ZABEZPIECZENIE NALEZNOSCI W BUDOWNICTWIE

AKTUALNIE SA PROWADZONE PRZEZ MINISTERSTWO KONSULTACJE SPOLECZNE W KWESTII NOWELIZACJI USTAWY GWARANCJE ZAPLATY - NA STRONIE MINISTERSTWA
http://mb.ornet.pl/index.php?id_kat=12 ,
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane wraz z uzasadnieniem i oceną skutków regulacji
JEST OGLOSZONY TEKST DO KONSULTACJI

ZAPRASZAMY WSZYSTKICH DO WZIECIA UDZIALU I WYRAZENIA SWEJ OPINII zainteresowanych zachowaniem swoich naleznosci,

Rozumie, ze wiadomsc ta jest adresowana do Tych Wszystkich, ktorych interesuje by naleznosci za wykonane dzialania w procesie Budowlanym w ktorym uczestnicza, zostaly im zaplacone, a jesli juz ztakich czy innych wzgledow nie beda to by zostaly zabezpieczone i nie przepadly w "dziurawym worku" nieuczciwego kontrahenta.

Adresujac te wiadomosc wlasnie do tych zainteresowanych, licze i wierze, ze przeczytaja ja, jak tez zalaczone dokumenty i wyraza swa opinie na lamach strony internetowej Ministerstwa, popierajac podjete przez Ministerstwo dzialania zmierzajace do unormowania stosunkow w Procesach Budowlanych przez "zdrowa" i funkcjonujaca regulacje prawna.

Ponownie prosimy Panstwo, o poswiecenie kilku chwil i zredagowanie krotkiej notatki popierajacej dzialania i tezy Minsterstwa dajac tym samym wyraz troski o wlasne sprawy.

Liczac na liczne glosy, lacze uklony.


T. Jurkiewicz

PS : dane kontaktowe Ministerstwa:

Pani Minister Elzbiety Januszewskiej - Kuropatwa


Elżbieta Janiszewska-Kuropatwa - Podsekretarz Stanu
tel. 0-22 661-97-87, 0-22 661-97-86
fax 0-22 629-53-89 e-mail: mps@mb.gov.pl ; ajanuszewska@mb.gov.pl

00-926 Warszawa, ul. Wspolna 2/4

z kopia do Pani Naczelnik Zdzislawy Zordak prowadzacej "temat" zrodak@mi.gov.pl

Waznym jest podkreslic, iz proponowane Zabezpieczenie jest ROWNIE WAZNE dla Inwestora / Platnika w Procesie Budowlanym, gdzie czesto jest to Budzet Panstwa lub jednostki administracji Panstwowej (co zreszta czesto w przeszlosci bylo podnoszone jako zarzut przeciw ideii udzielania prawnie ustalonych Gwarancji Zaplaty).

Waznym jest tez podkreslic, iz proponowana formula zabezpieczenia nie podnosi kosztu inwestycji ani tez nie wprowadza ZADNYCH dodatkowych uwarunkowan utrudniajacych Proces Budowlany.

W przypadku uwag, dodatkowych wyjasnien prosze o informacje. Prosimy tez o upowszechnienie tej wiadomosci w Panstwa regionie, tak by do Ministerstwa "splynely" listy popierajace ze Wszystkich Srodowisk i Wszystkich Regionow.

Dziekujac za wspolprace, oczekujac na rychle wiesci, lacze uklony.

ZAPRASZAMY TEZ NA STRONE INICJATYWY OIU GZ www.gwarancjezaplaty.mwtb.pl

Warszawa, dnia 28 styczeń 2008 r.
MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY

Podsekretarz Stanu
Elżbieta Janiszewska-Kuropatwa




BR2-076- 4 /08



wg rozdzielnika


W załączeniu przekazuję projekt ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane ( Dz. U. Nr 180, poz. 1758)., wraz z propozycją odpowiednich zmian w Kodeksie cywilnym i w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.):, z uprzejmą prośbą o przesłanie uwag i propozycji zmian do ww. przepisów w terminie do dnia 28 lutego 2008r., również na adres e-mail: zrodak@mi.gov.pl lub
zrodak @mb.gov.pl























Projekt styczeń 2008r


Ustawa
z dnia ............................ 2008 r.
o uchyleniu ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane


Art. 1. Uchyla się ustawę z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane
( Dz. U. Nr 180. poz.1758 i z 2006 r., Nr 220, poz. 1613).
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



















Uzasadnienie.
W byłym Ministerstwie Budownictwa został przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane( Dz. U. Nr 180. poz.1758), jako realizacja:
- zaleceń Trybunału Konstytucyjnego zwartych w wyroku z dnia 27 listopada 2006 roku, w sprawie o sygn. K 47/04 w którym uznano za niezgodne z Konstytucją RP przepisy art. 4 ust. 4 i art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane,
- ustaleń dokumentu rządowego „Propozycja zmian legislacyjnych służących likwidacji barier prawnych warunkujących absorpcję funduszy Unii Europejskiej w perspektywach finansowych 2004-2006 oraz 2007-2013” przygotowanego przez Ministra Rozwoju Regionalnego, przyjętego przez Komitet Rady Ministrów i rozesłanego do wiadomości wszystkim Ministrom w celu zmniejszenia zagrożeń realizacji projektów współfinansowanych przez UE.
Projekt zmiany ustawy realizował zobowiązania wynikające z wyroku Trybunału Konstytucyjnego i wymienionego dokumentu rządowego: zakładał solidarne ponoszenie kosztów udzielenia gwarancji zapłaty przez inwestora i wykonawcę oraz doprecyzował w zakresie stosowanie instytucji gwarancji zapłaty ( tryb i terminy). Zawierał wyłączenie stosowania ustawy w odniesieniu do umów o roboty budowlane finansowanych w całości lub części ze środków pochodzących z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności Unii Europejskiej, w których inwestorem jest Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki.
Projekt zmiany ustawy został przedłożony do rozpatrzenia przez Komitet Stały Rady Ministrów w dniu 12 lipca 2007 r. Zgodnie z ustaleniami Komitetu Stałego Rady Ministrów w dniu 16 lipca 2007 r. pod przewodnictwem pana Jacka Kościelniaka – Zastępcy Przewodniczącego Komitetu Rady Ministrów – odbyło się spotkanie byłego Ministra Budownictwa z przedstawicielami byłego Ministra Transportu, Ministra Środowiska i Ministra Finansów zgłaszających uwagi do projektu.
Minister Transportu wnosił o wyłączenie spod zakresu działania ustawy umów o roboty budowlane, w których inwestorem jest Skarb Państwa, ze względu na wysoką wiarygodność finansową Skarbu Państwa oraz niemożność ogłoszenia jego upadłości.
Minister Środowiska ostatecznie zaproponował, by wyłączyć spod zakresu działania ustawy spółki prawa handlowego ze 100% udziałem jednostek samorządu terytorialnego i ich związków realizujących inwestycje infrastrukturalne z udziałem środków z Funduszu Spójności, gdyż dotąd wykonawcy nadużywali przepisów ustawy i odstępowali od umowy pod pretekstem nie wywiązania się przez inwestora z udzielenia gwarancji zapłaty w terminie.
Minister Finansów zgłosił najdalej idącą uwagę, aby wyłączyć spod działania ustawy umowy o roboty budowlane finansowane ze środków publicznych, w których inwestorem są podmioty zaliczane do sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.
Uzgodniono, że były Minister Budownictwa przeanalizuje ponownie uwagi zgłoszone w toku uzgodnień międzyresortowych oraz zgłoszone na Komitecie Stałym Rady Ministrów dotyczące wyłączenia spod zakresu regulacji ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane inwestorów będących jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2005 roku o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104, z późn.zm.) oraz ograniczenie jej zakresu stosowania do umów między wykonawcą i podwykonawcą.
Zdaniem byłego Ministra Budownictwa przyjęcie tej rozszerzonej listy wyłączeń spowodowałoby objęcie tą ustawą wyłącznie podmioty sektora prywatnego. Ponadto naruszałoby konstytucyjną zasadę równości traktowania podmiotów wobec prawa i godziłoby w zasadę konkurencyjności na rynku inwestycyjnym. Należy pamiętać, że geneza uchwalenia tej ustawy było zabezpieczenie interesów finansowych wykonawców i podwykonawców robót budowlanych. Przyjęcie proponowanych wyłączeń podważałoby sens obowiązywania tego aktu prawnego. Minister jednocześnie sugerował, aby ze względu na wagę ustawy i jej skutki dla rynku usług budowlanych decyzja w tych sprawach była podjęta przez Komitet Stały Rady Ministrów. Mimo tej sugestii Komitet Stały Rady Ministrów nie rozpatrzył uwag dotyczących wyłączeń spod zakresu obowiązywania ustawy. Jednocześnie były Minister Transportu, Minister Środowiska i Minister Finansów podtrzymywali stanowisko dotyczące wyłączeń.
W przypadku uchylenia ustawy, możliwe będzie wnioskowanie do Rady Ministrów o podjęcie decyzji w sprawie wprowadzenia niezbędnych przepisów w Kodeksie Cywilnym (Księga trzecia „Zobowiązania”, Tytuł XIII „Dostawa”, art. 605-612, Tytuł XV „Umowa o dzieło”, art. 627-646 i Tytuł XVI „Umowa o roboty budowlane”, art. 647-658), na podstawie których strony umowy o roboty budowlane będą mogły zabezpieczać swe roszczenia w drodze ustanawiania gwarancji zapłaty w rozumieniu uchylanej ustawy.





OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Cel uchylenia ustawy.

Głównym celem ustawy była ochrona wykonawcy przed skutkami nieterminowej zapłaty za wykonane roboty budowlane oraz podniesienie stopnia odpowiedzialności obu stron kontraktu przez zniesienie dyktatu inwestora w stosunkach z wykonawcą. Przyjęcie rozszerzonej listy wyłączeń spod działania obowiązującej ustawy spowodowałoby objęcie tą ustawą wyłącznie podmioty sektora prywatnego. Ponadto naruszałoby konstytucyjną zasadę równości traktowania podmiotów wobec prawa i godziłoby w zasadę konkurencyjności na rynku inwestycyjnym.
2. Wskazanie podmiotów, na które oddziałuje uchylenie ustawy.
Uchylenie ustawy będzie oddziaływało na uczestników procesu budowlanego, w szczególności na wykonawców robót budowlanych.
3. Wpływ uchylenia ustawy na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego.
Wejście w życie uchylonej ustawy nie spowoduje wpływu na budżet państwa oraz budżety samorządów.
4. Wpływ uchylenia ustawy na rynek pracy.
Wejście w życie uchylonej ustawy może nie korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstw budowlanych, a tym samym pośrednio na rynek pracy, ponieważ w odniesieniu do inwestorów będących jednostkami sektora finansów publicznych ( dominująca grupa inwestorów) istotnym problemem jest brak stałej płynności finansowej umożliwiającej terminową zapłatę wynagrodzenia wykonawcom. Wykonawcy zanim uzyskają zapłatę pozostają bez środków finansowych na wypłatę wynagrodzeń swoim pracownikom i podwykonawcom, a także dla przystąpienia do kolejnych robót budowlanych
5. Wpływ uchylenia ustawy na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.
Wejście w życie uchylonej ustawy może nie korzystnie wpłynąć na funkcjonowanie przedsiębiorstw budowlanych, poprzez brak zapewnienia równowagi pomiędzy stronami procesu budowlanego: inwestorem, wykonawcą i podwykonawcami.
6. Wpływ uchylenia ustawy na sytuację i rozwój regionalny.
Uchylenie ustawy nie wprowadza dodatkowych regulacji związanych z rozwojem regionalnym.
7. Wyniki konsultacji społecznych.
Propozycja uchylenia ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane wyniknęła podczas uzgodnień międzyresortowych dotyczących projektu zmiany ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane. Projekt o uchyleniu ustawy będzie udostępniony na stronach internetowych Ministerstwa Infrastruktury.





























PROPOZYCJE ZNIAN W KODEKSIE CYWILNYM
W związku z przedłożonym projektem ustawy o uchyleniu ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (Dz. U. Nr 180, poz. 1758), proponuje się wprowadzenie odpowiednich zmian:
I. w Kodeksie cywilnym:
Zmiany powinny przede wszystkim polegać na uregulowaniu następujących zagadnień dotyczących zabezpieczana wierzytelności w procesie budowlanym (złożone działania o określonym czasie rozpoczęcia i zakończenia prowadzące do zaprojektowania i wykonania obiektu):
1) przyznanie biorącym udział w procesie budowlanym (projektant, wykonawca robót, podwykonawca, dostawca materiałów budowlanych, dostawca usług i wynajmu sprzętu budowlanego) uprawnienia do zgłoszenia na piśmie żądania udzielenia zabezpieczenia wierzytelności wynikających z umowy, na podstawie której biorą udział w procesie budowlanym. Żądanie podwykonawcy udzielenia zabezpieczenia wierzytelności przez wykonawcę nie będzie wyłączać odpowiedzialności wykonawcy i inwestora wobec podwykonawcy, o której mowa w art. 6471 § 5 Kodeksu cywilnego.
2) w umowie strony mogą określić formę, w jakiej ma być udzielone zabezpieczenie wierzytelności, termin udzielenia, liczony od dnia doręczenia inwestorowi żądania zabezpieczenia wierzytelności,
3) odstąpienie przez dającego zabezpieczenie od umowy spowodowane żądaniem zabezpieczenia wierzytelności jest bezskuteczne,
4) strony ponoszą w równych częściach udokumentowane koszty zabezpieczenia wierzytelności. Termin udzielenia zabezpieczenia wierzytelności wynosi 30 dni od dnia doręczenia żądania mającemu dać zabezpieczenie, o ile strony nie ustaliły inaczej. Nie dochowanie terminu daje możliwość wstrzymania wykonywania umowy,
5) w razie bezskutecznego upływu terminu strona żądająca zabezpieczenia może odstąpić z winy mającego dać zabezpieczenie od umowy. W takim przypadku mający dać zabezpieczenie wypłaci żądającemu umówione wynagrodzenie, jednakże może on odliczyć to, co żądający zaoszczędził z powodu niewykonania umowy w całości,
6) należy rozważyć możliwość udzielenia zabezpieczenia wierzytelności za wykonanie robót dodatkowych zaakceptowanych przez inwestora, wg tych samych zasad z zachowaniem skutków

PROPOZYCJE ZMIAN W USTAWIE O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE
II. w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.):
Proponuje się wprowadzenie w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.) hipoteki budowlanej – instytucji zabezpieczającej należności wszystkich biorących udział w procesie budowlanego.
1) Hipoteka budowlana stanowiłaby rodzaj hipoteki kaucyjnej, z pierwszeństwem przed hipoteką ustanowioną na tej samej nieruchomości.
2) Byłaby ustanawiana na nieruchomości (odpowiednio - na prawie użytkowania wieczystego), której dotyczy proces budowlany. Hipoteką budowlaną można by obciążyć tylko taką nieruchomość, której wartość wzrośnie w wyniku procesu budowlanego.
3) Wniosek o jej ustanowienie mógłby skutecznie złożyć każdy biorący udział w procesie budowlanym dotyczącym tej nieruchomości. Zabezpieczałaby ona ich należności wynikające z umów, na podstawie których uczestniczą oni w procesie budowlanym.
4) Hipoteka budowlana wygasałaby z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od dnia zakończenia wykonywania umowy, z której wynikała wierzytelność nią zabezpieczona. W przypadku wszczęcia sporu o zapłatę stanowiłaby ona zabezpieczenie roszczenia


UZASADNIENIE

Uchylenie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane, która stanowiła szczególny instrument chroniący wykonawców robót budowlanych, powoduje konieczność uregulowania problemu zabezpieczania wynagrodzenia wykonawców robót budowlanych innymi przepisami. Problem opóźnień w regulowaniu należności za wykonane roboty budowlane nadal występuje. Konieczne jest zapewnienie ochrony wykonawcy przed skutkami nieterminowej zapłaty za wykonane roboty budowlane, bądź przed skutkami upadłości inwestora, oraz podniesienie stopnia odpowiedzialności obu stron kontraktu przez zniesienie dyktatu inwestora w stosunkach z wykonawcą. W odniesieniu do inwestorów będących jednostkami sektora finansów publicznych, których upadłości ogłosić nie można, istotnym problemem jest brak stałej płynności finansowej umożliwiającej terminową zapłatę wynagrodzenia wykonawcom,. Wykonawcy zanim uzyskają zapłatę pozostają bez środków finansowych na wypłatę wynagrodzeń swoim pracownikom i podwykonawcom, a także dla przystąpienia do kolejnych robót budowlanych. Co więcej, problem ten dotyka także innych, niż wykonawcy, podmiotów biorących udział w procesie budowlanym, takich jak projektant, dostawca materiałów budowlanych. Wobec tego Ministerstwo Infrastruktury widzi potrzebę wprowadzenia przepisów regulujących w sposób szczególny instytucję zabezpieczania wierzytelności podmiotów biorących udział w procesie budowlanym, który należy pojmować jako złożone działania o określonym czasie rozpoczęcia i zakończenia prowadzące do zaprojektowania i wykonania obiektu,

Na uwagę zasługuje, iż także Trybunał Konstytucyjny widział potrzebę obowiązywania ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane: „Istotnym czynnikiem wpływającym na ocenę konstytucyjności ustawy gwarancyjnej jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/35/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. Urz. UE L 200; dalej: dyrektywa). (...) Ze względu na cel – przeciwdziałanie opóźnieniom zapłaty – ustawa gwarancyjna także może być uznana za wyraz woli ustawodawcy implementacji dyrektywy, w zakresie stosunków w niej uregulowanych. Choć sama dyrektywa nie przewiduje gwarancji jako instrumentu ochrony wierzyciela, to zezwala państwom członkowskim zachować lub wprowadzać przepisy czy instytucje korzystniejsze dla wierzyciela od przewidzianych dyrektywą, a za takie można uznać rozwiązania przyjęte w kwestionowanej ustawie. Stąd również ustawa gwarancyjna, oprócz ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, realizuje cele prawa wspólnotowego w zakresie zwalczania opóźnień w płatnościach.” (pkt III.8 uzasadnienia wyroku TK z dnia 26 listopada 2006 roku, sygn. K 47/04).
Za wprowadzeniem proponowanych przepisów do Kodeksu cywilnego przemawia pogląd Trybunału Konstytucyjnego „Należałoby całościowo przeanalizować ten problem łącznie z zagadnieniem umiejscowienia przepisów o gwarancji terminowej zapłaty za roboty budowlane, całościowo dostosować terminologię do przyjętej w kodeksie cywilnym” (pkt III.10, in fine cyt. uzasadnienia). Podobne stanowisko wyraziło Rządowe Centrum Legislacji do opinii do projektu ustawy o zmianie ustawy o gwarancji zapłaty za roboty budowlane (pismo z dnia 4 czerwca 2007 roku i 11 lipca 2007 roku, znak RCL 10-110/07 „(...) Rządowe Centrum Legislacji stoi na stanowisku, że niedopuszczalnym jest wprowadzenie w projektowanej ustawie zmian do instytucji regulowanej w akcie o podstawowym znaczeniu dla danej dziedziny (w tym przypadku – Kodeks cywilny).”. Także prof. dr hab. Jacek Gołaczyński – członek Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego przy Ministrze Sprawiedliwości – w swej opinii z dnia 15 czerwca 2007 roku do projektu ustawy napisał: „(...) względy spójności systemowej przemawiają za uregulowaniem gwarancji zapłaty za roboty budowlane w tytule XVI Księgi trzeciej Kodeksu cywilnego.”.

Proponuje się wprowadzenie do Kodeksu cywilnego pojęć:
- biorący udział w procesie budowlanym - projektant, wykonawca robót, podwykonawca, dostawca materiałów budowlanych, dostawca usług i wynajmu sprzętu budowlanego,
- proces budowlany – złożone działania o określonym czasie rozpoczęcia i zakończenia prowadzące do zaprojektowania i wykonania obiektu,
Proponuje się odejście od pojęcia „gwarancji zapłaty za roboty budowlane” i definiowania ich zamkniętego katalogu, jak regulował to art. 2 ust. 2 uchylanej ustawy: „Gwarancją zapłaty jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, a także akredytywa bankowa lub poręczenie banku udzielone wykonawcy robót budowlanych na zlecenie zamawiającego wykonanie tych robót.”.
Zamiast tego proponuje się wprowadzenie otwartego katalogu zabezpieczeń wierzytelności wynikających z umów zawartych przez biorących udział w procesie budowlanym.
Proponowane przepisy przyznawałyby uprawnienie do żądania udzielenia zabezpieczenia, w stopniu podstawowym regulowałyby terminy, w jakich żądanie to miałoby być spełnione oraz skutków niedotrzymania tych terminów przez mającego dać zabezpieczenie.

W podobnym kierunku zmierza propozycja wprowadzenia w ustawie o księgach wieczystych i hipoteki instytucji „hipoteki budowlanej”. Ponieważ miałaby ona zabezpieczać wierzytelność o nieoznaczonej wysokości byłaby ona rodzajem hipoteki kaucyjnej. Z tym, że zabezpieczałaby ona wyłącznie wierzytelności wynikające z umów zawartych przez biorących udział w procesie budowlanym.
Hipoteka ta byłaby bardzo silnym sposobem zabezpieczenia należności dla biorących udział w procesie budowlanym.

Rozdzielnik:
1. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego,
2. Związek Miast Polskich,
3. Unia Metropolii Polskich,
4. Związek Powiatów Polskich,
5. Związek Województw RP,
6. Związek Gmin Wiejskich RP,
7. Krajowa Sekcja Budownictwa NSZZ Solidarność,
8. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
9. Związek Zawodowy „Budowlani”,
10. Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej,
11. Stowarzyszenie Architektów Polskich,
12. Polska Izba Inżynierów Budownictwa,
13. Krajowa Izba Urbanistów,
14. Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa,
15. Stowarzyszenie Polskich Energetyków,
16. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji,
17. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej,
18. Polski Związek Pracodawców Budownictwa,
19. Przewodniczący Stałego Przedstawicielstwa Kongresu Budownictwa Polskiego,
20. Fundacja Wszechnicy Budowlanej,
21. Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Pracy,
22. Centralny Ośrodek Badawczo-Projektowy Budownictwa Ogólnego,
23. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa,
24. Instytut Rozwoju Miast,
25. Instytut Techniki Budowlanej,
26. Izba Projektowania Budowlanego,
27. Polska Izba Przemysłowo-Handlowa Budownictwa,
28. Polski Związek Firm Deweloperskich.

Obywatelska Inicjatywa Ustawodawcza
Gwarancje Zapłaty

inż. Tadeusz Jurkiewicz
koordynator OIU GZ
email: tadejurkiewicz@hotmail.com
tel / fax 032 209 44 56
adr. Koresp. 40 –758 Katowice, ul. Majakowskiego 3

Członkowie Grupy Inicjatywnej OIU GZ
Stowarzyszenie Dystrybutorów Maszyn Budowlanych
Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
Polska Izba Gospodarcza Rusztowań

REF.: BR2-076- 4 /08 PROPOZYCJE ZNIAN W KODEKSIE CYWILNYM dotyczących Zabezpieczenia Należności w Procesie Budowlanym

DOT.: Komentarz i uzupełnienia do propozycji Ministerstwa w sprawie Uchylenia i nowelizacji Ustanowień prawnych w zakresie Zabezpieczenia Należności w Procesie Budowlanym.


W imieniu Inicjatywy OIU GZ reprezentującej szeroki profil Uczestniczących w Procesie Budowlanym jak i konsultacji wśród przedsiębiorców aktualnie uczestniczących w prowadzonych Procesach Budowlanych jak i tych poszkodowanych w wyniku braku realnych, prawnych zabezpieczeń w ustawodawstwie, pragniemy wyrazić nasze poparcie dla inicjatywy Ministerstwa, uchylenia aktualnej Ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o gwarancji zapłaty za roboty budowlane ( Dz. U. Nr 180, poz. 1758)., oraz propozycji odpowiednich zmian w Kodeksie cywilnym celem ustanowienia realnych zabezpieczeń dla Wszystkich Podmiotów Uczestniczących w Procesie Budowlanym a nie tylko wybranym jak to było dotyczczas, co nie było zgodne z zapisami konstytucji.
Proponujemy też w tym samym czasie wprowadzić zmiany w art. 6471 § 5 Kodeksu cywilnego ( bądź też uchylić go), takby stworzyć jednolity tekst legislacyjny i związane z nim procedury zabezpieczeń należności dla Wszystkich Uczestniczących w Procesie Budowlanym. (** używamy świadomie nazewnictwa „Wszystkich Uczestniczących w Procesie Budowlanym” dla wyeliminowania konfuzji w między nazewnictwem stosowanym w Prawie Budowlanym „Uczestnik Procesu Budowlanego”, które to określenie zawęża tylko do czterech Podmiotów odpowiedzialnych za Proces Budowlany w świetle Prawa Budowlanego )

Wyrażamy tez poparcie dla koncepcji proponowanych zmian idących „dwutorowo”, zgodnie również z tendencjami ustanowień prawnych w tym zakresie w świecie, a mianowicie:

a) ustanowienie obowiązku udzielenia gwarancji na życzenie Uczestniczącego w Procesie Budowlanym przez Zamawiającego w danym Procesie Budowlanym, tzn.:
- Inwestora dla Generalnego Wykonawcy;
- Generalnego Wykonawcy dla Podwykonawcy;
- Podwykonawcy dla dostawcy - materiałów, usług, wynajmu
- Profesjonalistów
- Inni uczestniczący w Procesie Budowlanym

b) Obowiązek / prawo to ten nie może mieć wpływu na decyzję o udzielenie zamówienia, a odstąpienie od tego prawa może nastąpić tylko na podstawie pisemnego i notarialnego ustanowienia stron;

c) udzielane gwarancje stosują się do robót określonych umownie (na pismie) jak i do robót do0datkowych potwierdzonych pisemnie;

d) udzielenie gwarancji zapłaty podlegać będzie tej samej procedurze kontrolnej (Pocerdurach Obowiązujących przy Realizacji Procesu Budowlanego) stanowiącej Obowiązujący dokument przy zawieraniu umów w Prozesach Budowlanych finansowanych ze środków publicznych polegającej na:

1) dla Uczestniczącego w Procesie Budowlanym:
- zgołoszeniu uczestnictwa w Procesie Budowlanym;
- potwierdzeniu otrzymanych płatności;

2) dla Płatnika / Zamawiającego –
- a na podstawie stworzonej „listy zgłoszeń” zatrzymanie niepootwierdzonych kwot do wyjaśnienia;

e) gwarancję zapłaty stanowi gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa, a także akredytywa bankowa lub poręczenie banku lub inna forma zaakceptowana przez strony (tu może byż cesja płatności, weksel...),

f) w umowie / pisemnie strony określą formę, w jakiej ma być udzielona gwarancja zapłaty, termin jej udzielenia, liczony od dnia doręczenia inwestorowi żądania gwarancji zapłaty,

g) odstąpienie przez inwestora od umowy spowodowane żądaniem gwarancji zapłaty jest bezskuteczne,

h) strony ponoszą w równych częściach udokumentowane koszty udzielenia gwarancji zapłaty, o ile wynagrodzenie jest wypłacane w terminie uzgodnionym z wykonawcą – sposób uiszczenia tych kosztów pozostawałby do umówienia przez strony,

i) termin udzielenia gwarancji zapłaty wynosi 30 dni od dnia doręczenia inwestorowi żądania gwarancji zapłaty, pod rygorem możliwości wstrzymania przez wykonawcę wykonywania umowy;

1) strony mogą ustalić dodatkowy termin udzielenia gwarancji, jednak nie dłuższy niż 14 – cie dni;

2) w razie bezskutecznego upływu dodatkowego terminu wykonawca może odstąpić z winy inwestora od umowy, której dotyczyło żądanie udzielenia gwarancji zapłaty. W takim przypadku inwestor wypłaci wykonawcy umówione wynagrodzenie, jednakże winien odliczyć umowione wynagrodzenie równważne wykonanemu zakresowi robót pozostyałemu do wykonania;



KOMENTARZ do proponowanych ustaleń dotyczących Gwarancji Zapłaty:

A) Ustanowienie aktu obowiązującego strony w Procesie Budowlanym „Gwarancje Zaplaty” jest „szybkie „ do realizacji / uchwalenia, gdyż utrzymuje „duch” legislacyjny podjety w 2003- cim roku;

B) Reguluje stosunki umowne na równych prawach między Wszystkimi Uczestniczącymi w Procesie Budowlanym, a w szczególności w Procesach Budowlanych gdzie inne formy zabezpieczeń (patrz proponowana niżej Hipoteka Budowlana – która nie może być ustanowiona na obiektach użyteczności publicznej,m drogach itd, jak też na obiektach rządowych) nie są możliwe do realizacji;

C) Ustanowienie w wyniku aktu Gwarancje zapłaty OBOWIĄZKOWEJ do przestrzegania „Procedury” kontroli Procesu Budowlanego, a w szczególności kontroli obiegu należności (patrz pkt. „d” – powyżej) uniemożliwi nieuzasadnione wypłaty i zabezpieczy środki przewidziane w Procesie Budowlanym dla danego Uczestnika, bez szkody dla Zamawuiajacego / Płatnika / Inwestora

D) Procedura Gwarancji Zapłaty rozkłada ryzyko na obie strony Procesu Budowlanego, tzn na Zamawiającego i Realizującego;

E) Procedura ujednolica stan prawny Wszystkich Uczestniczących w Procesie Budowlanym bez względu na sposób nazwania zawartej umowy (patrz roboty budowlane,.... umowa o dzieło...);

F) Proponowane rozwiązanie „Gwarancji Zapłaty” spełnia tendencje i uzupełnia prponowaną dalej procerdurę Hipoteki Budowlanej, dając pełne Zabezpieczenie dla Wszystkich uczestniczących w Procesie Budowalnym wnoszącym wkład / wartość dodaną do nieruchomości;

G) Proponowane rozwiązanie nie podnosi kosztów Procesu Budowlanego podnosi zaś standart jego realizacji jak i stopień pewności „dobrego” zakończenia Procesu Budowlanego.
















Drugim „torem” koncepcji Ministerialnej nowelizacji legislacji dotyczacej Zabezpieczeń Należności w Procesie Budowlanym jest utworzenie Hipoteki Budowlanej w ramach już istniejacych pojęć w Kodeksie Cywilnym, Hipoteka Kaucyjna (ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.):

Popieramy to co proponuje Zespół Minsiterialny, a więc się wprowadzenie w ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361, z późn. zm.) Hipoteki Budowlanej – instytucji zabezpieczającej należności Wszystkich Podmiotów Uczestniczących Procesu Budowlanego a w szczególności:

1) Hipoteka budowlana stanowiłaby rodzaj hipoteki kaucyjnej z tym, że miałaby pierwszeństwo przed hipoteką zwykłą ustanowioną na tej samej nieruchomości.

2) Byłaby ustanawiana na nieruchomości (odpowiednio - na prawie użytkowania wieczystego), na której realizowana jest inwestycja. Hipoteką Budowlaną można by obciążyć tzw. Wartość dodaną Inwestycji


3) Wniosek o jej ustanowienie mógłby skutecznie złożyć każdy uczestniczący Podmiot Procesu Budowlanego prowadzonego na tej nieruchomości na podstawie pisemnej umowy. Zabezpieczałaby ona należności tych podmiotów wynikające z umów, na podstawie których uczestniczą one w danym procesie budowlanym.

- Warunkiem nabycia prawa do wpisu Hipoteki Budowlanej byłoby:
- wypełnienie wymagań procedury zgłoszenia uczestnictwa w Procesie Budowlanym;
- udowodnienie opóźnień w wypłacie tych należności podmiotowi występującemu z wnioskiem o jej wpis.

A w szczególności:

a) zgłoszenie uczestnictwa w Procesie Budowlanym Inwestorowi i Generalnemu Wykonawcy ( tzw denoncjacja umowy);

b) potwierdzenie uzyskanych / otrzymanych kwot - potwierdzenie salda

c) złożenie w okresie 30 – tu dni od daty zakończenia robót notarialnego zgłoszenia roszczeń i prawa do Hipoteki Budowlanej

d) po okresie 180 dni karencji „c” – wniesienie do właściwego sądu pozwu o wpis do Hipoteki wartości Hipoteki Budowlanej

/Komentarz: przy czym powyższa procedura kontrolna byłaby opisana w Ogólnych Warunkach Realizacji Procesu Budowlanego stanowiących integralną i obowiązującą część Umowy dla Wszystkich Procesów Budowlanych finansowanych z budżetu państwa / środków publicznych czy podobnych np. unijnych, rządowych, /

4) Właścicielowi / (użytkownikowi wieczystemu) / Zlecającemu roboty w procesie budowlanym podjegające Hipotece Budowlanej nieruchomości przysługiwałoby prawo zatrzymania należności głównego wykonawcy, gdy ten nie reguluje zobowiązań wobec Uczestniczących w procesie budowlanym czyli nie dostarczy potwierdzeń rozliczenia należności ( patrz wyżej „b”)

/ Komentarz: Właściciel nieruchomości będzie mógł zatrzymać należność głównego wykonawcy aż do otrzymania pisemnych oświadczeń uczestniczących w procesie budowlanym o otrzymaniu ich należności od Zlecającego./


5) Hipoteka budowlana wygasałaby z mocy prawa z upływem 7-iu (1 + 6) miesięcy od dnia zakończenia wykonywania umowy, z której wynikała wierzytelność nią zabezpieczona. W przypadku wszczęcia sporu o zapłatę stanowiłaby ona zabezpieczenie roszczenia.

































KOMENTARZ i uzupełnienia do proponowanych ustaleń dotyczących
Hipoteki Budowlanej:

H1. Hipoteka budowlana – zakres podmiotowy uprawnionych.
Przedsiębiorcy uczestniczący w Procesie Budowlanym i mający bezpośredni wkład w powiększenie wartości nieruchomości:

l Wykonawcy i podwykonawcy robót budowlanych, montażowych, instalatorskich itp..
l Dostawcy materiałów; sprzetu i wyrobów budowlanych;
l Dostawcy usług, wynajmu;.
l Profesjonaliścik
l Inne Podmioty;

H2. Cechy Hipoteki Budowlanej
l Hipoteka przymusowa – uzyskiwana bez zgody właściciela nieruchomości.
l Hipoteka kaucyjna – określenie górnej granicy kwoty należności.
l Hipoteka wspólna – jedna hipoteka przysługująca wielu podmiotom.
l Hipoteka uprzywilejowana w stosunku do wcześniej ustanowionych hipotek zwykłych.

H3. Ograniczenia dla powstania Hipoteki Budowlanej
l Hipoteką można będzie zabezpieczyć należności za roboty/usługi/dostawy już dokonane i odebrane (bądź częściowo odebrane).

l Inwestor musi być właścicielem nieruchomości bądź musi być upoważniony przez właściciela do dysponowania nieruchomością dla celów budowlanych.

















Argumetacja powstania / utworzenia zabezpieczenia typu Hipoteka Budowlana
Hipoteka budowlana – zalety
l Szeroki zakres uprawnionych do skorzystania, obejmujący nie tylko wykonawców robót budowlanych;
l Zabezpieczenie powstaje bez potrzeby uzyskiwania zgody inwestora – wystarczy sama inicjatywa uprawnionego podmiotu;

l Odpowiedzialność ma charakter rzeczowy a nie osobisty;
(komentarz - lepsza ochrona na wypadek bankructwa inwestora/ płatnika bądź zbycia nieruchomości).
Ochrona Inwestora
l Prawo do zatrzymania wypłaty części wynagrodzenia dla generalnego wykonawcy w kwocie wynikającej ze zgłoszeń otrzymanych od podmiotów realizujących Proces Budowlany ( prace, usługi i dostawy).
l Prawo zatrzymania wygasa w momencie uzyskania potwierdzenia dokonania zapłaty (należnym podmiotom).
/W przypadku braku potwierdzenia, inwestor / płatnik, na skutek ostrzeżenia o skorzystaniu z prawa do Hipoteki Budowlanej, może sam uregulować należności wobec podwykonawców i innych podmiotów kompensując wypłatę ze swoim zobowiązaniem w stosunku do Generalnego wykonawcy z kwot wstępnie zatrzymanych, a zarejestrowanych w „liście złoszonych Umów”. /

Ochrona Podmiotu Uczestniczącego w Procesie Budowlanym

a) Równość Podmiotów zgłoszonych umów;
b) Zapewnienie środków finasowych na spełnienie zgłoszonych umów, nawet w przypadku niewiarygodności generalnego wykonawcy;
c) Ograniczenie czasu realizacji roszczenia;
d) Kontrola obiegu nalezności;
e) Rozłożenie odpowiedzialności za należności w równym stopniu na wszystkie podmioty realizujące proces budowlany;

Procedura Hipoteki Budowlanej ujednolica stan prawny i merytoryczny Wszystkich Podmiotów Uczestniczących w Procesie Budowlanym bez względu na sposób nazwania zawartej umowy (patrz roboty budowlane,.... umowa o dzieło...umowa wynajmu....);

Procedura Hipoteki Budowlanej stwarza zdrową sytuację i stosunki pomiędzy Uczstniczącymi Podmiotami w Procesie Budowlanym.
Po prostu nie opłaca się nie płacić, gdyż dając proste procedury kontrolne pozwala zapewnić środki na prawidłową realizację Procesu Budowlanego eliminując patologie, uniki i sztucznie stworzone sytuacje niemożności zapłaty.

Obywatelska Inicjatywa Ustawodawcza
Gwarancje Zapłaty

inż. Tadeusz Jurkiewicz
koordynator OIU GZ
email: tadejurkiewicz@hotmail.com
tel / fax 032 209 44 56
adr. Koresp. 40 –758 Katowice, ul. Majakowskiego 3

Członkowie Grupy Inicjatywnej OIU GZ
Stowarzyszenie Dystrybutorów Maszyn Budowlanych
Polskie Stowarzyszenie Dekarzy
Polska Izba Gospodarcza Rusztowań


REF.: BR2-076- 4 /08 PROPOZYCJE ZNIAN W KODEKSIE CYWILNYM dotyczących Zabezpieczenia Należności w Procesie Budowlanym


DOT.: Uwagi do tekstu do propozycji Ministerstwa w sprawie Uchylenia i nowelizacji Ustanowień prawnych w zakresie Zabezpieczenia Należności w Procesie Budowlanym.


Szanowni Państwo,

W nawiązaniu do otrzymanego dokumentu do konsultacji społecznych pragniemy wyrazić nasze zadowolenie z toku sprawy i treści dokumentu, który coraz badziej odpowiada oczekiwaniom Środowiska i Wszystkich Podmiotów Uczestniczących w Procesie Budowlanym. Wierzymy, że przedstawione tezy zostaną dobrze przyjęte tak przez Zamawiających jak i Realizujących Procesy Budowlane, gdyż spełniją one zamierzony cel, a więc w pełni Zabezpieczają Realizaujących, inwestujących tymczasowo swoje poważne środki finansowe w oczekiwaniu na przychód, jak i Płatników / Zamawiających, którzy przez proponowane rozwiązania, stosowane powszechnie, sprawdzone mogą spokojnie powierzyć roboty nawet Oferentowi o najniższej cenie, gdyż obustronne gwarancje zapewniają prawidłową realizacje Procesu Budowlanego.

Nasze uwagi kierujemy głównie do trzeciej części dokumentu, merytorycznej, gdyż uzasadnienie uchylenia Ustawy jak i zasadność stworzenia noweych regulacji prawnych jest bezdyskusyjna i jest dobrze uzasadniona tak względami ekonomicznymi jak społecznymi i adminstracyjnymi. Pragniemy zauważyć, że generalnie przedstawiony materiał przedstawia zasadnicze kierunki i tezy właściwych rozwiązań Zabezpieczeń. Nasze uwagi uzupełniaja szcególnie nazewnictwo i ogólne określenia, a mianowicie:

1. Do całości projektu:
a) uważamy, że należy używać dla okeślenia zakresu podmiotowego działania Ustawy „ Podmioty Uczestniczące w Procesie Budowlanym”



REF.: BR2-076- 4 /08 PROPOZYCJE ZNIAN W KODEKSIE - 2 -

- a nie Uczestników Procesu Budowlanego, dla wyeliminowania możliwości pomyłki z z określeniem w stosowanym w Prawie Budowlanym, gdzie Uczeswtnik Procesu Budowlanego jest za niego profesjonalnie odpowiedzialny;

b) dla określenia i wyszczególnienia Podmiotów Uczestniczących w Procesie Budowlanym, należy tylko przykładowo wyliczyć ich z nazwy, dla uniknięcia możliwych błędów w przyszłych interpretacjach, jak np. Powszechnie stosowane określenie „projektant” bardzo zawęża się do Podmitów wykonujących Projekt Budowlany, pomija zaś np. Wykonawców dokumentacji technicznych czy też profesjonalny personel nadzoru, który też może wykonywać prace w Procesie Budowalnym na podstawie dowolnej formy umownej.
- tak więc proponujemy używanie określenia „Wszystkie Podmioty Uczestniczące w Procesie Budowlanym”, w tym mi. In – profesjonaliści, wykonawca robót, podwykonawca, dostawca materiałów i wyrobów budowlanych, dostawca usług i wynajmu sprzętu budowlanego;

c) Należy jasno określić pojęcie „wartość dodana” - gdyż jest ona podstawą koncepcji Zabezpieczenia typu Hipoteka Budowlana; a jest to nie konkretna wartość ekonomiczna, bo ta zależy od poziomu rynku, zaś jest wartością merytoryczną do której jest oczywiście przypisana w danym momencie – realizacji Procesu Budowlanego – jakaś wartość finansowa.

d) Należy wyeliminować pojęcie „roboty budowlane” jako zasadnicze określenie prac wykonywanych w Procesie Budowlanym, gdyż prawo określa szczegółowo to pojęcie (ten rodzaj umowy) i jest ono ważne w kwestiach innych niż Zabezpieczenia Należności, bo te winny być zabezpieczone za wszystkie działania wykonane w trakcie realizacji Procesu Budowlanego. Tak np. wywóz ziemi z wykopów nie jest robotą budowlaną w wielu a procesach budowlanych stanowi poważny koszt i też winiem byż zabezpieczony.

- W/g nas prawidłowym określeniem jest: „prace i działania realizowane w procesie budowlanym”


2. Uwagi do Do „Gwarancji Zapłaty”

W kwesti propnowanych Gwarancji Zapłaty uważamy, że jest to również dobra droga „wzmocnienia” Zabezpieczeń przez stworzenie możliwości udzielenia obopólnie (Realizujący /Płacącemu i vice versa ) adekwatnych i równorzędnych Gwarancji Zapłaty czy tez Realizacji. Takie równorzędne postawienie partnerów Procesu Budowlanego stwarza jednakowy poziom ryzyka i odpowiedzialności.
Dlatego w/g nas koszty wymaganych przez strony Procesu Budowlanego Gwarancji winny być ponoszone jednakowo i w proporcji do Gwarantowanego ryzyka. Gwarancje te winny w rónyej mierze odnosić się do podtsawowego zakresu działań jak i dodatkowych, a zamówionych przez Zlecającego.



REF.: BR2-076- 4 /08 PROPOZYCJE ZNIAN W KODEKSIE - 3 -

Gwarancje Zapłaty są szczególnie ważnym elementem w przypadkach Procesów Budowlanych gdzie nie ma możliwości zastosowania procedury Hipoteki Budowlanej, jak to jest w przypadku Inwestycji Liniowych, obiektów rządowych czy innych wyłączonych.

Udzielenie Gwarancji ekwiwalentnych „wzmacnia” również poziom i standard realizacji Procesu Budowlanego przez eliminację Podmiotów niezdolnych do uzyskania takich Gwarancji tak z punktu widzenia Płatnika / Inwestora jak i Realizatora PB.

W dzisiejszych czasach uzykanie odpowiednich Gwarancji typu ubezpieczeniowego tzn. bez „bolkowania” środków finansowych nie jest już problemem i staje się coraz powszechniejsze. Wymaga napewno od Podmiotu odpowiedniego poziomu administracyjno – ekonomicznego jak i merytorycznego.


3. Uwagi do procedury Hipoteki Budowlanej

W tym temacie uważamy, że wypowiedzieliśmy się jasno w naszymliście „ Komentarz OIUGZ.....” jak też w przesłanym już wcześniej dokumencie.


4. Procedury

Uważamy, że równocześnie z tworzeniem prwanych ustanowień realnych Zabezpieczeń Należności należy opracować Szczegółowe i Bezwzględnie obowiązujace Warunki Kontroli Finansowej Procesu Budowlanego dla wszystkich Procesów Budowlanych realizowanych ze środków państwowych / uinijnych czy też społecznych z zaleceniem ich stosowania przy wszelkich przedsięwzięciach Inwestycyjnych, a napewno tych podlegajacych procedurze Hipoteki Budowlanej, tzn. od momentu pierwszego „Zgłoszenia Umowy”.

Szczególowo tezy Warunków Kontroli Finansowej Procesu Budowlanego opisaliśmy już w materiale wspomnianym powyżej (w załączeniu) „ Komentarz OIUGZ.....”.

Podsumowując pragniemy jeszce raz wyrazić w imieniu Podmiotów Uczestniczących w Procesie Budowlanym wdzięcznośc za zajęcie realne się „tematem” i propozycjami rozwiązania go definitywnie.

Pozostając do Państwa dyspozycji w razie dodatkowych uwag czy wyjaśnień, przekazujemy nasze wyrazy szacunku i poważania.

Za OIU GZ


inż Tadeusz Jurkiewicz
koordynator OIU GZ
0 600 209 893