Zimowa pielęgnacja drzew i praktyczne zastosowanie zrębka

Koniec zimy i przedwiośnie, które w tym roku może nastąpić wcześniej niż zazwyczaj, to dobra pora na odpowiednie przygotowanie drzew ozdobnych i owocowych do nowego cyklu wegetacji. Warto zatem rozejrzeć się jak drzewa przetrwały miesiące zimowe – ocenić ilość uschniętych, chorych i połamanych gałęzi,  na drzewkach owocowych – tzw. mumie i oprzędy zimujących szkodników do usunięcia. Sprawdzenia wymaga także stan warstwy ochronnej wapna na pniach drzewek owocowych, a jeśli wapno zostało zmyte wskutek opadów, warto rozważyć ponowne bielenie.

Zimowo-przedwiosenne cięcie

Celem zimowo-przedwiosennego cięcia drzew jest pobudzenie do bardziej dynamicznego wzrostu nowych i zdrowych pędów, zwiększenie dorodności plonów w przypadku drzew owocowych oraz usunięcie chorych, martwych, nadłamanych i odartych z kory gałęzi, a także gałązek krzyżujących się w taki sposób, że ich wzajemne ocieranie się podczas wiatru uszkadza korę.

Czytaj również: Pędraki atakujące nasz trawnik to nie jest sytuacja bez wyjścia

Podstawowym warunkiem przycinania, usuwania chorych i uschniętych gałęzi oraz prześwietlania koron drzew owocowych o tej porze roku jest stan spoczynku rośliny czyli przed pobudzeniem krążenia soków. Według sztuki ogrodniczej, dla przycinania drzew ważne są też odpowiednie warunki zewnętrzne: słoneczny dzień i temperatura raczej powyżej zera. Tnąc gałęzie podczas mrozu, zwiększamy podatność roślin na przemarzanie i infekcje. Odsłonięte w niskich temperaturach tkanki wewnętrzne drzewa będą martwieć także w głębi miejsca przycięcia, a przy wzroście temperatury – zaczną się  rozkładać, stając się tym samym pożywką dla bakterii. W lutym możemy przycinać sosny, świerki, modrzewia i buki pospolite. Nie rekomenduje się przycinania czy prześwietlania koron brzóz, kolonów, wiązów, kasztanowców i orzechów włoskich, ponieważ te gatunki budzą się z zimowego snu znacznie wcześniej i ich soki zaczynają żwawiej krążyć już pod koniec zimy. Po przycięciu, drzewa te będą „płakać” – soki będą spływać po korze zamiast odżywiać koronę. Warto obserwować jak drzewo się rozrasta, ponieważ ułatwia to ocenę intensywności przycinania i zachowanie naturalnego kształtu rośliny. W przypadku prześwietlania korony drzewa warto przestrzegać zasady, by nie usuwać jednorazowo więcej niż 15% korony.

Technika cięcia

Technika przycinania gałęzi ma ogromne znaczenie dla drzewa – jego kondycji i rozwoju. Pojęcie techniki cięcia obejmuje nie tylko wiedzę o tym jak i gdzie należy ciąć gałąź, ale także prawidłowe przygotowanie narzędzia. „Podczas każdej czynności w ogrodzie wymagającej zastosowania urządzenia należy pamiętać, że liczy się nie tylko wygoda operatora, ale też kondycja rośliny. W przypadku cięcia gałęzi najważniejszym aspektem jest ostrze, które powinno być dobrze naostrzone i czyste. W drugiej kolejności liczy się jakość ostrza, jakość całego narzędzia, jego wyważenie i łatwość obsługi, ponieważ te wszystkie elementy wpływają na jakość wykonania cięcia i komfort pracy.” - wyjaśnia Mariusz Czarnocki Menadżer Produktu w firmie Aries Power Equipment, która jest Generalnym Dystrybutorem Maszyn i Urządzeń HONDA w Polsce. 

Gałęzie drzew powinno się przycinać za zgrubieniem u nasady pnia, nadcinając gałąź od dołu, a następnie docinając od góry. Cięcia powinny być prostopadłe do gałęzi, proste i gładkie. Prawidłowym zakończeniem procesu przycinania gałęzi jest zabezpieczenie miejsc cięcia zwłaszcza, gdy średnica ich płaszczyzny przekracza 5 cm. Stosując w tym celu specjalne maści i balsamy ogrodnicze, które tworzą cienką błonę przepuszczającą parę wodną, ochronimy roślinę przed wysychaniem oraz chorobami grzybowymi.

Czytaj również: Jakie błędy najczęściej popełniają początkujący ogrodnicy w pielęgnacji ogrodu?

Jednym z urządzeń ogrodniczych służących do przycinania gałęzi jest podkrzesywarka czyli pilarka na wysięgniku z wielofunkcyjnego narzędzia Honda Versatool. Jest to dwustronne ostrze o długości 28 cm tnące gałęzie o średnicy przekroju do 15 cm umieszczone na wysięgniku - łączone z jednostką napędową. Ta wygodna, idealnie wyważona konstrukcja o szerokim zasięgu zapewnia precyzyjne dotarcie do wybranej gałęzi na wysokości i sprawną pracę operatora bez konieczności wchodzenia na drzewo czy korzystania z drabiny. Podkrzesywarką można sięgnąć na wysokość do ok. 350 cm wraz z zastosowaniem przedłużki 100 cm. Warto pamiętać, że zasięg ten w pewnym stopniu zależy od wzrostu operatora. Zależnie od panujących warunków, można zamiast długiej przedłużki, wykorzystać krótszą (50 cm). Podkrzesywarka również tnie gałęzie na mniejsze kawałki – w sam raz do kominka. Sprawdza się zarówno w przydomowych ogrodach, jak i rozległych sadach. Niezawodne działanie podkrzesywarki zapewnia przyjazny dla środowiska, cichy i paliwooszczędny silnik Honda o mocy 1 lub 1,3 kM. 

Jak zagospodarować stos gałęzi

Po każdym cięciu gałęzi i prześwietlaniu koron drzew, na terenie posesji pojawia się szpecący krajobraz stos gałęzi. Niektóre, po odpowiedniej obróbce mogą trafić do drewutni, ale pozostałe mogą stanowić problem. Najbardziej praktycznym i często już stosowanym rozwiązaniem jest rębak, który w ciągu paru sekund redukuje objętość gałęzi do formy użytecznego w ogrodzie zrębka. Przykładem uniwersalnej maszyny do zrębkowania jest rębak GTS 1300 z silnikiem Honda – przyjaznym dla środowiska, paliwooszczędnym i niezawodnym przez lata użytkowania – o mocy 11kM.

„Rębak GTS 1300 z silnikiem Honda to idealne połączenie kompaktowych rozmiarów maszyny, mocy niezawodnego silnika z wysoką wydajnością. Szybkie przekształcenie surowca drzewnego w zrębek zapewnia solidny bęben z 2 dwustronnymi ostrzami oraz nóż kontrujący. Gabaryty maszyny umożliwiają przemieszczenie jej przez furtkę ogrodową przez jedną osobę, pracę w miejscu ścinania gałęzi i  usprawniają załadunek rębaka na przyczepę.” – wyjaśnia Mirosław Bąkowski, specjalista ds. maszyn ogrodniczych w Aries Power Equipment. „Użytkownicy GTS 1300 cenią sobie też fakt, że konserwacji wymagają tylko 3 elementy: 2 paski, dwustronne ostrza i przeciw nóż.”

Czytaj również: Ogród pielęgnowany za pomocą telefonu z dowolnego miejsca na ziemi

Rębak GTS 1300 przeznaczony jest do rozdrabniania ściętego drewna o przekroju do 8,5 cm. Wyposażona w wygodny podajnik (340 x 420 mm) z osłoną, włącznik bezpieczeństwa powodujący natychmiastowe zatrzymanie silnika w sytuacji powstania ew. zagrożenia, to stabilna, bezpieczna podczas pracy i łatwa w obsłudze maszyna. Regulowany w 2 płaszczyznach  komin wyrzutowy ułatwia gromadzenie zrębka w zaplanowanym miejscu czy skierowaniu zrębka bezpośrednio na taczkę lub przyczepę.

Przykłady praktycznego wykorzystania zrębka

• Ściółkowanie podłoża pod drzewami, krzewami i innymi roślinami np. w parkach i ogrodach. Warstwa zrębka, tak jak i kory, zapewnia dotlenienie gleby, zatrzymuje wilgoć w podłożu, ogranicza wzrost i rozprzestrzenianie się chwastów,

• zasilanie kompostowników - uzyskaną z nich rozłożoną biomasę można  stosować do odżywiania i użyźniania terenów zielonych,

• dobrze osuszone zrębki, mogą być także wykorzystane jako opał w kominku, rozprzestrzeniając miły zapach lasu w domu lub jako biomasa przemysłowa,

• do udekorowania wybranych miejsc w ogrodzie zamiast specjalnie w tym celu kupowanej kory,

• do  wędzenia i grillowania, np. mięs i wędlin, ryb, serów:

• zrębek olchowy jest stosowany do  każdego rodzaju mięs i ryb;

• bukowy – do wieprzowiny,  jagnięciny, cielęciny, ryb i drobiu;

• dębowy – do wołowiny, ryb i drobiu;

• zrębek z drzew owocowych jak czereśnia, śliwa, jabłoń, grusza – jest idealny do wędzenia i grillowania  mięs czerwonych, drobiu i ryb.