Rynek inwestycyjny

DOBRE WYNIKI POLSKIEGO RYNKU NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH

Jaki był 2014 rok w branży nieruchomości komercyjnych? Jakie trendy wyłoniły się na poszczególnych rynkach? Odpowiedzi na te pytania znaleźć można w najnowszym raporcie międzynarodowej firmy doradczej Cushman & Wakefield: Marketbeat – Wiosna 2015. Zawiera on roczną analizę rynku powierzchni biurowych, handlowych i magazynowych oraz rynku inwestycyjnego w Polsce. Publikacja przedstawia także przewidywania na temat przyszłego rozwoju branży nieruchomości.

Charles Taylor, Partner Zarządzający w firmie doradczej Cushman & Wakefield w Polsce, powiedział: „Rynek nieruchomości komercyjnych w Polsce nadal rozwija się dynamicznie, dzięki korzystnej sytuacji ekonomicznej, która pobudza popyt ze strony najemców. Aktywność deweloperska jest wysoka, wciąż obserwujemy napływ kapitału międzynarodowego. W 2014 r. wolumen transakcji wyniósł 3,13 mld EUR. Z przewidywanego zwiększonego zainteresowania ze strony inwestorów z pewnością skorzystają miasta regionalne”.

Chociaż zainteresowanie inwestorów polskim rynkiem nie słabnie, tempo wzrostu wolumenu transakcji spadło w porównaniu z poprzednimi latami do 0,3%. Za tę zmianę odpowiada kurcząca się podaż najlepszych aktywów, stanowiących dotychczas najchętniej kupowane nieruchomości.

Największą dynamiką wzrostu charakteryzował się sektor nieruchomości przemysłowo-magazynowych, który nie tylko zanotował najwyższy wolumen transakcji w historii (740 mln EUR), ale również po raz pierwszy wyprzedził pod tym względem sektor handlowy. Najwięcej transakcji zostało jednak zawartych w sektorze biurowym – ich wartość wyniosła 1,69 mld EUR, co stanowiło ponad 40-procentowy wzrost w porównaniu z rokiem 2013.

„W 2015 r. zainteresowanie inwestorów polskimi nieruchomościami będzie jeszcze większe. Poprawiające się wskaźniki ekonomiczne zbliżają Polskę coraz bardziej do Europy Zachodniej, a trudna sytuacja na Ukrainie będzie powodowała zatrzymanie kapitału w Europie Środkowej. Wzrost wartości transakcji w bieżącym roku będzie jednak uzależniony od dostatecznej podaży atrakcyjnych aktywów” – mówi Piotr Kaszyński, Partner, Dyrektor Grupy Rynków Kapitałowych z firmy Cushman & Wakefield.

Czytaj również: Spory przy umowach najmu biur

Nieruchomości biurowe w Polsce

2014 rok to zdecydowanie rok najemców. Presja podażowa i rosnąca liczba pustostanów w Warszawie dyktowały bardzo atrakcyjne warunki biznesowe na rynku. Szczególnie w centrum stolicy absorpcja utrzymała się na stosunkowo niskim poziomie. Ostatnie dwa kwartały pokazują jednak wyraźny powrót trendu wzrostowego liczby zawieranych transakcji, który powinien potrwać przynajmniej do 2018 r. Wolumen transakcji najmu w Warszawie w 2014 roku wyniósł 609 200 mkw. Odczuwalny jest także wzrost popytu na powierzchnie biurowe ze strony sektora publicznego. Mimo braku równowagi między popytem a podażą bazowe stawki czynszowe w większości lokalizacji w stolicy pozostały bez zmian. W Warszawie w ubiegłym roku oddano do użytku ponad 279.100 mkw. powierzchni biurowej, z czego większość wybudowano w strefie Południowo-Zachodniej i na obrzeżach centrum. Wśród największych oddanych projektów wymienić można: Gdański Business Center 1 A i B, Eurocentrum Office Complex I czy Warsaw Spire B.

W 2014 r. w sześciu głównych polskich miastach (Kraków, Wrocław, Trójmiasto, Poznań, Katowice, Łódź) deweloperzy dostarczyli ponad 323 600 mkw. biur wobec 262 000 mkw. rok wcześniej. Wciąż jednak łączna wielkość rynków regionalnych to zaledwie ok. 64% zasobów Warszawy. W minionym roku podpisano umowy najmu na 378 900 mkw. i był to wynik o blisko 16,5% lepszy niż rok wcześniej. Najwięcej umów podpisano w Krakowie i Wrocławiu. Na szczególną uwagę zasługują rynki wschodzące, tzn. Szczecin i Lublin. W 2014 r. absorpcja nowej powierzchni w Lublinie wyniosła 18 000 mkw. i była prawie 2-krotnie większa niż łączna absorpcja z trzech ostatnich lat. W Szczecinie natomiast od początku 2013 r. rynek powiększył się o blisko 30 000 mkw. wynajętej powierzchni. Czynsze bazowe w najlepszych lokalizacjach w miastach regionalnych pozostają stabilne i kształtują się w przedziale od 13 EUR/mkw./miesiąc w Łodzi do 15 EUR/mkw./miesiąc we Wrocławiu.

„Pomimo zachwiania równowagi między popytem a podażą stawki czynszowe w większości lokalizacji w stolicy są stabilne. Zgodnie z zapowiedziami deweloperów w 2015 r. na rynku warszawskim może przybyć nawet ponad 300 000 mkw. Dużą szansą dla rynku nieruchomości biurowych jest wysoka absorpcja i zwiększający się popyt ze strony sektora publicznego. Na rynkach regionalnych spada średni współczynnik pustostanów (9,2%). Istotny wzrost wolumenu transakcji odnotowano w Krakowie, Wrocławiu, Trójmieście i Łodzi. Podaż dla największych rynków regionalnych wzrosła w 2014 r. o ponad 23%. Wzrasta atrakcyjność Szczecina i Lublina z punktu widzenia najemców, którzy szukają wykwalifikowanych pracowników przy niskich kosztach zatrudnienia, deweloperzy zaś mogą liczyć na preferencyjne ceny gruntów. Nadal odnotowujemy duży popyt ze strony sektora BPO” – mówi Richard Aboo, Partner, Dyrektor Działu Powierzchni Biurowych firmy Cushman & Wakefield. 

Czytaj również: Silna aktywność najemców na polskim rynku biurowym

Nieruchomości handlowe

W 2014 r. do użytku oddano 474 700 mkw. nowoczesnej powierzchni handlowej, czyli o 23% mniej od podaży w 2013 r., ponieważ otwierano mniejsze obiekty handlowe niż rok wcześniej. Centra handlowe stanowiły 81% całkowitej podaży. W 2014 r. działalność rozpoczęły tylko dwa duże centra handlowe: Atrium Felicity w Lublinie (75 000 mkw.) i Galeria Warmińska w Olsztynie (41 500 mkw.). Aż 48% nowoczesnej powierzchni handlowej oddano do użytku w miastach poniżej 100 000 mieszkańców (w 2013 r. 24%). Tylko 42 000 mkw., tj. 9% podaży rocznej, przypadło na osiem największych aglomeracji (w 2013 r. prawie 70%). Popyt na powierzchnie w centrach handlowych jest bardzo zróżnicowany – zależy od nasycenia danego rynku, jakości istniejących obiektów oraz dostępności powierzchni. Wśród 8 największych polskich aglomeracji najbardziej nasycone powierzchnią handlową są Wrocław i Poznań, a najmniej aglomeracja warszawska i Szczecin. Do rekordzistów w skali kraju należą jednak mniejsze ośrodki: Zgorzelec, Opole, Nowy Sącz i Rzeszów, w których wskaźniki nasycenia znacznie przekraczają 1000 mkw./1000 osób. Najwyższe czynsze obowiązują w najlepszych centrach warszawskich, gdzie za 100-150 mkw. na potrzeby sklepu odzieżowego trzeba zapłacić średnio 80-90 EUR/mkw./ miesiąc. W pozostałych siedmiu aglomeracjach czynsze wynoszą średnio 35-45 EUR/mkw./miesiąc, natomiast w miastach średniej wielkości i małych 20-25 EUR/mkw./miesiąc.

Spośród pozostałych rodzajów nieruchomości handlowych wciąż najintensywniej rozwijają się parki handlowe – w sumie w 2014 roku oddano do użytku 110 000 mkw. w tym segmencie. Z tej liczby 35%, czyli 38 000 mkw., oddano w ramach przebudowy i rozbudowy istniejących wcześniej obiektów (Płock, Krosno, Sochaczew). Na pozostałe 72 000 mkw. składa się 12 parków handlowych o średniej powierzchni 5 800 mkw. Pod koniec 2014 r. otworzyły się także dwa centra wyprzedażowe: Outlet Center w Lublinie oraz Outlet Białystok. Na rynku spożywczym zmniejszyło się tempo ekspansji dyskontów, za to widać dynamiczny rozwój sieci spożywczych typu convenience (np. Żabka, Freshmarket, Carrefour Express, Odido). Rynek dużych hipermarketów pozostaje w fazie stagnacji.

„Największym zainteresowaniem w 2014 roku cieszyły się obiekty sprawdzone, o dużej odwiedzalności i zadowalających obrotach. Atrakcyjną alternatywę wobec nowopowstających obiektów stanowiła powierzchnia w rekomercjalizowanych centrach. Natomiast na rynku spożywczym sieci stawiają obecnie na modernizację istniejącej bazy sklepów i dostosowywanie do wymagań nowoczesnego klienta, a nie na dynamiczną ekspansję. Obecna struktura popytu sprawia, że wydłużył się czas komercjalizacji nowych obiektów. Obecnie w budowie znajduje się ok. 900 000 mkw. powierzchni handlowej, z czego ponad 62% (ok. 563 000 mkw.), ma zostać oddane do użytku w 2015 r. W bieżącym roku zaplanowane jest otwarcie 20 nowych centrów handlowych, 4 parków handlowych i jednego centrum wyprzedażowego oraz rozbudowy 4 istniejących centrów handlowych i jednego parku handlowego” – mówi Marek Noetzel, Partner, Dyrektor działu powierzchni handlowych Cushman & Wakefield.

Nieruchomości magazynowe

W 2014 r. rynek magazynowy w Polsce rozwijał się wyjątkowo dynamicznie. Ilość powierzchni oddanej do użytku przekroczyła milion mkw. To trzykrotnie więcej niż w 2013 r. Wysoki popyt, na poziomie 2,36 mln mkw., pozwolił na spadek wskaźnika pustostanów o 4 p.p., do 6,8%. Zasoby nowoczesnej powierzchni magazynowej w Polsce na koniec 2014 r. wyniosły 8 850 000 mkw.

Znaczna ilość powierzchni magazynowej w budowie nie powinna podnieść poziomu pustostanów – większość realizowanych projektów to obiekty BTS, bądź magazyny w dużej części objęte umowami przednajmu.

Rynek wciąż koncentruje się w Warszawie (ok. 31% istniejących zasobów), jednak dzięki ciągle poprawiającej się infrastrukturze transportowej coraz bardziej na znaczeniu zyskują rynki regionalne – na Górny Śląsk, Polskę Centralną, Poznań oraz Wrocław przypada łącznie niemal 60% zasobów kraju.

Na największych rynkach czynsze nominalne nie zmieniły się lub nieznacznie spadły. W dalszym ciągu najwyższe stawki obowiązują w strefie miejskiej Warszawy (4,4–5,5 EUR/mkw./miesiąc), a najniższe w regionie Polski Centralnej (2,4–3,95 EUR/mkw./ miesiąc) oraz na obrzeżach stolicy (2,4–3,8 EUR/mkw./miesiąc).

„Popyt i aktywność deweloperska na rynku nieruchomości magazynowych w Polsce osiągnęła w 2014 roku niemal tak dobry poziom jak w latach boomu 2007-2008. W ubiegłym roku uruchomiono bądź ukończono także kilka znaczących projektów BTS. Logicor, fundusz zarządzany przez Blackstone Real Estate, stał się trzecim pod względem ilości posiadanej powierzchni magazynowej graczem na rynku po transakcjach przejęcia nieruchomości. Nowe umowy stanowiły 60% podpisanych kontraktów, co świadczy o kontynuacji stabilnego rozwoju tego sektora. Na koniec 2014 r. w budowie pozostawało 675 000 mkw. nowoczesnej powierzchni magazynowej, ponad 25% więcej niż na koniec 2013 r. Najwięcej powstających inwestycji jest zlokalizowanych w regionach Poznania oraz Górnego Śląska. Warto odnotować stosunkowo dużą aktywność deweloperów na mniej rozwiniętych rynkach, takich jak Trojmiasto, Lublin czy Szczecin” – mówi Tom Listowski, Partner, Dyrektor Działu Powierzchni Przemysłowych i Magazynowych w Polsce i Relacji z Klientami Korporacyjnymi na Europę Środkowo-Wschodnią firmy Cushman & Wakefield.