Powódź zalała dom, i co dalej?

Wg meteorologów i specjalistów z zakresu hydrologii samo zjawisko powodzi nie jest czymś niezwykłym. Jest to skutek pojawienia się w danym miejscu takiej ilości wody, która nie jest w stanie w całości wsiąknąć w powierzchnię i wyparować. Jeżeli sytuacja taka ma miejsce na obszarach słabo zaludnionych, skala zniszczeń jest dla budynków najczęściej niewielka, natomiast w gęsto zabudowanych osiedlach, czy centrach miast, gdzie systemy odwodnienia nie mogą przyjąć naraz dużej ilości wody, może okazać się, że niemal każdy staje się potencjalną ofiarą wystąpienia podtopień, czy powodzi. Niewątpliwie sposób zabudowy i organizacji infrastruktury wodnej ma tu wpływ na skalę zjawiska (bo buduje się gęsto, z dużą ilością wybetonowanych powierzchni, skupiając się głównie na obszarze równym granicom działki), często sami inwestorzy przyczyniają się do dużej skali zniszczeń niewłaściwie zabezpieczając się przed ich wystąpieniem.

Czytaj również: Darowizna, czyli spadek za życia

Należy uznać, że każda nieruchomość narażona jest na zalanie. Nie ma znaczenia rejon, konstrukcja budynku czy piętro, na którym dana nieruchomość została wybudowana. Stwierdzenie to jest dość oczywiste, czy zatem można się przed zalaniem ubezpieczyć? W związku z powszechnością tego ryzyka, w zasadzie każdy ubezpieczyciel pozwala uchronić się przed zalaniem w ramach standardowej polisy ubezpieczenia od ognia i innych zdarzeń losowych. Szczegóły zakresu odpowiedzialności zawsze określają Ogólne Warunki Ubezpieczenia (OWU) i to od tych zapisów zależy, czy w razie zaistnienia zdarzenia, zostanie wypłacone (i w jakiej wysokości) świadczenie odszkodowawcze.

Czytaj również: Nowe przepisy pakietu CRD IV przygotowane przez Parlament Europejski

Trochę inaczej ma się kwestia powodzi i towarzyszących temu zniszczeń, a co za tym idzie roszczeń o wypłatę odszkodowań. Przede wszystkim zakres ubezpieczenia jest ustalany w trakcie indywidualnych oszacowań, na które wpływ mają m.in. lokalizacja, częstotliwość występowania powodzi na danym terenie, zakres świadczenia, rodzaj nieruchomości. Zakładając, że mieszkania, zwłaszcza na wyższych kondygnacjach stosunkowo rzadko ulegają zniszczeniu podczas powodzi, warto skupić się na domach, które z racji posadowienia bezpośrednio na gruncie, są bezpośrednio narażone na wystąpienie skutków powodzi.

Czytaj również: Zmiany w Kodeksie pracy

Każdy budujący dom powinien wkalkulować w inwestycję ryzyko wystąpienia na danym obszarze powodzi i towarzyszącego temu podmycia, zalania bądź zatopienia nieruchomości (pomijam tu domy budowane na szczytach wzniesień, bądź oddalonych znacznie od jakichkolwiek cieków wodnych, bo to rzadkość). Nawet budując w okolicy zbocza góry należy przyjąć, że w wyniku powodzi w danej okolicy może dojść do osunięcia ziemi i w efekcie zawalenia domu, co pociąga za sobą nieodwracalne zniszczenia. Dlatego też niezależnie od tego, czy kupujemy istniejący dom, czy planujemy jego budowę, powinniśmy zadbać o stosowne ubezpieczenie na wypadek wystąpienia powodzi i zniszczenia majątku. To od nas zależy, czy będziemy mądrzy przed, czy po szkodzie.

Czytaj również: Zmiany w uzyskiwaniu certyfikatów LEED

W nieco innej sytuacji są osoby kupujące lub rozpoczynające budowę domu posiłkując się przy tym kredytem bankowym. Tu nie ma wyboru. Banki obligatoryjnie wymagają ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych, a także (w oparciu o składane razem z wnioskiem kredytowym dokumenty dotyczące inwestycji), od dodatkowych ryzyk związanych z konkretną nieruchomością, jeżeli ma ona być zabezpieczeniem kredytu. Takim ryzykiem może być wystąpienie powodzi, choć ze względu na „opcjonalność” tego ryzyka w stosunku do standardowej polisy, warto samemu się zatroszczyć o włączenie go do polisy, zwłaszcza dlatego, że składkę i tak płaci kredytobiorca, a uposażonym jest w pierwszej kolejności bank. To z jednej strony zabezpiecza bank przed stratą związaną z obniżeniem wartości zabezpieczenia kredytu, a z drugiej kredytobiorcę przed oddawaniem pożyczonych pieniędzy z własnej kieszeni.

Czytaj również: Zasady legalnego delegowania pracowników do krajów UE

Wystąpienie powodzi, a w konsekwencji zniszczenie domu jest rzadko rozważanym przez inwestora zdarzeniem. Załóżmy jednak, że nieruchomość jest budowana/nabyta przy udziale kredytu hipotecznego i do tego zdarzenia doszło. Co w związku z tym należy robić, aby zapewnić sobie wypłatę odszkodowania? Przede wszystkim należy wcześniej zadbać o stosowne ubezpieczenie na pełną wartość nieruchomości, a nie tylko (niektóre banki na to pozwalają) na kwotę pożyczoną z banku. W pierwszej kolejności staramy się zminimalizować ryzyko wystąpienia szkody, choćby poprzez zabezpieczenie nieruchomości workami zpiaskiem, czy uszczelnienie otworów okiennych i drzwiowych. Jeśli te zabezpieczenia nie wystarczą, a poziom wody będzie wzrastać, należy ratować (poprzez ewakuację w bezpieczne miejsce) siebie oraz wszystkie osoby (i zwierzęta) wymagające pomocy. Jeśli powódź wystąpiła nagle i nie mieliśmy możliwości (czasu) się odpowiednio do jej nadejścia przygotować, skupmy się na życiu i zdrowiu, a nie na majątku. Po skutecznej ewakuacji i po ustąpieniu wody, należy zadbać o poprawne zgłoszenie roszczeń związanych ze zniszczeniem budynku.

Czytaj również: Zmiany w programie Mieszkanie dla Młodych

W tym celu w pierwszej kolejności zgłaszamy się do ubezpieczyciela, z którym zawarliśmy umowę ubezpieczenia (nawet jeśli w wyniku powodzi straciliśmy dokumenty, możemy skutecznie złożyć wniosek o odszkodowanie). Informujemy też bank, w którym zaciągnęliśmy kredyt o wystąpieniu zdarzenia, aby porozumiał się z ubezpieczycielem w kwestii oszacowania strat i ich wpływu na wartość nieruchomości, a co za tym idzie o ustalenie zakresu i uposażonych do odszkodowania. Może wystąpić sytuacja, że bankowi nie zostanie wypłacone odszkodowanie, jeżeli zakres szkód nie wpłynął na obniżenie wartości nieruchomości. Wówczas to kredytobiorca otrzyma świadczenie w zakresie przewidzianym w polisie i będzie mógł z tych środków doprowadzić nieruchomość do stanu sprzed powodzi. Tu istotna jest suma ubezpieczenia. W sytuacji bowiem, kiedy w wyniku powodzi nieruchomość zostanie zakwalifikowana przez rzeczoznawcę do rozbiórki lub nie będzie możliwa jej dalsza eksploatacja, nastąpi wypłata całej kwoty ubezpieczenia i w pierwszej kolejności zaspokojony zostanie bank. To właśnie bankowi spłacona zostanie pozostała kwota kredytu. Wtedy najczęściej jednocześnie rozwiązaniu ulegnie umowa kredytowa. Jeżeli suma ubezpieczenia była natomiast większa niż kwota pozostała do spłaty, to nadwyżka trafi na konto ubezpieczającego (klienta). Jest to w zasadzie jedyna sytuacja, kiedy umowa kredytu zostaje rozwiązana, bo każdy bank z założenia oczekuje spłat rat kredytu, czyli odsetek i kapitału (w tej kolejności), a wypłata odszkodowania jest tylko zwrotem pożyczonej kwoty.

Czytaj również: Projekt Mieszkanie dla Młodych

W sytuacji, kiedy kredyt zaciągany był na zakup działki i budowę domu, odszkodowanie wypłacane jest do wysokości wartości nieruchomości (budynku) i umowa kredytowa pozostaje w mocy, przy czym kwota kredytu zostaje obniżona do odpowiadającej wartości gruntu. Kredytobiorca może zatem zdecydować o zaciągnięciu nowego kredytu na budowę nieruchomości lub o zbyciu działki i całkowitej spłacie zobowiązania.

Czytaj również: Ochrona praw nabywcy lokalu

Konstatując, warto zawczasu zadbać o ubezpieczenie nieruchomości nie tylko do ognia i innych zdarzeń losowych, ale też od coraz częściej występującego zdarzenia, jakim jest powódź. Straty, jakie powstają po przejściu powodzi z reguły są ogromne i jeśli nawet nie wiążą się one z utratą wartości nieruchomości jako zabezpieczenia kredytu, to utrata wartości dla kredytobiorcy (zwłaszcza dotyczy to wyposażenia i wykończenia) jest często liczona w dziesiątkach tysięcy złotych, co przy braku odpowiedniego ubezpieczenia może na wiele lat pozbawić go stabilności finansowej.