Jakie ogrzewanie domu wybrać, aby było tanio i ekologicznie?

 Według raportu Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii tylko w 2016 roku Polacy z powodu zanieczyszczeń powietrza stracili 440 tys. lat życia. W najbliższych latach koniecznością może być wymiana tradycyjnego ogrzewania na takie, które jest bezpieczne dla środowiska. Chociaż inwestycja w nowoczesne źródła ciepła jest stosunkowo droga, w trakcie użytkowania koszty mogą zwrócić się nawet w ciągu kilku lat. Na co warto postawić i jak ekologicznie ogrzać swój dom?

Ciepło z gruntu, powietrza czy wody?

Jednym z najpopularniejszych sposobów na ekologiczne ogrzewanie domu jest pompa ciepła. Swoim wyglądem przypomina lodówkę, a jej działanie opiera się na podobnych zasadach jak praca klimatyzatora. Sama pompa nie wytwarza ciepła, a jedynie je pozyskuje, podnosząc jego temperaturę, a następnie rozprowadzając je po całej instalacji budynku. – W zależności od budowy urządzenia na rynku mamy dostępne modele pozwalające na pozyskiwanie ciepła z trzech różnych źródeł: gruntu, wody i powietrza. Najłatwiejsza w montażu jest powietrzna pompa ciepła. Jednak jej efektywność w znacznej mierze uzależniona jest od warunków atmosferycznych. Przy niższych temperaturach pompa zużywa więcej energii elektrycznej, a podczas mrozów dodatkowo uruchamia się wbudowana w nią grzałka elektryczna.

Czytaj również: Jak wygląda budowa domu zeroenergetycznego?

Wodna pompa ciepła potrzebuje natomiast dostępu do zbiornika wodnego, co dla wielu właścicieli domów może być problematyczne, dlatego jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań jest gruntowa pompa ciepła. Montuje się ją na głębokości ok. 1,5 metra, a specjalistyczna konstrukcja urządzenia korzysta z energii geotermalnej, która wytwarza się na skutek pochłaniania i magazynowania promieni słonecznych. Dzięki temu w glebie znajduje się nawet do 46% nieograniczonych pokładów ciepła, z których możemy korzystać dowoli, nie powodując przy tym żadnych strat dla środowiska – tłumaczy Dawid Kozyra z firmy CentroClima, specjalizującej się w systemach instalacji HVAC. Za pomocą tego urządzenia możemy ogrzać dom w zimie, ochłodzić w lecie czy zapewnić źródło ciepłej wody przez 365 dni w roku. Pomimo wysokich kosztów zakupu i instalacji ten system grzewczy należy do najbardziej przyjaznych środowisku, a sama inwestycja zwraca się średnio w przeciągu 10 lat. Żywotność urządzenia szacuje się na około 20-25 lat.

Dla kogo kolektory słoneczne?

Energia słoneczna jest nieograniczona, dlatego na polskich dachach coraz częściej możemy dostrzec charakterystyczne, czarne panele – kolektory słoneczne lub panele fotowoltaiczne. Chociaż ich wygląd jest podobny, mają zupełnie różne zastosowania oraz zasady działania. Do zadań paneli fotowoltaicznych należy przetwarzanie promieni słonecznych na energię elektryczną, dzięki czemu możemy zapewnić prąd np. dla pompy ciepła, natomiast kolektory zamieniają je na ciepło, którym możemy dogrzać pomieszczenia lub zapewnić ciepłą wodę użytkową. Urządzenia te mogą działać niezależnie od siebie.

Chociaż w naszych warunkach klimatycznych kolektory słoneczne nie zastąpią w pełni ogrzewania centralnego (niewystarczająca wartość nasłonecznienia, czyli liczby godzin słonecznych), jednak skutecznie wspomogą pracę pompy ciepła. Dzięki temu pompa nie będzie musiała pobierać dodatkowej energii elektrycznej potrzebnej do podgrzania wody. System kolektorów dedykowany jest domom wielorodzinnym lub znajdującym się w zabudowie szeregowej, kiedy koszt instalacji rozłożony zostaje na kilku inwestorów. Wtedy montaż solarów będzie opłacalny również pod względem zużycia c.w.u. W domkach jednorodzinnych w okresach słonecznych (wiosna, lato) może wystąpić nadprodukcja ciepłej wody. W takiej sytuacji system przyda się np. do podgrzewania wody w basenie. Chociaż sama instalacja wraz z montażem jest stosunkowo droga – ok. 15 tys. zł, koszt może się zwrócić nawet w przeciągu kilku lat, ponieważ kolektory na dalszym etapie użytkowania nie potrzebują żadnej dodatkowej obsługi, oprócz okresowych przeglądów instalacji, których cena wynosi od 100 do 200 zł. Serwis kolektorów należy przeprowadzać raz w roku. 

Wentylacja z rekuperacją ograniczy straty ciepła

Zdarza się, że z naszych kratek wentylacyjnych często czuć chłodne podmuchy, dlatego część z nas zatyka je, licząc na zminimalizowanie w ten sposób strat ciepła – to błąd. W ten sposób zaburzymy prawidłowy obieg powietrza, co sprawi, że w domu będzie panował zaduch oraz zaczną namnażać się bakterie i grzyby, a domownicy będą skarżyć się na gorsze samopoczucie. Żeby uniknąć sytuacji, w której nasz dom będzie „oddychał” nieprawidłowo, warto pomyśleć nad modernizacją wentylacji, która dodatkowo wspomoże ogrzewanie. Dzięki wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – rekuperatorem, zapewniamy brak nawiewu zimnego powietrza do środka. – Rekuperator umożliwia odbiór ciepła z powietrza wywiewanego, następnie przekazując je do powietrza nawiewanego. Te nowoczesne urządzenia wyposaża się w automatykę, która samodzielnie dostosowuje wydajność całej instalacji do trybu życia domowników. W praktyce pozwala to ograniczyć koszty związane ze zużyciem energii na wentylację. Pracę urządzenia możemy zaprogramować na tryb dzienny oraz nocny, obniżyć jego wydajność w trakcie nieobecności domowników, np. podczas urlopu, czy zmaksymalizować jego aktywność, kiedy w środku przebywa więcej osób – podsumowuje Kozyra. Wentylacja z odzyskiem ciepła dostarcza do środka świeże, przefiltrowane powietrze, jednocześnie usuwając zużyte. Do dyspozycji mamy również modele chłodzące latem, dlatego rekuperator należy do urządzeń eksploatowanych całorocznie. 

Czytaj również: Czy montaż ogniw fotowoltaicznych jest opłacalny? Poznaj najważniejsze korzyści

Ogrzewanie pochłania od 70 do 80% budżetu miesięcznego właścicieli domów. Chociaż nowoczesne źródła ciepła wymagają nakładów inwestycyjnych, warto pamiętać, że wielu producentów gwarantuje zwrot kosztów nawet w ciągu kilku lat. Podczas planowanej termoizolacji czy wymiany starych urządzeń na te nowszej generacji, oparte na technologii odnawialnej, warto dowiedzieć się w swoich gminach o możliwości dofinansowań projektu z budżetów rządowych.