Prawnicy uciekają do luksusowych budynków

Chociaż w ostatnich latach branża prawnicza odczuła wpływ kryzysu ekonomicznego, powoli wychodzi z niego obronną ręką. Spadek liczby prowadzonych spraw i zmniejszenie wynagrodzeń razem z rosnącą konkurencją ze strony małych kancelarii i LPO (outsourcing usług prawnych) zmusiły branżę – tradycyjnie niechętną wszelkim zmianom - do otwarcia się na nowe możliwości i dopasowania do nowej sytuacji. Firmy prawnicze muszą przystosować swoje strategie biznesowe do nowych oczekiwań klienta, w tym także zmienić swoje podejście do zajmowanej powierzchni biurowej.

Kancelarie świadczące usługi dla biznesu, od zawsze wybierały centralne lokalizacje, by być jak najbliżej swoich klientów. Co więcej, spółki prawnicze mają zwyczaj wybierać najbardziej prestiżowe adresy na rynku, by poprzez siedzibę wzmacniać wizerunek firmy – zarówno w oczach klientów jak i pracowników. Szczególnie duże międzynarodowe korporacje poszukują powierzchni w najdroższych lokalizacjach, licząc na to, iż poprzez prestiżowy adres będą bardziej rozpoznawalne dla międzynarodowych klientów, a także po to, by zapewnić bardziej dogodną możliwość dojazdu dla bieżących oraz potencjalnych klientów.

Czytaj również: Polski rynek nieruchomości komercyjnych

Podczas gdy międzynarodowe korporacje wybierają niemal wyłącznie centralne lokalizacje, duże lokalne firmy niejednokrotnie preferują obrzeża centrum lub nawet peryferie miasta. Lokalizacja poza Centralnym Obszarem Biznesu daje możliwość większego wyboru oraz zdecydowanie niższe ceny, co ma znaczenie dla firm szukających dużych powierzchni. W Londynie przykład stanowić mogą firmy Clifford Chance z siedzibą w Canary Wharf lub Norton Rose Fulbright, która w 2004 roku przeniosła się z dzielnicy City do Southbank. W Paryżu dwie największe transakcje w sektorze prawniczym w ostatnich latach podpisano właśnie z lokalnymi firmami Fidal i CMS Bureau Francis Lefebvre, które przeniosły się do dzielnic La Defense i Neuilly Sur France, położonymi poza centralnymi obszarami biznesowymi.

Czynsze płacone w ostatnim czasie przez firmy prawnicze należą do najwyższych na rynku, co może wydać się zaskakujące, zważywszy na tło ekonomiczne i widmo spadku poziomu obrotów. Zestawiając 27 transakcji powyżej 1.000 mkw. zawartych przez firmy prawnicze na największych europejskich rynkach od 2012 roku możemy zaobserwować następujący model.

Czytaj również: Czyżby rynek nieruchomości tętnił życiem?

Czynsze płacone przez firmy prawnicze w zestawieniu z najwyższą wartością rynkową w Europie

Kolejnym czynnikiem tłumaczącym stosunkowo wysokie stawki czynszu w zawieranych ostatnimi czasy transakcjach jest tendencja do redukcji powierzchni biurowej. Relokacje do nowoczesnych budynków pozwalają na podniesienie jakości przestrzeni, zmniejszenie zajmowanej powierzchni i ograniczenie kosztów bez potrzeby redukcji zatrudnienia.

Sektor prawny tradycyjnie należy do grupy najemców zajmujących największą powierzchnię biurową w przeliczeniu na liczbę pracowników. Firmy prawnicze preferują aranżację wnętrz w modelu gabinetowym, przede wszystkim ze względu na charakter pracy, która wymaga poufności i wykonywana jest częściej indywidualnie niż w zespołach. Jednak wysoki wskaźnik powierzchni przypadającej na jednego pracownika skłania firmy prawnicze do podejmowania prób ograniczenia kosztów najmu.

Pomimo potencjalnych korzyści, znikomy procent dużych przedsiębiorstw decyduje się na częściową rezygnację z układu gabinetowego. Wyjątek stanowią firmy w Amsterdamie i Londynie, gdzie niewielka grupa kancelarii zdecydowała się na częściowe wprowadzenie systemu otwartej przestrzeni. Niechęć do rezygnacji z tradycyjnego systemu pracy wynika z kilku powodów. Najistotniejszy z nich to potrzeba zapewnienia dyskrecji pracownikom, którzy potrzebują indywidualnych biur, by móc swobodnie prowadzić poufne rozmowy, oraz przygotowywać korespondencję.

Czytaj również: Czy nadal opłacalne mieszkanie pod wynajem?

Daniel Bienias, Starszy Dyrektor działu reprezentacji najemców w CBRE w Polsce, powiedział:

„W dłuższym okresie czasu spodziewamy się, iż warszawskie kancelarie prawne podążą za ogólnoeuropejskim trendem i zwiększy się udział firm zainteresowanych wprowadzeniem modelu typu open space w celu zwiększenia efektywności zajmowanej powierzchni. Jednak w najbliższym czasie nie należy spodziewać się rewolucji w tym zakresie.”

Gospodarka Polski w dalszym ciągu znajduje się w fazie rozwoju, a większość przedsiębiorstw z siedzibą w nowoczesnych biurach planuje wzrost zatrudnienia. Ta tendencja znajduje również odzwierciedlenie w przypadku kancelarii prawnych w Warszawie. Porównując metraże biur wybranych kancelarii w 2005 r. oraz 2013 r. obserwujemy w większości przypadków silny wzrost zajmowanej powierzchni. Wzrost ten był spowodowany głównie rosnącą liczbą zleceń, która przełożyła się na konieczność zatrudnienia dodatkowych pracowników oraz, po pewnym czasie, potrzebę zwiększenia zajmowanej powierzchni biurowej.

„Obecnie, ekspansja największych kancelarii prawnych w Warszawie nieznacznie zwolniła, głównie wskutek słabszej koniunktury gospodarczej w ostatnich dwóch latach. Jednak powierzchnia biurowa zajmowana przez międzynarodowe firmy prawnicze z siedzibą w Polsce jest ciągle relatywnie mała w porównaniu do ich odpowiedników w krajach Europy Zachodniej. Spodziewamy się, iż w dłuższym horyzoncie czasowym, wraz z dalszym rozwojem polskiej gospodarki firmy te będą rosnąć, przyczyniając się do wzrostu zapotrzebowania na nowoczesną powierzchnię biurową w stolicy.” – dodał Daniel Bienias.