Kontrola nadzoru budowlanego - czy jest czego się obawiać?

Cel kontroli nadzoru budowlanego

Nadzór budowlany reprezentowany jest głównie przez inspektorów – powiatowego i wojewódzkiego. Kontrola nadzoru budowlanego domu jednorodzinnego odbywa się w sytuacji, kiedy jej konieczność wynika z samego prawa bądź na skutek podejrzeń, że na budowie dopuszczono się nieprawidłowości. Najczęstszą przyczyną jest anonimowe zawiadomienie organu nadzoru przez sąsiadów, którym „przeszkadza” budowa domu w pobliżu, nawet jeżeli żadne uchybienia nie mają miejsca.

Celem kontroli nadzoru budowlanego jest zbadanie, czy budowa przebiega zgodnie z przepisami ustawy o Prawie budowlanym. Kontrola może być przeprowadzona zarówno w trakcie budowy, jak i po jej zakończeniu.

Czytaj również: Jak bardzo wzrosły koszty budowy domu w 2022 r. w stosunku do poprzednich lat?

Jeżeli inwestor składa wniosek o wydanie pozwolenia na użytkowanie domu jednorodzinnego, kontrola nadzoru budowlanego jest konieczna. Natomiast w innych wypadkach wystarczające jest zgłoszenie do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego zakończenie budowy domu. Jeżeli w terminie 21 dni nie nadejdzie sprzeciw, można się wprowadzać. O wydanie pozwolenia trzeba wystąpić w przypadku zamiaru zalegalizowania tzw. samowolki (domu jednorodzinnego wybudowanego bez wymaganych pozwoleń) lub zamiaru wprowadzenia się do domu, który nie został jeszcze ukończony (np. jeżeli nie zostało ukończone poddasze użytkowe). Inspektor nadzoru budowlanego ma obowiązek zgłosić się również w ciągu 21 dni i przeprowadzić kontrolę, sporządzając z niej protokół. Będzie on stanowił podstawę do wydania (lub niewydania) pozwolenia na zamieszkanie.

Zakres i przebieg kontroli nadzoru budowlanego

Jeżeli kontrola jest obowiązkowa, wówczas organ nadzoru zapowiada inwestorowi wizytę na budowie. Natomiast jeżeli kontrola przeprowadzana jest na skutek np. donosu, zazwyczaj jest niespodziewana. Inspektor ma obowiązek wylegitymowania się i okazania upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Ze strony inwestora musi być przy niej obecny on sam, kierownik budowy, wyznaczony pracownik lub inna upoważniona osoba. Na żądanie inspektora należy okazać wszelkie dokumenty dotyczące budowy. Utrudnianie lub uniemożliwianie inspektorowi dokonania kontroli skutkuje sankcjami karnymi.

Kontrola nadzoru budowlanego obejmuje między innymi:

• Zlustrowanie obiektu, wykonanie niezbędnych pomiarów, sprawdzenie zgodności prac budowlanych z dokumentacją (projektem)
• Sprawdzenie, czy użyte materiały budowlane i produkty pomocnicze dopuszczone są do obrotu na polskim rynku
• Zlecenie inwestorowi dostarczenia ekspertyzy technicznej jakości materiałów budowlanych, całego obiektu i poszczególnych prac
• Sprawdzenie, czy podczas wykonywania prac budowlanych przestrzegane są przepisy BHP i zasady bezpieczeństwa mienia
• Zbadanie, czy działka jest zagospodarowana zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego i zasadami ochrony środowiska, w tym sprawdzenie, czy po zakończeniu budowy na posesji nie zalega gruz, którego przechowywanie nawet na własnej posesji nie jest dozwolone.

Prawem inspektora nadzoru budowlanego jest ponadto sprawdzenie, czy kierownik budowy posiada odpowiednie uprawnienia.

Sankcje przy wykryciu nieprawidłowości

W przypadku stwierdzenia poważnych uchybień, np. niezgodności budowanego obiektu z projektem, na inwestora może zostać nałożona kara pieniężna. Jest ona obliczana według stawki 500 zł pomnożonej przez współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik jego wielkości. W przypadku stwierdzenia większej liczby uchybień kara naliczana jest za każde oddzielnie, a następnie wszystkie są sumowane. Inwestor ma 7 dni na zapłacenie kary po otrzymaniu wezwania.

Innymi uchybieniami, mogącymi skutkować karą, są: rozpoczęcie prac budowlanych przed uprawomocnieniem się zgłoszenia, brak tablicy informacyjnej budowy, nie prowadzenie dziennika budowy, brak odpowiednich uprawnień kierownika budowy, niezachowanie odległości od granicy sąsiedniej działki. Przy wielu poważnych nieprawidłowościach może zostać wydany nakaz wstrzymania prac budowlanych do czasu ich usunięcia, a w skrajnych przypadkach – nawet nakaz rozbiórki obiektu.

Uchybieniem jest również pozostawienie na posesji gruzu budowlanego i odpadów. Po zakończeniu budowy należy uporządkować posesję. Najlepiej już w trakcie prac budowlanych podstawić na placu budowy kontener, wynajęty od firmy, zajmującej się profesjonalnym wywozem i utylizacją gruzu i odpadów budowlanych. Np. w Warszawie usługi takie świadczy firma gruzar.pl. Wypożycza ona kontenery na gruz, kontenery na śmieci oraz worki bigbag na mniejsze ilości gruzu lub odpadów budowlanych.

Czytaj również: Jak znaleźć generalnego wykonawcę?