Wystawa Pokonkurstowa „Oblicza Frasobliwego” w Zakopanem

18.09 – 30.10.2021 Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór Kasprusie 27, Zakopane

Po sukcesie konkursu "Madonny Podhalańskie" ogłoszonego w 2018 roku i wystawy prezentowanej nie tylko w Czerwonym Dworze, ale także w Domu Polskim oraz Instytucie Polskim w Budapeszcie na Węgrzech, Zakopiańskie Centrum Kultury, Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór przygotowało kolejny ogólnopolski konkurs pod tytułem „Oblicza Frasobliwego”. Głównym jego celem jest pobudzenie inwencji twórczej oraz popularyzacja i dokumentacja unikalnych zjawisk kultury, jakimi są malarstwo na szkle i rzeźba w drewnie. Celem równorzędnym była także popularyzacja tradycji chrześcijańskiej kultu wizerunków Chrystusa Frasobliwego.

Czytaj również: Zakończenie Sezonu Wakacyjnego w Zakopanem

Wyobrażenie Chrystusa Frasobliwego uznawane jest za „symbol” dawnej polskiej rzeźby ludowej. Wizerunek ten spotykamy na obszarze prawie całego kraju. Jest symbolicznym podsumowaniem Męki Pańskiej. Pojawia się w sytuacji określanej jako moment odpoczynku Chrystusa na skale czy kamiennym głazie podczas drogi na Golgotę, bądź w ostatnich chwilach przed ukrzyżowaniem.  Symboliczne podsumowanie Męki. Momentu tego nie opisano w Piśmie Świętym; spopularyzowały go opowieści apokryficzne. Według nich to jeden z ostatnich obrazów Męki Pańskiej. Przedstawienie to ukazuje Chrystusa siedzącego na kamieniu, stołku lub fragmencie muru, z głową wspartą na jednej lub obu rękach. Ten schemat ikonograficzny znany jest od starożytności i występuje w sztuce wielu kultur.  

Chrystus Frasobliwy silnie zespolił się z ludową religijnością. To wizerunek ukazujący Boga bliskiego ludziom, nie tego wspaniałego, wszechmocnego, ale umęczonego, opuszczonego, zbolałego. Frasobliwy ucieleśniał Boga rozumiejącego wszelkie ludzkie biedy, Boga, który martwi się grzesznikami, ale który nie pozostawi ludzi bez opieki i nadziei na zbawienie. Figury Frasobliwego mają wyraz smutnej zadumy. Bardzo dobrze trafiały do wiernych; ubogich mieszkańców wsi, ubogich, przytłoczonych życiowymi problemami, troską o zapewnienie minimum życiowej egzystencji rodzinie, nękanych przez możnych; szczególnie w czasach pańszczyzny.

Siedząca postać Chrystusa, z głową ciężko wspartą na ręku, swym gestem zamyślenia, bólu i smutku symbolizowała ludzkie uczucia, zrozumiałe dla wszystkich epok i kultur. Jezus na chwilę przed męką pochyla się nad grzechami ludzi litując się nad ich ziemskim losem. Ludzie odnajdowali w tym wizerunku nie tylko wszystkie tajemnice Męki Pańskiej, ale także tajemnice własnej śmierci i wiary w życie wieczne.

Konkurs oraz wystawa odbyły się pod Honorowym Patronatem Jego Ekscelencji Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego Metropolity Krakowskiego i przyniosły nadspodziewanie bogate efekty. Do oceny przedstawiono 52 rzeźby w drewnie wykonane przez 31 autorów oraz 64 obrazy na szkle namalowane przez 42 osoby. Wszystkie prace okazały się niezwykle interesujące; rzeźby to kontynuacja znakomitych tradycji ludowych zaś malarstwo na szkle pokazało możliwości uwspółcześnienia tej techniki poprzez nowe rozwiązania warsztatowe i znakomite pomysły artystyczne. Interesujące okazały się zróżnicowane interpretacje tematu konkursu. O ile dla rzeźby przez wieki mamy ten sam schemat ikonograficzny, to w malarstwie temat Frasobliwego występuje rzadziej, co daje większe możliwości indywidualnego odczytania. 

Wszyscy uczestnicy konkursu znakomicie odczytali intencje organizatora, a przedstawione prace świadczą o trwającym nieprzerwanie od wieków emocjonalnym postrzeganiu tematu Chrystusa Frasobliwego jako bliskiego ludziom, rozumiejącego ich troski i smutki Boga.

Ponownie wielkim zaskoczeniem artystycznym stały się prace uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Polskim Stowarzyszeniu na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym koło w Zakopanem. Praca Bartłomieja Szczupalskiego zachwyca rysunkiem, a przede wszystkim kolorystyką. Na podobnym, wysokim poziomie pozostaje większość prac, za co należą się wyrazy uznania prowadzącym warsztaty.

Czytaj również: Jubileusz marki Ceresit - 30 lat w Polsce

(ze wstępu do katalogu Alicji Mironiuk Nikolskiej)

Wystawie towarzyszą wybrane myśli bł. kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Tysiąclecia.

Wystawa będzie czynna od 18 września do 30 października 2021 r.

Centrum Kultury Rodzimej w willi Czerwony Dwór czynne od poniedziałku do soboty (z wyłączeniem środy) od 10:00 do 17:00.

Konkurs „Oblicza Frasobliwego” dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach programu Narodowego Centrum Kultury EtnoPolska 2021