Odwrócona hipoteka - czy tylko na papierze?

 Krajowe banki nie są zmotywowane do wprowadzania tego produktu finansowego, który wymaga kosztownych przygotowań. Odwrócona hipoteka prawdopodobnie będzie mało istotnym elementem bankowej oferty. Większą popularność mogą zyskać zmodyfikowane renty dożywotnie …

Nawet w USA odwrócony kredyt nie jest popularny

Po uchwaleniu przez Sejm ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym Związek Banków Polskich (ZBP) oświadczył, że nowy produkt raczej nie będzie popularny. W swojej wypowiedzi jeden z przedstawicieli ZBP słusznie wskazał na przykład Stanów Zjednoczonych.

Amerykański rynek odwróconych kredytów hipotecznych jest uznawany za najbardziej rozwinięty. Mimo tego seniorzy z USA rzadko wymieniają nieruchomości na rentę – mówi Andrzej Prajsnar z portalu RynekPierwotny.pl. Dane amerykańskiego Departamentu Mieszkalnictwa i Urbanistyki wskazują, że w 2013 r. około 60 000 osób chciało zaciągnąć odwrócony kredyt hipoteczny. Tylko w latach 2007 – 2009 analogiczny wynik przekraczał 100 000 wniosków. Podane wartości nie robią dużego wrażenia po zestawieniu ich z liczbą seniorów. W przypadku USA odwrócona hipoteka z gwarancją rządu (tzw. HECM) jest dostępna dla osób w wieku od 62 lat. Ten limit wiekowy przekroczyło około 50 milionów Amerykanów. Tak więc udział osób wnioskujących o odwrócony kredyt hipoteczny w całej grupie seniorów był mniejszy od 0,15% (obliczenia dla 2013 r.). Wyniki pochodzące z innych krajów (np. Wielkiej Brytanii) są dość zbliżone.  

Czytaj również: Jak są finansowane nieruchomości handlowe w Polsce?

W związku z powyższym trudno się dziwić, że krajowe banki nie traktują odwróconej hipoteki jako strategicznego elementu oferty. Najprawdopodobniej tylko kilku kredytodawców wprowadzi nowy produkt. Na razie wstępne zainteresowanie odwróconym kredytem hipotecznym wyraził jedynie Bank Polskiej Spółdzielczości. Taka sytuacja z pewnością jest korzystna dla firm, które od kilku lat próbują zyskać zaufanie polskich seniorów.

Zmiany w rentach dożywotnich potrzebne od zaraz …

Niewiele osób pamięta, że równolegle z wdrożeniem odwróconej hipoteki miała zostać uregulowana działalność spółek oferujących renty na zasadach dożywocia. Takie firmy (fundusze hipoteczne) działają na polskim rynku już od 2008 r. Ich klienci w ramach umowy przekazują prawo własności do domu lub mieszkania. W zamian fundusz hipoteczny wypłaca dożywotnią rentę i gwarantuje prawo użytkowania przekazanego lokum. 

Obecnie firmy oferujące renty dożywotnie nie muszą spełniać dodatkowych wymogów (np. odnośnie kapitału zakładowego). O konieczności wprowadzenia odpowiednich regulacji mówią nawet osoby pracujące w funduszach hipotecznych. Odpowiedzią na wspominany problem miała być ustawa regulująca odwróconą hipotekę oraz renty dożywotnie. Nad jej powstaniem w 2012 r. pracowały resorty finansów i gospodarki. Niestety w ramach uzgodnień międzyresortowych nie udało się wypracować wspólnych rozwiązań. Ustawa o odwróconym kredycie hipotecznym, którą opracowało tylko Ministerstwo Finansów ostatecznie została uchwalona po czterech latach od przedstawienia pierwszych założeń. Ministerstwo Gospodarki (MG) wciąż przygotowuje osobny projekt ustawy o dożywotnim świadczeniu pieniężnym – dodaje analityk portalu RynekPierwotny.pl. Wspomniany akt prawny ma zwiększyć bezpieczeństwo osób korzystających z rent dożywotnich (patrz poniżej).

 Czytaj również: Wpływ e-commerce na rynek centrów handlowych w Europie

Zmiany proponowane przez MG zakładają między innymi ustalenie wymaganej formy prawnej (S.A.) oraz minimalnego kapitału zakładowego funduszy hipotecznych (2 mln euro). Pozytywnie trzeba ocenić przepisy precyzujące obowiązki seniora (patrz powyżej). Ministerstwo Gospodarki zaproponowało również nadzór KNF-u nad działalnością funduszy hipotecznych. Ten ostatni postulat wzbudził jednak pewne kontrowersje. We wrześniu b.r. Komisja Nadzoru Finansowego oświadczyła, że projektowana ustawa nie zapewnia możliwości sprawowania realnej kontroli nad funduszami hipotecznymi. Rozwiązanie tego problemu powinno nastąpić jak najszybciej. Wszystko wskazuje bowiem na to, że w kolejnych latach renty dożywotnie przynajmniej częściowo będą zastępować odwrócony kredyt hipoteczny.