Jakie formy wsparcia prawno-finansowe przysługują przedsiębiorcom poszkodowanym w powodzi?

Prezes Robert Składowski w wystąpieniu do Premiera Donalda Tuska nawiązał do komunikatu pt. „Stan klęski żywiołowej – nikt nie zostanie sam”, gdzie wskazano, że Rząd przygotował pakiet pomocy finansowej dla powodzian.

Czytaj również: Komu przysługuje zasiłek poowodziowy?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi do Prezesa Roberta Składowskiego wskazało na różne formy wsparcia dla przedsiębiorców dotkniętych nieszczęściem powodzi. W przekazanym piśmie wypunktowano poszczególne rozwiązania prawno-finansowe:

I. Szczególne rozwiązania w zakresie rynku pracy

a) umorzenie pracodawcy środków przyznanych na refundację wyposażenia lub doposażenia stanowisk pracy (art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Pracodawca, który otrzymał z powiatowego urzędy pracy refundację na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy (refundacja jest przyznawana do 6-krotności wysokości przeciętnego wynagrodzenia, tj. do 48.230,46 zł), a został poszkodowany w wyniku powodzi, może ubiegać się o umorzenie w całości lub w części przyznanej refundacji na wyposażenie lub doposażenie stanowiska pracy. Umorzenia będą dokonywane na wniosek poszkodowanego złożony w terminie do 31 grudnia 2024 r.

Umorzenie będzie możliwe, jeżeli miejsca pracy uległy zniszczeniu na skutek powodzi.

Decyzja o umorzeniu należy do starosty. W celu umorzenia refundacji należy zgłosić się do powiatowego urzędu pracy.

b) umorzenie bezrobotnemu środków przyznanych na podjęcie działalności gospodarczej (art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Bezrobotny, który otrzymał z powiatowego urzędy pracy środki podjęcie działalności gospodarczej (przyznawane są do 6-krotności wysokości przeciętnego wynagrodzenia, tj. do 48.230,46 zł), a nie może prowadzić działalności gospodarczej z uwagi na skutki powodzi może ubiegać się o umorzenie w całości lub w części przyznanego wsparcia wraz z odsetkami.
Bezrobotni, którym umorzono środki przyznane na podjęcie działalności gospodarczej, w związku z utratą miejsca pracy na skutek powodzi, będą mogli ponownie złożyć wniosek o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej. Umorzenia będą dokonywane na wniosek poszkodowanego złożony w terminie do 31 grudnia 2024 r. Decyzja o umorzeniu należy do starosty. W celu umorzenia środków przyznanych na podjęcie działalności gospodarczej należy zgłosić się do powiatowego urzędu pracy.

c) zwrot kosztów poniesionych przez pracodawcę za skierowanych bezrobotnych (pomoc dla pracodawcy, który ucierpiał wskutek powodzi), (art. 20 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Pracodawca może otrzymać zwrot kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia skierowanych bezrobotnych przez powiatowy urząd pracy. Osoby bezrobotne muszą zamieszkiwać na terenach dotkniętych powodzią. Zwrot może być dokonywany przez 12 miesięcy. Kwota pomocy to maksymalnie iloczyn dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. 8 600 zł) i liczby zatrudnionych bezrobotnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy miesięcznie. Warunkiem otrzymania pomocy jest niezmniejszenie zatrudnienia w tym okresie przez pracodawcę. Pomocy udzielają powiatowe urzędy pracy. Urząd pracy przyznając pomoc bierze pod uwagę zakres i skalę zniszczeń u pracodawcy spowodowane powodzią. Zwrot kosztów jest dokonywany przez urząd pracy w trybie określonym dla prac interwencyjnych.

d) zwrot kosztów poniesionych przez pracodawcę z tytułu zatrudnianych pracowników (pomoc dla pracodawcy, którego zakład został zniszczony na skutek powodzi), (art. 21 ust 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Pracodawca, którego zakład został zniszczony na skutek powodzi, może otrzymać zwrot kosztów poniesionych na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenia społeczne zatrudnianych pracowników. Zwrot może być dokonywany przez 12 miesięcy. Kwota pomocy to maksymalnie iloczyn dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. 8 600 zł) i liczby zatrudnionych pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy miesięcznie. Pomocy udzielają powiatowe urzędy pracy. Urząd pracy przyznając pomoc bierze pod uwagę zakres i skalę zniszczeń u pracodawcy spowodowane powodzią. Zwrot kosztów jest dokonywany przez urząd pracy w trybie określonym dla prac interwencyjnych.

e) skierowanie do pracy w ramach robót publicznych (art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Osoby poszkodowane w wyniku powodzi, które nie mogą otrzymać statusu osoby bezrobotnej, z uwagi na fakt prowadzenia gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha przeliczeniowe lub prowadzenia działu specjalnego produkcji rolnej a także małżonkowie takich osób oraz pełnoletni domownicy mogą być kierowani do pracy w ramach robót publicznych. Skierowane do robót publicznych mogą zostać osoby w przypadku, gdy na skutek powodzi zniszczeniu uległo co najmniej 30% gospodarstwa rolnego lub upraw działu specjalnego produkcji rolnej albo straty w hodowli prowadzonej w dziale specjalnym produkcji rolnej powstałe na skutek powodzi przekroczyły 30 % hodowanych zwierząt. Organizator robót publicznych może otrzymać zwrot kosztów wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia skierowanych osób, w wysokości wypłacanych wynagrodzeń, nie przekraczającej miesięcznie iloczynu dwukrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę (tj. 8 600 zł) i liczby zatrudnionych skierowanych osób, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Osoby, które podlegały ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie bezpośrednio przed zatrudnieniem przy wykonywaniu robót publicznych, mogą podlegać nadal temu ubezpieczeniu w okresie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu robót publicznych, jeżeli złożą w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oświadczenie o kontynuowaniu ubezpieczenia społecznego rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie. Zwrot może być dokonywany przez 12 miesięcy. Pomocy udzielają powiatowe urzędy pracy. Zwrot kosztów jest dokonywany przez urząd pracy w trybie określonym dla robót publicznych.

f) udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wynagrodzenia pracowników (pomoc dla pracodawcy, który ucierpiał
wskutek powodzi), (art. 23 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi).

Przedsiębiorca, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie i nie posiada środków na wypłatę pracownikom wynagrodzenia może wystąpić do marszałka województwa właściwego ze względu na siedzibę pracodawcy z wnioskiem o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wynagrodzenia pracowników, które będą podlegały zaspokojeniu w ramach tej pożyczki. Wraz z wnioskiem o pożyczkę pracodawca załącza wykaz pracowników, których wynagrodzenie będzie podlegało zaspokojeniu w ramach pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zwrot pożyczki następuje w dowolnym terminie, jednak nie później niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Termin zwrotu pożyczki pracodawca określa we wniosku. Ponadto, pracodawca, który otrzymał środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, po 31 grudnia 2025 r. może ubiegać się o umorzenie pożyczki w całości lub w części w przypadku zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 23 ust. 6 i 7 ustawy o szczególnych rozwiązanych związanych z usuwaniem skutków powodzi.

Obecnie Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej prowadzi prace legislacyjne nad ułatwieniem procesu ubiegania się o tę pożyczkę, poprzez m.in. umożliwienie składania przedmiotowego wniosku w formie elektronicznej oraz doprecyzowanie, że jest on składany za pośrednictwem wojewódzkiego urzędu pracy.

II. Szczególne rozwiązania w zakresie ubezpieczeń społecznych

Instrumentem przeciwdziałania skutkom powodzi określonym w art. 36 ustawy o szczególnych rozwiązanych związanych z usuwaniem skutków powodzi jest odroczenie terminu płatności składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz innych składek, do poboru których jest obowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odroczenie płatności do 15 września 2025 r. dotyczy składek za okres od 1 sierpnia 2024 r. do 31 grudnia 2024 r. Szczegółowe wyjaśnienia co do zakresu i sposobu ubiegania się o ulgę opisuje ZUS na swojej stronie internetowej:

https://www.zus.pl/-/zus-przedsi%C4%99biorcy-dotkni%C4%99ci-powodzi%C4%85-mog%C4%85-op%C5%82aci%C4%87-sk%C5%82adki-w-p%C3%B3%C5%BAniejszym-terminie?redirect=%2Fo-zus%2Faktualnosci

Zgodnie z informacjami ZUS przedsiębiorcy ubiegający się o odroczenie terminu płatności składek składają oświadczenie Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych na specjalnie przygotowanym formularzu.

Ponadto przedsiębiorcy dotknięci skutkami powodzi mogą ubiegać się o rozłożenie zaległości w składkach – jeśli takie posiadają – na raty bądź w szczególnych przypadkach wnioskować o ich umorzenie. Jednak należy podkreślić, że umorzenie składek ubezpieczenia społeczne ma ten skutek, że okres, za który zostały umorzone nie będzie uwzględniany przy ustalaniu prawa do emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych ani innych świadczeń, do których prawo zależy od posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nie będzie on również wpływał na wysokość emerytur, rent i innych świadczeń. We wszystkich sprawach dotyczących tych ulg można uzyskać informacje w ZUS pod specjalnymi numerami telefonów: 33 825 31 34 i 76 876 45 76.

III. Szczególne rozwiązania w zakresie prawa pracy

W myśl art. 8 ustawy o szczególnych rozwiązanych związanych z usuwaniem skutków powodzi pracodawca wypłaca pracownikowi za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z powodu faktycznej niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią, odpowiednią części minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika. Ponadto, zgodnie z brzmieniem art. 10 ustawy, środki z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca, który utworzył fundusz, może przeznaczyć na cele związane z pomocą dla poszkodowanych zatrudnionych u siebie pracowników, a także dla pracowników. Dodatkowo uprzejmie informuję, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej intensywnie pracuje nad kolejnymi rozwiązaniami pomocowymi związanymi z powodzią. Wyrażam przekonanie, że przedstawione powyżej informacje i wyjaśnienia zostaną uznane przez Pana Prezesa za satysfakcjonujące i wyczerpujące.

IV. Zmiany dla przedsiębiorców w ustawie z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi

Jak zauważa dr n. pr. Marek Woch Ekspert Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl za komunikatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, w dniu 5 października 2024 r. weszła w życie, ustawa z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw, w której wskazano, m.in., że:

1. „pracownikowi będącemu poszkodowanym będzie przysługiwać zwolnienie od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej, pracodawca, w razie uzasadnionych okoliczności, będzie mógł wydłużyć okres, za który wypłacana będzie odpowiednia część minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku usprawiedliwionej nieobecności, tj. gdy występuje faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią”,
2. „ustawa znosi na terenie obszaru wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2 w okresie wskazanym w tych przepisach zakaz, o którym mowa w art. 5 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni, w zakresie wykonywania czynności związanych z handlem, polegających na rozładowywaniu, przyjmowaniu i ekspozycji towarów pierwszej potrzeby, oraz powierzania pracownikowi lub zatrudnionemu wykonywania takich czynności. Zwolnienie z zakazu nie będzie natomiast obowiązywać w niedziele, w które przypada święto”, 
3. ponadto Ministerstwo Rozwoju i Technologii w komunikacie pt. Specustawa przyjęta. Minister Paszyk apeluje do przedsiębiorców, by nie zwlekali z wnioskami o rządową pomoc. „16 tys. zł na każdego zgłoszonego do ubezpieczenia w ZUS lub równowartość 75 proc. średniomiesięcznego przychodu osiągniętego rok wcześnie – taką pomoc otrzymają przedsiębiorcy dotknięci skutkami powodzi”. 

Czytaj również: Od dziś obowiązuje ustawa o ochronie sygnalistów - jakie sankcje karne przewiduje?

Więcej: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/specustawa-przyjeta-minister-paszyk-apeluje-do-przedsiebiorcow-by-nie-zwlekali-z-wnioskami-o-rzadowa-pomoc.