Przekazanie domu przy pomocy zapisu windykacyjnego

Tego typu regulacje prawne budziły wiele kontrowersji. Chyba każdy bowiem chciałby przekazać konkretnej osobie konkretną rzecz będącą składnikiem jego majątku. Dotychczasowe przepisy jednak uniemożliwiały tego typu rozporządzanie swoim majątkiem.

Czytaj również: Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową

Mówiąc najprościej, wprowadzone niedawno zmiany w prawie pozwalają np. na przekazanie domu żonie, samochodu synowi, a działki nad jeziorem narzeczonej syna. Osoby te stają się właścicielami danych rzeczy w chwili śmierci spadkodawcy. Należy jednak zaznaczyć, iż przedmiotem zapisu windykacyjnego nie mogą być pieniądze (wszystkie przedmioty zapisu windykacyjnego zostały wymienione taksatywnie w art. 981¹ § 2 KC).

Zapis windykacyjny może zostać ustanowiony jedynie w testamencie notarialnym (art. 981¹ § 1 KC). Osoba, która zostanie wskazana w testamencie jako beneficjent zapisu windykacyjnego, będzie odpowiadać za długi spadkowe solidarnie ze wszystkimi spadkobiercami oraz proporcjonalnie co do otrzymanych przysporzeń.

W tym miejscu warto zwrócić uwagę, iż zapis windykacyjny może być bezskuteczny. Otóż zgodnie z obowiązującymi przepisami, jest tak w przypadku, gdy w chwili otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy, przedmiot zapisu windykacyjnego nie należy do spadkodawcy lub też spadkodawca był zobowiązany do zbycia go (art. 981² KC). Zatem mówiąc najprościej, nie można przekazać przy pomocy zapisu windykacyjnego domu, który do nas nie należy lub jeśli wcześniej zawarliśmy przedwstępną umowę jego sprzedaży.

Czytaj również: Odszkodowanie za słupy energetyczne

W myśl przepisów Kodeksu cywilnego nie jest możliwe dokonanie zapisu windykacyjnego z zastrzeżeniem warunku lub terminu. Gdyby ktoś uzależnił przekazanie domu od spełnienia się jakiegoś warunku lub nastąpienia terminu, wówczas tego typu zastrzeżenie byłoby nieistniejące (art. 981³ § 1 KC). Rozwijając ten wątek należy zauważyć, iż gdyby z treści testamentu lub innych okoliczności wynikało, że bez takiego zastrzeżenia nie uczyniono by zapisu, w takiej sytuacji zapis windykacyjny byłby nieważny. Co ważne dyspozycji, o której była mowa przed chwilą nie stosuje się, jeżeli warunek lub termin został spełniony przed otwarciem spadku (art. 981³ § 1 KC). Natomiast, jeżeli nic innego nie wynika z testamentu lub okoliczności, nieważny zapis windykacyjny, który uzależniono od spełnienia się warunku lub terminu wywołuje skutki określone przez ustawodawcę właściwe dla zapisu zwykłego (art. 981³ § 2 KC).

Osoba, na rzecz której ustanowiony został zapis windykacyjny może zostać ponadto obciążona zapisem zwykłym (art. 981⁴ § 2 KC). Pod pojęciem zapisu zwykłego należy rozumieć rozrządzenie testamentowe, poprzez które spadkodawca nakłada na spadkobiercę (testamentowego lub ustawowego) obowiązek spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz wskazanej osoby, czyli zapisobiercy (art. 968 § 1 KC).

Zapis windykacyjny może zostać przyjęty lub odrzucony. Zależy to od woli i możliwości zapisobiercy. Jak widać zapis windykacyjny to niezwykle przydatna instytucja prawa cywilnego. Umożliwia on bowiem przekazanie w spadku konkretnej rzeczy – np. domu, konkretnej osobie. Tego typu rozwiązanie pozwala uniknąć powstania współwłasności, co mogłoby znacznie utrudnić korzystanie ze wspólnej nieruchomości przez kilku spadkobierców.