Jakie ogrzewanie domu wybrać: pompę ciepła, gaz czy pellet?

Według najnowszych danych POBE najtańszym źródłem ogrzewania pozostają przodujące w tym zestawieniu od lat pompy ciepła – gruntowe i powietrzne, chętnie wybierane przez Polaków. Na popularności zyskują urządzenia grzewcze wykorzystujące biomasę, w tym pellet, którego cenę w ostatnim czasie podniosło wielu sprzedawców.

Pompy ciepła to od lat najtańsze rozwiązanie wśród bezobsługowych źródeł ciepła

Jak wynika z najnowszego kalkulatora Porozumienia Branżowego Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE), w 1. kwartale 2025 roku koszt ogrzewania pompą ciepła jest niższy niż przy użyciu kotła na pellet i gazu. Dla przykładu, w domu spełniającym warunki techniczne z 2017 roku (zapotrzebowanie na energię EU 80 kWh/m2 na rok), koszt ogrzewania i przygotowania ciepłej wody dla 4-osobowej rodziny kształtuje się w przypadku gazu na poziomie ok. 7000 zł, pelletu 5200 zł, a dla pomp ciepła 4850 zł.

^{Stiebel Eltron HPA-O- 8 CS Plus}

Czytaj również: Zdalne zarządzanie pompami ciepła w systemie kaskadowym z dowolnego miejsca o każdej porze

Pompy ciepła efektywnie wykorzystują energię elektryczną, którą są zasilane i same w sobie nie emitują zanieczyszczeń, ponieważ dostarczają ciepło bez procesu spalania. Do 85 proc. energii niezbędnej do ogrzania domu czy przygotowania ciepłej wody użytkowej pozyskują one ze źródeł odnawialnych (naturalnej energii ziemi, powietrza lub wody). Pozostałe 15 proc. energii wymaga napęd sprężarki pompy, której praca związana jest z poborem prądu, za który płacimy operatorowi. Podobnie podzespoły kotłów na pellet, kawałki drewna czy gazowych muszą być zasilanie z sieci energetycznej. Korzystający z nich użytkownik ponosi zarówno koszt paliwa (zakup, dostawa, składowanie, uzupełnianie zasobnika), jak również energii niezbędnej do pracy kotła.

– Branżowe zestawienia pokazują, że pompy ciepła są bardzo dobrym wyborem dla osób poszukujących skutecznego, efektywnego i niewymagającego obsługi źródła ogrzewania. Stawiając na nie, mniej musimy obawiać się o sytuację gospodarczą, mogącą powodować wzrost cen pelletu czy gazu. Ceny energii elektrycznej również podlegają zmianom, jednak upowszechnianie OZE sprawia, że w przewidywania w tym zakresie wskazują na ich oczekiwany spadek w przyszłości – komentuje Adam Korpalski, ze Stiebel Eltron. – Co więcej pojawiły się taryfy dynamiczne, które można wykorzystać do redukcji kosztów, ponieważ dzięki funkcjom SG Ready elastyczne zarządzanie pracą pompy jest naprawdę proste – dodaje ekspert.

Sensem transformacji energetycznej zerwanie z uzależnieniem

W ostatnim roku częstszym niż pompy ciepła źródłem ogrzewania wybieranym w programie Czyste Powietrze były kotły na pellet, na co wpływ miało obniżenie cen tego paliwa. Te ulegają jednak również niekorzystnym wahaniom. W sezonie grzewczym 2022/2023 przekraczała ona poziom 2500 zł za pellet certyfikowany i nawet 3500 zł za ten najwyższej klasy. Zatem nawet dwukrotnie więcej niż obecnie. Dostępność wysokiej klasy pelletu jest niezwykle istotna. Aby kocioł działał sprawnie (brak konieczności częstszego czyszczenia i dłuższa żywotność) musi być zasilany jakościowym paliwem.

^{Stiebel Eltron kaskadowe pompy ciepła}

Czytaj również: Jakie kryteria powinny nami kierować przy wyborze pompy ciepła?

– Gdyby sytuacja ze wzrostem cen się powtórzyła to może pojawić się pokusa, by z myślą o oszczędnościach korzystać z tańszego, a więc gorszej jakości paliwa. To postawiłoby pod znakiem zapytania sens działań, których celem jest walka z zanieczyszczeniem powietrza, co pozostaje fundamentem programu Czyste Powietrze, z którego finansowana są zakupy kotłów pelletowych. W tym celu Ministerstwo Klimatu i Środowiska na początku 2025 roku wprowadziło normy jakościowe pelletu, które stały się obowiązkowym elementem programu – wskazuje Adam Korpalski.

Konieczność zapewnienia paliwa oznacza uzależnienie od dostaw, bez względu na ich ceny. Dostępność pelletu jest powiązana z sytuacją w branży meblarskiej, bowiem produkowany on jest m.in. z odpadów drzewnych. Polska to jeden z czołowych na świecie producentów i eksporterów mebli, jednak zawirowania globalnej gospodarki odciskają piętno również na tym sektorze.

Jak wynika z danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, w 2023 roku w Polsce działało ponad 400 tys. kotłów na pellet, a ich potrzeby w zakresie paliwa (400 tys. x średnio 4 tony/sezon grzewczy na potrzeby domu jednorodzinnego = 1,6 mln ton) były na poziomie jego ówczesnej rocznej krajowej produkcji. Wzrost popytu połączony ze zmniejszeniem podaży może prowadzić do istotnych i niekorzystnych z perspektywy użytkowników wahań cen pelletu. Aktualne analizy wskazują, że w ostatnich tygodniach podniosło je 20 proc. sprzedawców, a średnia cena tony pelletu w Polsce to obecnie około 1480 zł.

Pompy ciepła – klucz do energetycznej niezależności

Dobrej jakości pompa ma wysokie COP, co oznacza że z pobranej energii elektrycznej dostarcza odbiorcy wielokrotnie więcej energii cieplnej wytworzonej z naturalnej energii ziemi. To bardzo dobra alternatywa dla kotła na biomasę i gazowego. Oczywiście w obu przypadkach do zasilania urządzeń można korzystać z prądu produkowanego samodzielnie, na przykład dzięki instalacjom fotowoltaicznym.

– Aby system ogrzewania działał sprawnie i efektywnie, kluczowe znaczenie ma właściwy dobór urządzenia, jego profesjonalny montaż oraz wysoka jakość samego sprzętu. Dotyczy to zarówno pomp ciepła, jak i kotłów na pellet czy inne paliwa – ich moc musi być odpowiednio dopasowana do zapotrzebowania budynku. Pompa ciepła wyróżnia się jednak tym, że przy spełnieniu tych warunków gwarantuje niższe i przewidywalne koszty ogrzewania – podsumowuje Adam Korpalski, ze Stiebel Eltron, producenta technologii grzewczych i wentylacyjnych.

Porównanie użytkowe: pompa ciepła, kocioł na gaz i pellet

Koszty ogrzewania budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m², poddanego termomodernizacji do standardu WT 2017 (EU 80 kWh/(m² rok), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane uwzględniają koszty energii w I kw. 2025 r.

^Źródła:

^{Pellet gwałtownie drożeje! Ile trzeba zapłacić za pellet w 2025 roku? » Termomodernizacja}

^{W Polsce jest już ponad 400 tys. urządzeń grzewczych na pellet!}

^{Kalkulator POBE – koszty ogrzewania w typowych budynkach w I kw. 2025 r. – Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektywności Energetycznej POBE}