwarantujących znajomość urządzenia. Serwisanci nie powinni być również wybierani wyłącznie z powodu oferowanej najniższej ceny, ale potwierdzonej przez innych klientów i posiadane pozwolenia solidności i znajomości urządzenia. Niska cena nie zawsze idzie w parze z jakością wykonanej usługi, która w tym przypadku dotyczy przecież bezpieczeństwa, na którym nie można oszczędzać. Co jeszcze powinniśmy wiedzieć o ofertach instalatorów i serwisantów dźwigów?

Czym się kierować przy wyborze instalatora?

Przy wyborze instalatora dźwigu warto wybrać firmę, która jednocześnie oferuje kompleksową obsługę zawierającą okresowe przeglądy instalacji i opiekę serwisową. Instalator, który zamontował windę będzie stanowił najlepszą gwarancję znajomości urządzenia i systemów sterujących. Nie można oczywiście zapominać o komplecie uprawnień i pozwoleń jakie powinien posiadać instalator.

Czytaj również: Nowa technologia wtyczek, kontaktów i przejściówek

– Najważniejszym dokumentem określającym bezpieczeństwo instalacji dźwigów jest norma PN-EN 81.1, 81.2, która wraz z dodatkami reguluje wszystkie kwestie związane z prawidłową instalacją i serwisowaniem wind – tłumaczy Andrzej Kincel z ZIIED Lublin.   

Do tej pory problem modernizacji wind w Polsce nie został rozwiązany za sprawą żadnej regulacji prawnej, tak jak ma to miejsce w większości krajów Unii Europejskiej. Obowiązek zagwarantowania bezpieczeństwa użytkowania wind stoi więc po stronie zarządców i właścicieli nieruchomości, szczególnie w przypadku budynków posiadających urządzenia zamontowane przed 1990 r. Chociaż głównym problemem związanym z wymianą dźwigów jest brak środków na modernizację, to warto pamiętać o tym, że na bezpieczeństwie nigdy nie można oszczędzać.