Segregacja odpadów w biurze - jak przeprowadzić ją sprawnie i estetycznie

Nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła 5-frakcyjny system selekcji śmieci. W praktyce oznacza to pięć oddzielnych koszy w odmiennych kolorach na następujące rodzaje odpadów: papier (niebieski), szkło (zielony), metale i tworzywa sztuczne (żółty), odpady bio (brązowy) oraz zmieszane (czarny). Jest jeszcze kategoria dodatkowa, w której zawierają się odpady zielone i gabaryty, ale nie dotyczy ona biur, przynajmniej nie w odniesieniu do ich codziennego użytkowania.

Choć na pierwszy rzut oka podział wydaje się oczywisty i prosty, warto zapoznać się z dokładnym opisem danego rodzaju odpadów, by mieć pewność, że trafią do odpowiedniego pojemnika. I tak w koszu na papier nie powinny się znaleźć zużyte ręczniki papierowe, naczynia jednorazowe czy kartony po mleku, w pojemniku zielonym - pobite szkło czy porcelana, do plastiku nie wrzucamy opakowań po olejach, odpady bio nie uwzględniają kości i resztek mięsa, zaś w odpadach zmieszanych nie powinny się znaleźć żadne substancje niebezpieczne, jak baterie, leki czy chemikalia.

— Większości z nas segregacja śmieci kojarzy się przede wszystkim z pojemnikami do segregacji. Aby sortowanie odpadów było w biurze praktyką a nie teorią, trzeba przede wszystkim zrezygnować z tradycyjnych koszy pod biurkiem. Tylko w ten sposób można zmobilizować pracowników do segregacji wyrzucanych odpadów. Zamiast tradycyjnych koszy, wystarczy w dogodnych, dobrze przemyślanych miejscach w biurze umieścić kosze do segregacji. Takie punkty powinny powstać również w kuchniach, punktach z kawą i ksero” — mówi Małgorzata Michalczyk, dyrektor ds. administracji w Colliers International. 

Segregując odpady ludzie kierują się różnorodną motywacją. U jednych jest ona silniejsza, u innych słabsza. Niemniej jednak w obu przypadkach kluczowa jest rola edukacji. Osoba, która chętnie bierze udział w selektywnym gospodarowaniu odpadami, aby segregować poprawie, musi najpierw wiedzieć, gdzie dane odpady wyrzucić. Konieczne jest zatem dokładne opisanie kategorii odpadów i umieszczenie informacji w widocznym miejscu. Nie gwarantuje to jeszcze sukcesu, ale znacznie go przybliża. Ważne jest nieustanne przypominanie pracownikom o obowiązku segregacji, najlepiej poprzez różnorodne formy komunikatów.  

— Upłynie sporo czasu zanim zmienimy nawyki i nauczymy się nowych zasad. Dlatego kluczem do sukcesu segregacji odpadów w biurze jest przekazywanie pracownikom wiedzy w atrakcyjny i przyjemny sposób. Uważam, że jest to warunek konieczny do przeprowadzenia realnej zmiany. W biurze Colliers postawiliśmy na kolorowe i proste instrukcje, ułatwiające pracownikom segregację. Obok koszy pojawiły się plakaty i ulotki informujące o tym, jakie odpady powinny się znaleźć w danym koszu. Wykorzystaliśmy również monitory w wewnętrznych salkach konferencyjnych, które niczym reklamy w telewizji, przypominają o konieczności segregacji. Dodatkowo, zaplanowaliśmy krótkie szkolenie z zewnętrznym ekspertem, który odpowie na wszelkie pytania naszych pracowników dotyczące tematyki segregacji odpadów. Działania te miały uświadomić pracownikom, że segregacja to temat, który jest naprawdę ważny i który traktujemy priorytetowo. Pewne rodzaje odpadów nadal nie są łatwe do skategoryzowania - wówczas pracownicy wspólnie debatują nad tym, w którym koszu powinny się znaleźć. Segregacja przestała być tematem obojętnym, budzi emocje, a o to właśnie nam chodziło — wyjaśnia Małgorzata Michalczyk.

Oprócz koszy i odpowiedniej komunikacji, doskonałym wsparciem dla wprowadzania dobrych nawyków są różnego rodzaju konkursy i grywalizacje. 

— Można na przykład przygotować dla pracowników quiz z pytaniami, do jakich koszy należy wyrzucać odpady najczęściej występujące w biurze. Innym przykładem może być grywalizacja – jeśli cała firma będzie przez pierwszy miesiąc skutecznie segregować odpady pracodawca przeznaczy nagrodę dla pracowników. Dzięki takim aktywnościom stworzymy wokół segregacji pozytywną atmosferę i zachęcimy pracowników do udziału w zabawie, a nie w kolejnym biurowym obowiązku— mówi podkreśla Małgorzata Michalczyk.

Na koniec warto wspomnieć, czemu służą wprowadzane zmiany. Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej, do 2020 roku Polska powinna odzyskiwać 50% odpadów. Według raportu GUS w 2017 r., współczynnik ten wynosił 26%, podczas gdy średnia dla krajów Wspólnoty jest na poziomie 44%. Brak dostosowania do unijnych norm może skutkować wprowadzaniem kar finansowych sięgających 300 000 euro. Dlatego też od 1 lipca 2017 roku w kraju zaczęły obowiązywać jednolite zasady selektywnego zbierania odpadów, implementowane na podstawie rozporządzenia wydanego przez Ministra Środowiska, wprowadzającego tzw. Wspólny System Segregacji Odpadów (Dz. U. z 2017 r. poz. 19). 

Efektywna segregacja śmieci w biurach jest więc cegiełką do wzrostu wyżej wymienionego wskaźnika. Edukacja pracowników i utrwalanie nowych nawyków może z kolei spowodować, że szybciej przeniosą oni tę wiedzę na grunt prywatny i sprawniej wdrożą podobne rozwiązania w domu.