Jak można obniżyć koszty pracy w przedsiębiorstwie w czasach pandemii COVID-19

W opracowanym przez GUS „Roczniku Statystycznym Pracy 2019” czytamy, że przeciętny miesięczny koszt pracy pracownika w 2018 r. wyniósł 6150,58 zł. Największe miesięczne koszty występowały w branży górniczej (10268,27 zł) oraz w informacji i komunikacji (11001,53 zł). Górnictwo to również sektor, w którym maksymalna stopa procentowa składki wypadkowej jest najwyższa i może sięgać aż 5 proc. Ale jednocześnie nie przoduje on w liczbie wypadków przy pracy. W 2018 r. w branży górniczej zgłoszono 2244 wypadki przy pracy ogółem, a przykładowo w sektorze przetwórstwa przemysłowego – niemal 13 razy więcej (28669). Większą wypadkowość odnotowuje również handel, budownictwo, transport czy administracja publiczna. Jednak to w górnictwie należności z tytułu składki wypadkowej są najwyższe. Z czego wynikają te różnice?

Praca w warunkach zagrożenia

Przyczyna zwiększonych zobowiązań leży po stronie warunków zagrożenia, które w sektorze górniczym i wydobywczym są nieporównywalnie większe w porównaniu do innych gałęzi gospodarki. Z analiz Ayming wynika, że kategoria „warunki zagrożenia” odpowiada średnio za 65 proc. nadpłat dotyczących składki wypadkowej. W przypadku branży górniczej jest to aż 72 proc. Najpowszechniejszym warunkiem zagrożenia w przedsiębiorstwach w Polsce jest hałas, który zgodnie z danymi GUS z 2018 r. doskwiera 32 osobom na 1000 zatrudnionych. Do innych czynników wpływających na wysokość składki wypadkowej zaliczymy też pyły, drgania mechaniczne, substancje chemiczne, promieniowanie oraz mikroklimat zimny lub gorący. 

Czytaj również: Wnioski z najnowszego raportu "COVID-19 & Industrial Production - The Spring Relevance"

– Mimo kluczowej roli, jaką odgrywają warunki zagrożenia przy ustalaniu wysokości składki wypadkowej, pracodawcy rzadko sięgają po rozwiązania, które mogłyby zminimalizować ich oddziaływanie na pracowników, a w dalszej perspektywie – obniżyć zobowiązania z tytułu ubezpieczeń społecznych. Nad podjęciem działań zwiększających bezpieczeństwo i komfort w miejscu pracy powinni szczególnie zastanowić się najwięksi przedsiębiorcy, ponieważ koszt składki wypadkowej zależy od masy wynagrodzeń. Im wyższy poziom zatrudnienia, tym wyższe zobowiązania odprowadzane do ZUS – dodaje Michał Wawrzynowski, ekspert ds. BHP w Obszarze Kosztów Pracy w Ayming Polska 

Prawidłowa ocena środowiska pracy

Środowisko pracy ma największy wpływ na wysokość opłat z tytułu składki wypadkowej. „Rocznik Statystyczny Pracy 2019” wskazuje, że 45 proc. zagrożeń jest związanych z charakterem wykonywanej pracy. Odsetek pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach liczących 10 i więcej osób, w których występuje przynajmniej jeden z czynników zagrożenia, wynosi 7,7 proc. Dlatego kwestia bieżącego monitorowania środowiska pracy jest niezwykle ważna. Niestety wielu pracodawców nie wie, że środowisko pracy również wpływa na wysokość ich obciążeń z tytułu składki wypadowej. Konstrukcja algorytmu do obliczenia składki wypadkowej powoduje, że nawet najmniejsza zmiana może wpłynąć na wysokość stopy procentowej składki. Dlatego nie należy bagatelizować kwestii związanej z prawidłową i kompletną oceną środowiska pracy.

– Częstą nieprawidłowością przy ocenie środowiska pracy jest wykonywanie pomiarów środowiska pracy w momencie chwilowego najwyższego lub najniższego obciążenia produkcji. Tymczasem warunkiem przedstawienia prawidłowego i rzetelnego obrazu danego przedsiębiorstwa jest wykonanie pomiarów, które uwzględniają faktyczne  parametry narażenia na czynniki szkodliwe występujące w danym roku. Ważną kwestią jest również prawidłowe przygotowanie samego procesu oceny środowiska pracy, co bywa żmudne i czasochłonne. Dlatego przedsiębiorcy często korzystają z już istniejących wzorców, które są nieadekwatne do zmieniającej się sytuacji w firmie. To z kolei powoduje błędne i często nieaktualne odczyty niektórych parametrów. Jako przykład można wskazać wykonywanie pomiarów na już nieistniejących stanowiskach pracy – tłumaczy Michał Wawrzynowski, ekspert ds. BHP w Obszarze Kosztów Pracy w Ayming Polska.

Czytaj również: Jak zoptymalizować system zarządzania nieruchomością? Poznaj technologię stworzoną dla administratorów budynków

Case study – analiza składki wypadkowej

Przedsiębiorstwo z branży przetwórstwa przemysłowego zatrudniające 3000 pracowników

Początkowa wysokość stopy procentowej składki wypadkowej: 1,62%

Wysokość stopy procentowej po weryfikacji:

• 1,47% w roku bieżącym

• 1,32% w ciągu kolejnych 3 lat

Wysokość oszczędności:

• 650 tys. zł za lata 2019-2020

• 1,2 mln zł za lata 2021-2023

Analiza pozwoliła odtworzyć dane odnośnie faktycznej liczby pracowników zatrudnionych w warunków zagrożenia w przeszłości oraz opracować zalecenia, które wpłyną na obniżenie przyszłych zobowiązań z tytułu składki wypadkowej. Tym samym wygenerowane oszczędności dotyczą okresu przeszłego, bieżącego oraz przyszłych okresów składkowych.

Komentarz eksperta

Piotr Radko, Dyrektor Obszaru Kosztów Pracy w Ayming Polska

Działania ukierunkowane na obniżanie składki wypadkowej w przyszłych okresach składkowych mogą przynieść pracodawcom o wiele większe korzyści niż w przypadku skupienia się jedynie na odzyskaniu nadpłat do 5 lat wstecz. Systematyczne dbanie o prawidłową ocenę środowiska pracy i minimalizację czynników zagrożenia automatycznie obniży wysokość płaconej składki wypadkowej, wpływając na poprawę kondycji finansowej przedsiębiorstwa.