Prawidłowe planowanie instalacji elektrycznej w kuchni

Nowozesne kuchnie to coś więcej niż tylko przestrzeń do gotowania. Dzięki funkcjonalnemu rozplanowaniu i bogatemu wyposażeniu mają stanowić część stylu życia domowników, na równi z salonem. Dlatego zaprojektowanie komfortowej przestrzeni kuchennej to zadanie wymagające starannego przemyślenia wszystkich detali, od rozstawienia szafek i urządzeń, poprzez ustalenie wysokości, na jakiej mają być umieszczone, aż po rozmieszczenie gniazd i opraw oświetleniowych. Najbardziej sprawdzonymi typami ustawienia mebli są kuchnie typu L i wyspowe. Pierwsze z nich dają maksimum miejsca na przechowywanie, jednak mając do dyspozycji więcej podłogi, wiele osób decyduje się na dodatkową wyspę, która stanowi dodatkowe miejsce na przechowywanie lub gotowanie.

Wraz z narastającą modą na zdrowe odżywianie w kuchni pojawia się coraz więcej dodatkowych urządzeń, takich jak np. elektroniczne filtry do wody czy maszyny do samodzielnego wypieku chleba. Dla zapewnienia bezpieczeństwa pomieszczenia kuchenne i blaty robocze powinny być odpowiednio doświetlone, co zapewniają m.in. linie LED montowane pod szafkami.

Aby wygodnie i bezawaryjnie móc korzystać z tych wszystkich urządzeń należy przewidzieć odpowiednią liczbę obwodów i gniazd wtyczkowych. Zasadniczo urządzenia o dużej mocy, jak lodówka, płyta indukcyjna czy zmywarka powinny być zasilane oddzielnymi obwodami. Zasady lokalizacji prowadzenia przewodów i montażu gniazd wtyczkowych można znaleźć w prenormie N SEP-E-002 i normie niemieckiej DIN 18015-3:2007-09. 

Czytaj również: Gniazdka, kontakty elektryczne i włączniki światła - jakie wybrać do wnętrz w nowoczesnym stylu?

^{rys. 1}

Jak rozmieścić gniazdka?

Planując gniazdka, należy sugerować się przede wszystkim wymogami funkcjonalnymi – należy zapewnić taką ich ilość, która umożliwi podłączanie wielu przyborów naraz. Prenorma N SEP-E-002 ^[5] zaleca prowadzenie tras przewodów zasilających gniazda wtyczkowe w poziomie na wysokości 30 cm pod sufitem, 30 i 100 cm nad powierzchnią podłogi, zaś w pionie – w odległości 15 cm od ościeżnicy lub zbiegu ścian, przy czym powinny one być rozmieszczone w strefach instalacyjnych o szerokości odpowiednio dla pionowej – 20 cm, a dla poziomej – 30 cm. Przykładowe rozmieszczenie stref instalacyjnych w pomieszczeniu kuchennym zilustrowano na rys.1:

a/ Strefa przewodów do zasilania oświetlenia podstawowego, okapu, listwy oświetlenia w meblach wiszących.   

b/ Strefa do zasilania gniazd wtyczkowych, piekarnika zabudowanego w meblu, lodówki, małego sprzętu AGD.  

c/ Strefa do zasilania zmywarki, lodówki, zamrażarki, podgrzewacza wody  

d/ Instalacja podłogowa - strefa do zasilania urządzeń zabudowanych urządzeń na „blacie wolnego gotowania”, płyty kuchennej.

Przewody można prowadzić bezpośrednio w tynku lub w rurach osłonowych, przy czym ze względów ekonomicznych najczęściej stosuje się pierwszą metodę. Do celów układania przewodów bezpośrednio w bruzdach należy wybierać przewody płaskie, jak nkt instal PLUS YDYpżo 3x2,5 mm2 na napięcie 450/750 V. Na oponie z odpornego na uszkodzenia polwinitu umieszczono dodatkowo identyfikację kolorystyczną w formie zielonego paska w miejscu położenia żyły ochronnej. Oznaczenie pozwala zapobiegać ewentualnemu uszkodzeniu izolacji żył przewodów podczas obróbki. Gniazdka wtyczkowe w pomieszczeniach kuchennych rozmieszcza się w trzech poziomych strefach odpowiadających trasom przewodów. Te umieszczone w dolnej strefie [rys. 1.c] na wysokości 30 cm nad podłogą posłużą do zasilania urządzeń zabudowanych w szafkach stojących, jak np. zmywarka do naczyń, piekarnik elektryczny czy podgrzewacz wody. Ważną kwestią jest w tym przypadku pozostawienie dostępu do gniazd w razie potrzeby odłączenia urządzenia, co można zapewnić pozostawiając otwory w tylnej ściance mebla. Gniazda umiejscowione w środkowej strefie instalacyjnej [rys. 1.b], na wysokości 105 cm nad powierzchnią podłogi zasilą małe sprzęty AGD. Warto zadbać o przynajmniej kilka gniazd w ścianie nad blatem roboczym, co zagwarantuje możliwość wygodnej pracy kilku osobom naraz. Gniazdka wtyczkowe rozmieszczone w górnej strefie instalacyjnej [rys. 1.a], 30 cm pod sufitem posłużą do podłączenia najwyżej położonych urządzeń, jak wyciąg, wentylator czy mikrofalówka zabudowana w wysokiej szafce stojącej, a także np. zasilacza oświetlenia LED.

Zasilanie wyspy wolnego gotowania

Często wyspa kuchenna służy jako dodatkowy blat roboczy lub przestrzeń do zabudowy akcesoriów kuchennych i małych urządzeń AGD, jednak bardzo modne są obecnie tzw. wyspy wolnego gotowania, na których umieszcza się płytę indukcyjną. To bardzo funkcjonalne rozwiązanie, które zapewnia większą łatwość utrzymania strefy gotowania w czystości. Odbiorniki takie jak płyty indukcyjne, kuchnie elektryczne w zasadzie wymagają stosowania w obwodzie zasilania przewodu o przekroju 4mm2, jak np. nkt instal YDYp 5x4 mm2. Przy ostatecznym doborze przekroju przewodu należy kierować się normą PN-IEC 60364-5-523:2001 ^[8]. Prowadzenie oprzewodowania w ścianach jest wykluczone, dlatego w takim wypadku warto skorzystać z niemieckiej normy DIN 18015-3:2007-09 Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych cz. 3. Przewody i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych, która uwzględnia rozmieszczenie oprzewodowania w podłodze [rys. 1.d]. Przewody zasilające prowadzi się wtedy w rurach osłonowych lub peszlach, które stanowią ochronę przed naprężeniami mechanicznymi spowodowanymi pracą betonowej wylewki. Peszle są układane pod warstwą styropianu i minimum 10 cm warstwą wylewki. Następnie przewody łączy w puszce wpuszczonej w podłogę tuż pod wyspą – jeśli płyta jest wyposażona we wtyczkę, lub bezpośrednio z przewodami urządzenia. Korzystnym rozwiązaniem jest wykonanie trasy przewodowej w systemie instalacji podłogowej z kasetami zlicowanymi z powierzchnią podłogi. Umożliwia to zasilanie urządzeń elektrycznych z kasety podłogowej.

Nad wyspą wolnego gotowania często umieszcza się wyciąg kuchenny, do którego przewody zasilające można poprowadzić podobnie jak w przypadku płyty indukcyjnej w stropie [podobnie jak instalację oświetlenia].

Czytaj również: Ochrona elementów elektrycznych

^{rys. 2}

Oświetlenie na miarę potrzeb

Duża strefa kuchenna wymaga wielu źródeł światła. Oprócz oświetlenia głównego, w postaci żyrandola lub plafonu, instaluje się oddzielne pomocnicze oprawy w formie kinkietów lub oczek dla strefy gotowania, przygotowywania żywności i magazynowania. Wielopunktową instalację oświetlenia z wieloobwodowymi łącznikami można zrealizować za pomocą czterożyłowych przewodów nkt instal lumen YDY pżo 4x1,5 mm2. Oprócz żył w kolorze brązowym, czarnym i żółto-zielonym zostały one wyposażone również w wymaganą przez normę PN-HD 60364-5-51 „Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych” jasnoniebieską żyłę roboczą. Zgodnie z prenormą N SEP-E-002 wyłączniki oświetlenia umiejscawia się w taki sposób, by środkowa część obudowy nie znajdowała się wyżej niż 115 cm lub 105 cm nad powierzchnią podłogi. Jest to podyktowane wymogami funkcjonalności – przyciski oświetlenia muszą być dostępne na wyciągnięcie ręki. Biorąc pod uwagę wymogi komfortu użytkowania, łącznik oświetlenia głównego można umieścić w pionowej strefie instalacyjnej w odległości 15 cm od ościeżnicy.  Funkcjonalnym rozwiązaniem jest wykonanie oświetlenia podstawowe z inwerterem [rys. 3]. W przypadku ewentualnego zaniku napięcia podstawowego zostanie uruchomione oświetlenie awaryjne, co pozwoli na dalsze wykonywanie czynności w kuchni wieczorem.

^{rys. 3}

Literatura

1. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. Wyd. 6, WNT, Warszawa 2005 r.

2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [Dz.U.02.75.690], zmiany: Dz.U. 2008 Nr 291, poz. 1238, Dz.U.2009-56-461, Dz.U.2010-239-1597. Dz.U.2012 poz.1289. Dz.U. 2013 poz.926.1

3. PN-IEC 60364-5-52:2002 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Oprzewodowanie.

1. N SEP-E-002:2003 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych. Instalacje elektryczne w obiektach mieszkalnych. Podstawy planowania. Wydanie: 2006, 2009 / I ISBN 978-83-89008-32-9

2. Markiewicz H. Klajn A.: Zasady planowania instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych. Komentarz do N SEP-E-002 oraz wytycznych wymiarowania i wyposażenia instalacji

3. DIN 18015-3:2007-09 „Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych cz. 3. Przewody i rozmieszczenie urządzeń elektrycznych”

4. PN-EN 50525-1:2011 Przewody elektryczne -- Niskonapięciowe przewody elektroenergetyczne na napięcie znamionowe nieprzekraczające 450/750 V (Uo/U) -- Część 1: Wymagania ogólne.

5. PN-IEC 60364-5-523:2001 Instalacje elektryczne w obiektach budowlanych.
   Dobór i montaż wyposażenia elektrycznego. Obciążalność prądowa długotrwała przewodów.